Kwaliteitszorg & rationalisering Internationalisering SESSIE 5

Kwaliteitszorg & rationalisering (boek ‘Een kwarteeuw onderwijs in eigen beheer’: hoofdstuk 4 – 4.3)

Inleiding: Een korte blik terug

Situatie voor 1991 controlebevoegdheid van de overheid over onderwijs was steeds een delicaat punt: 1830 (Belgische grondwet): oorspronkelijke zin over controle door overheid werd expliciet afgewezen school is som van de leerkrachten onderwijskwaliteit = kwaliteit leerkracht in de klas inspecteur is ook begeleider, leerplanschrijver, inscholer inspectie verantwoordelijk voor alles wat met onderwijskwaliteit te maken had voorschrijvende en gedetailleerde regelgeving

Het decreet van 1991 (ronde 1) school is meer dan som van de leerkrachten het geheel van de vorming moet aan kwaliteitscriteria voldoen invoering ET/OD als minimale kwaliteitscriteria pedagogische begeleiding voor ondersteuning school als geheel is focus overheid bepaalt nog steeds de regels, school voert uit integrale doorlichting als antwoord

Het decreet van 1991 (ronde 2) een school is een professionele en lerende organisatie economisch managementsbegrip doet intrede in onderwijs autonomie en verantwoording reflectie en zelfevaluatie kwaliteitszorgsysteem leiderschap en beleidsvoerend vermogen komen centraler te staan onderwijs in beweging rijke informatieomgeving en veranderingscapaciteit als antwoord

Het kwaliteitsdecreet (mei 2009) instellingen zijn zelf verantwoordelijk voor hun kwaliteit vertrouwen in professionaliteit onderwijsinspectie ingezet vanuit verantwoordingsperspectief respect voor verschillen tussen scholen wat betreft de rol als eerste verantwoordelijke voor kwaliteit gedifferentieerde aanpak als hefboomfunctie voor scholen

Belangrijkste pijlers inzake kwaliteitscontrole en -bewaking De Entiteit Curriculum. De pedagogische begeleidingsdiensten. De Vlaamse onderwijsinspectie.

1. De Entiteit Curriculum = vroegere Dienst voor Onderwijsontwikkeling (DVO) oprichting in 1991: studiedienst van de inspectie (DVO) 1999: Entiteit curriculum studiedienst van de minister en de Vlaamse regering taken: formuleren van voorstellen betreffende de ontwikkeling van de opleidingenstructuur ontwikkelen van criteria voor het goedkeuren van leerplannen en handelingsplannen het formuleren van voorstellen inzake ODET het ontwikkelen van analyse- en evaluatie- instrumenten om scholen en centra door te lichten het opstellen van een voorstel m.b.t. het beroepsprofiel en de basiscompetenties

Begeleidingsdiensten 2. Pedagogische Begeleidingsdiensten netgebonden sinds 1991: adviserende en ondersteunende taak bevorderen de onderwijskwaliteit ondersteunen leerkrachten, schooladministraties, scholen,… om pedagogische projecten te realiseren

3. De Vlaamse onderwijsinspectie in opdracht van de Vlaamse overheid toezicht op de kwaliteit van het onderwijs nagaan of de school haar maatschappelijke opdracht vervult nagaan of de gemeenschapsgelden op verantwoorde wijze worden gebruikt advies uitbrengen over het al dan niet erkennen of subsidiëren van scholen

Everything that can be counted does not necessarily count Krachtlijnen van het extern kwaliteitsonderzoek door de onderwijsinspectie KIJKEN NAAR KWALITEIT Everything that can be counted does not necessarily count Albert Einstein

Drie basisregels Kwaliteit heeft te maken met Externe voorwaarden: vastgelegde onderwijsdoelstellingen Interne voorwaarden: beleidsmogelijkheden waarover de onderwijsinstelling beschikt Intrinsieke voorwaarden: zelf kwaliteit systematisch bewaken

Gericht kijken: een bril met aangepaste glazen CIPO als officieel referentiekader voor alle onderwijsniveaus één CIPO-kader! doorlichten: gedifferentieerd

Context Input Proces Output CIPO Context Input Proces Output

Wat is CIPO? Generiek instrument voor kwaliteitszorg 4 componenten C, I, P, O Proces: 4 domeinen (algemeen – personeel – logistiek – onderwijs) per component/domein: indicatoren meeste indicatoren: aantal variabelen

C I P O CONTEXT INPUT PROCES Onderwijs OUTPUT Algemeen Personeel identificatie inplanting historiek reglementair kader personeelskenmerken leerlingen-/ cursistenkenmerken PROCES Algemeen leiderschap visie besluitvorming kwaliteitszorg Personeel Logistiek personeelsbeheer professionalisering materieel beheer welzijn Onderwijs curriculum begeleiding evaluatie (leer)prestaties schoolloopbaan outcomes tevredenheid OUTPUT

Waarvoor dient CIPO? Referentiekader wat de inspectie onderzoekt waarmee de inspectie rekening houdt bij de beoordeling van de onderwijskwaliteit Ordeningsmodel vaststellingen ordenen Relationeel model in welke mate slaagt de onderwijsinstelling erin om rekening houdend met haar specifieke C, I de gepaste processen op gang te brengen om de vooropgestelde O maximaal na te streven en te realiseren?

