Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff 18 maart 2017 Provinciaal Vormingscentrum Malle

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Inhoud : Voorafbeschouwing : > Luchtwaardigheid Behoud van luchtwaardigheid : > POM > functie CS Taken en verantwoordelijkheden CS Belangrijkste procedures, documentatie en reglementen

Opleiding Technicus / Certyfying Staff LUCHTWAARDIGHEID (Airworthiness) Initiële Luchtwaardigheid : ontwerper/bouwer van het toestel > TCDS = Easa document Bevoegde instanties : - Easa : Form 25 COA “Certificate of Airworthiness” Opl CST 18 03 2017 HR\COA Form 25.pdf COA wordt uitgegeven door - DGLV : Local Authority of BCAA (Belgian Civil Aviation Authority)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff L u c h t w a a r d i g h e i d = initiële luchtwaardigheid + Behoud van luchtwaardigheid (geldig certificaat van beoordeling van luchtwaardigheid) ARC “Airworthiness Review Certificate” = Easa form 15b Opl CST 18 03 2017 HR\ARC Form 15b.pdf Beoordeling door ARS is reeds volgens Easa regels en erkenning : > werkt binnen een CAMO i.o. met EC 1321/2014 Part M sub G > binnen die CAMO werkt ARS volgens Easa regelgeving

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff CAMO : Certified Airworthiness Management Organisation 2 vormen : 1- CAMO in gecontroleerde omgeving > verzorgt totale opvolging van onderhoud/herst. toestel > daartoe geeft elke eigenaar alle vluchtgegevens en verdere informatie door aan de CAMO > geeft op elk ogenblik info aan eigenaar als iets moet gebeuren > bepaalt dan of dit POM is zo niet moet taak door CAMO gedaan > geeft CRS (release to service) na elke interventie > zorgt voor fysische inspectie en levert ARC af Jaarlijkse vaste kost + elke interventie, CRS of doc is betalend

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff 2 - CAMO+ : onder beheer en verantwoordelijkheid LVZC Geeft informatie aan eigenaars en clubs, deze kunnen zelf het werk uitvoeren Zorgt voor CRS en ARC Beheert het gehele systeem om met alle EASA en locale regels in orde te blijven Werkt met onbezoldigde vrijwilligers (ARS, Auditors, ..) waardoor kost minimaal is en beperkt tot vaste jaarlijkse vergoeding werkt binnen de betr. club met CST erkend binnen de KBAC/LVZC Eigenaar/Club blijft steeds verantwoordelijk voor onderhoud en respecteren van alle regels voor behoud van luchtwaardigheid

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff L u c h t w a a r d i g h e i d = initiële luchtwaardigheid + Behoud van luchtwaardigheid Behoud van luchtwaardigheid > onderhoud > “maintenance” herstellingen > controles > AD/TM opvolging OPGELET ! We zijn geen “maintenance organisation” vlgs Part 145 Dus : eigenaar/club blijft steeds verantwoordelijk voor onderhoud en behoud van luchtwaardigheid

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Eigenaar/club blijft steeds verantwoordelijk voor onderhoud en behoud van luchtwaardigheid Dwz : > direct aan de vlucht voorafgaande inspecties > fysisch onderhoud van toestel > up to date houden van alle documenten > opvolging van alle voorschriften : - TCH ( TN’s, onderhoudsvoorschriften) - EASA (AD’s ) - DGLV ( circulaires, KB’s, MB’s….) > eventuele herstellingen > modificaties …. > toegang verlenen aan de bevoegde instanties

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Verantwoordingsplicht : verantwoordelijkheid eigenaar permanente luchtwaardigheid van een zweefvliegtuig zweefvliegtuig in luchtwaardige conditie houden Bewijs van Luchtwaardigheid moet geldig blijven onderhoud uitvoeren conform onderhoudsprogramma pilot-owner maintenance toegang verlenen aan Bevoegde Instantie kan worden overgedragen aan CAMO  “gecontroleerde omgeving”

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Permanente luchtwaardigheid Onderhoud = onderhoudsvoorschriften onderhoudsprogramma (AMP) alle onderhoud uitvoeren conform AMP goedkeuring door Bevoegde Instantie AMP is in overeenstemming met instructies van de Bevoegde Instantie instructies van de TCH, STCH, enz. (AFM, AMM, CMM, enz.) details en frequentie van uit te voeren onderhoudstaken periodiek nakijken en eventueel bijwerken (uiterlijk bij de e.v. herbeoordeling)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Onderhoud = onderhoudsvoorschriften Aircraft Maintenance Programme > AMP Aircraft identification Time limitations > TCDS en Maintenance Manual POM Airfame : > Maintenance Manual vlgs TCH > Additional documents > Airworthiness Limitations > Mandatory AD inspections / mod’s > Recurrent Mandatory AD inspections / mod’s > Specific Requirements from BCAA