Werkwijze van de inspectie Vooronderzoek. Doorlichtingsfase. Verslag.

Kwaliteits- onderzoek Vooronderzoek Doorlichtings- fase Verslag Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren

Vooronderzoek Kwaliteits- onderzoek Vooronderzoek Doorlichtings- fase Verslag Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Vooronderzoek

Vooronderzoek Analyse en synthese Informatiedossier Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Vorige DL- en opvolgingsverslag(en), GOK-verslag, klachten Schoolrapport en referentietabellen (intern inspectie) Analyse en synthese Informatiedossier Vragen voor vooronderzoek ter plaatse

Vooronderzoek Vooronderzoek ‘ter plaatse’ Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Vooronderzoek ‘ter plaatse’ Inschatting van vermoedelijke sterktes en vermoedelijke zwaktes Gesprekken Documenten Observaties

Vooronderzoek Interpreteren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Interpreteren Integraal beeld van ingeschatte sterktes en zwaktes Delibereren Representatieve selectie van ingeschatte sterktes en zwaktes Doorlichtingsfocus

Doorlichtingsfase Kwaliteits- onderzoek Vooronderzoek Doorlichtings- Verslag Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Doorlichtingsfase

Doorlichtingsfase Documentenanalyse Outputgegevens Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Documentenanalyse Outputgegevens met het oog op beoordeling – advies Procesgegevens met het oog op verklaring van de outputgegevens met het oog op stimulering

Doorlichtingsfase Verder onderzoeken Observaties Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Verder onderzoeken Observaties Lessen, rondgang, vergadermomenten, zorginterventies, … (Groeps)gesprekken Doorlichtingsfocus staat centraal Aftoetsen van waarde, betekenis van andere gegevens (documenten) Basisvragen als leidraad >> tijdens een doorlichting zoeken de onderwijsinspecteurs een antwoord op drie vragen: Voldoet de school aan de erkenningsvoorwaarden? Bewaakt de school haar kwaliteit? Wat met het algemeen beleid van de school?

Doorlichtingsfase BASISVRAGEN Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren BASISVRAGEN Welke ondersteunende initiatieven neemt de onderwijsinstelling om de inspanningsverplichting en/of resultaatsverplichting waar te maken? Welke effecten wil het team met deze initiatieven bereiken? Welke ontwikkelingen zijn aan de gang? Hoe verantwoordt het team de keuzes die gemaakt werden?

‘Gegevens op instellingsniveau brengen’ Doorlichtingsfase Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren ‘Gegevens op instellingsniveau brengen’ In welke mate getuigen de bekomen gegevens van een weloverwogen aanpak (visie) in de onderwijsinstelling algemeen verspreide trends (afspraken, sturing, …) samenhang (gradatie, continuïteit, samenhang tussen doelstellingen, aanbod, proces en evaluatiepraktijk,…)

Doorlichtingsfase Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Rekening houdend met de verzamelde gegevens, context en input: Realiseert de onderwijsinstelling met haar leerlingen/cursisten in voldoende mate de wettelijk vastgelegde verwachtingen? (onderwijsreglementering respecteren – art. 38 §1) Onderzoekt en bewaakt de onderwijsonderwijsinstelling op systematische wijze haar eigen kwaliteit? (art. 38 § 1)

Doorlichtingsfase Wat betekent het voor u? Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Einde van de doorlichting ‘debriefing’. Gesprek over sterktes/zwaktes, mogelijk al een aanduiding van het advies.

Verslagfase Kwaliteits- onderzoek Vooronderzoek Doorlichtings- fase Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren Verslagfase

Verslag inspecteurs werken aan het verslag Bronnen analyseren Onder- zoeken Interpreteren Delibereren inspecteurs werken aan het verslag afspraak voor ‘verifiëringsgesprek’ ontwerpverslag bezorgd aan de onderwijsinstelling bespreking ontwerpverslag (verifiëring) finaliseren van het verslag inspecteur-verslaggever stuurt het verslag naar het doorlichtingssecretariaat in Brussel doorlichtingssecretariaat verstuurt het verslag naar de directie en het bestuur

Verslag Structuur van het verslag: Titelblad Inleiding Relevante kenmerken = context / input Samenvatting Focus van de doorlichting Vaststellingen-conclusie-motivering per leergebied in de focus Kwaliteitsprofiel (variabelen in de focus) Aspecten van de werking/Beleid Sterktes en zwaktes = goed / aanbevelingen / tekorten Advies Regeling voor het vervolg = indien beperkt gunstig advies Openbaarheid: www.doorlichtingsverslagen.be

Verslag Advies Decreet artikel 39 § 4 Het advies, dat betrekking heeft op de hele onderwijsinstelling of op een structuuronderdeel afzonderlijk, kan op drie manieren worden uitgebracht : 1° een gunstig advies : dat houdt in dat de verdere erkenning van de onderwijsinstelling of van structuuronderdelen gunstig wordt geadviseerd; 2° een beperkt gunstig advies : dat houdt in dat de erkenning van de onderwijsinstelling of van structuuronderdelen gunstig wordt geadviseerd als binnen een bepaalde periode voldaan wordt aan de voorwaarden, vermeld in het advies; 3° een ongunstig advies : dat houdt in dat geadviseerd wordt om de procedure tot intrekking van de erkenning van de onderwijsinstelling of van structuuronderdelen op te starten. Enkel bij een ongunstig advies geeft de inspectie aan of de onderwijsinstelling zonder of met externe ondersteuning de vastgestelde tekortkomingen zal kunnen remediëren.

Opvolging Opvolgingscontrole? Decreet artikel 40. Enkel opvolging na advies ‘beperkt gunstig’. Tijdens de opvolgingsdoorlichting gaat de inspectie na of de vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. De opvolgingsdoorlichting resulteert in een opvolgingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies: 1° een gunstig advies : dat houdt in dat de verdere erkenning van de onderwijsinstelling of van structuuronderdelen gunstig wordt geadviseerd; 2° een ongunstig advies : dat houdt in dat geadviseerd wordt om de procedure tot intrekking van de erkenning van de onderwijsinstelling of van structuuronderdelen op te starten.

Openbaarheid van doorlichtings-verslagen 22 januari 2007: De Standaard, Gazet van Antwerpen & Het Belang van Limburg publiceerden gelijktijdig uittreksels van verslagen van doorlichtingen van secundaire scholen recht op openbaarheid = zinvol recht? vanaf 2008: nieuw verslagconcept - toegankelijke taal en vorm - duidelijke boodschap - iedere lezer moet gemakkelijk kunnen afleiden of de school over het vermogen beschikt om de maatschappelijk vastgestelde doelen te realiseren

Keuzevrijheid van de ouders Keuzevrijheid van de ouders. Ja, rapporten over scholen moeten publiek gemaakt worden. Zo kunnen ouders en leerlingen kiezen op basis van duidelijke, objectieve informatie over scholen. Kortom, het ondersteunt ouders bij hun keuzeproces en respecteert dus de keuzevrijheid van de ouders. True False

Belang van de context uitgewist Belang van de context uitgewist. Neen, rapporten over scholen kunnen het best niet publiek gemaakt worden. De werking van een school hangt echter heel sterk samen met de context van de school en enkel op basis van die samenhang kan een uitspraak gedaan worden over de werking van de school. True False

Informatiebehoefte van scholen Informatiebehoefte van scholen. Ja, rapporten over scholen kunnen het best publiek gemaakt worden. Scholen hebben er immers nood aan om niet alleen informatie te krijgen over de prestaties van de eigen school, maar zijn ook geïnteresseerd in de prestaties van andere scholen. Zo weten ze of ze goed bezig zijn, wat hun sterktes en zwaktes zijn in vergelijking met andere scholen. True False

Toenemende uniformisering Toenemende uniformisering. Neen, rapporten over scholen kunnen het best niet publiek gemaakt worden. Kleine scholen met specifieke doelgroepen zouden verdwijnen door een te laag aantal leerlingen. Hierdoor zouden we minder scholen krijgen die groter zijn. Hierdoor verdwijnt er heel wat diversiteit in het onderwijslandschap en blijven er enkel scholen over die sterk op elkaar lijken. True False

Internationalisering (boek ‘Een kwarteeuw onderwijs in eigen beheer’: hoofdstuk 4 – 4.4)

Internationale samenwerking in lager en secundair onderwijs eerder internationale samenwerking dan internationalisering via OESO in OD/ET Buurlandenbeleid uitwisseling tussen de taalgemeenschappen Europees Programma voor Levenslang Leren >> Comeniusprogramma

Internationalisering van het hoger onderwijs lange tijd afgeremd door strikte taalwetten vooral qua onderzoek ingeschakeld in Europese en mondiale context Bologna-verklaring: vergroten aantrekkingskracht Erasmusprogramma vrijwillig eigen onderwijsstelsel hervormen: structuurdecreet 2003 algemeen Europees creditsysteem (ECTS)

OPDRACHTEN BIJ SESSIE 5 http://schoolensamenleving.weebly.com