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff AMP kan : > door de CAMO+ opgemaakt worden vlgs contract van beperkte overeenkomst ( = gratis binnen de CAMO+) > of door de eigenaar/Club worden opgemaakt maar elk AMP moet door de CAMO+ goedgekeurd en bij DGLV aangemeld worden Elk AMP dient jaarlijks bij ARC geëvalueerd en/of aangepast worden

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Alternatief voor AMP is Pilot Owner Self Declaration + MIP (Minimum Inspection Programme) Dit is nieuw en nog niet helemaal duidelijk hoe DGLV hiermee zal omgaan. De piloot/eigenaar verklaart zelf voor alles verantwoordelijk te zijn en kan zelfs van voorgeschreven onderhoud afwijken mits hij tijdig inspectie doet (en daarvoor dus verantwoordelijk is…) Moet daarbij een MIP aanmaken (is complexer dan AMP) en dit jaarlijks opvolgen. Bij hernieuwen van ARC moet ARS tekenen dat het MIP voldoet en gevolgd werd, zoniet moet deze de lokale autoriteiten binnen 72 uur informeren. En….. Wat dan ?

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff P O M : Pilot Owner Maintenance Onderscheid : POM < > Complexe taken cfr. MA 803 en appendix VII en VII (Limitted POM tasks : cfr. “Easy access rules for Cont. Airw”. p. 232 App VIII..) Opl CST 18 03 2017 HR\Appendix VIII POM.doc (POM tasks list : MA803 App VIII Part C p. 238 – 242 ) Opl CST 18 03 2017 HR\piloot-eigenaar onderhoud.doc (Complex Maintenance Tasks : cfr. “Easy access rules for Cont. Airw” p 230. App VII..) Opl CST 18 03 2017 HR\Appendix VII complex tasks.doc Voor standaard POM mag piloot CRS geven Voor complexe taken is CRS door CS vereist (cfr. MA801)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Herstellingen & Complexe taken Schade reparaties Beoordelen schade Beslissing over te nemen acties bij schade Standaard reparaties (CS STAN) Uitvoeren reparatie ? Wanneer ? Door wie ? Reparatieplan ? Modificaties STC / TN Minor changes (EASA certification) Standard modifications (CS STAN)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Herstellingen & Complexe taken > uitgevoerd door CST > volgens alle voorschriften : - Maintenance/Repair manual - Specifieke voorschriften TN/AD - Common Technical Rules - CS Stan - minor changes approval - andere…. > controles/acties als gevolg van de herstelling bvb aanpassen W&B of nieuwe weging > CRS door 2° CST (werkkaart en reisdagboek) > uitgevoerde taak documenteren > technisch dossier van het toestel aanvullen (levensloopmap) > aanvullen eigen CST logboek Blanco

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff uitgevoerde taak documenteren : Gedagtekende werkkaart met referentie Identificatie toestel, vlieguren, etc.. Beschrijving uitgevoerde taak Verwijzing naar gevolgde instructies; docs, manuals, AD/TN,… Verwijzing naar eventuele bijkomende docs, vb form 1, form 123,.. Vermelding naam en erkenningsnummer CST + handtekening Release door tweede CST CRS in reisdagboek …… (lijst is niet limitatief)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff technisch dossier van het toestel aanvullen (levensloopmap) Bijvoegen AD/TN of andere specifieke instructies Bijvoegen bijkomende docs (form 1, form 123, ….) Aanvullen opvolgingslijsten (vb voor recurrent AD’s, life time ltd parts,…) Aanpassen FM / MM Eventueel aanpassen pre-flight check list Eventueel aanpassen placards ……. (lijst is niet limitatief)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff CS Taken en bevoegdheden : CS Taken en bevoegdheden.doc Cfr. MOHB (nog niet goedgekeurd dus niet gepubliceerd) 6.1.2. De ‘Erkende Technicus Zweefvliegtuigen/Certifying Staff’ mag alle onderhouds- en herstellingswerkzaamheden uitvoeren aan zweefvliegtuigen overeenkomstig de hem verleende bevoegdheden 6.2.1. verleend voor een periode van drie jaar 6.2.2. De bevoegdheid is clubgebonden. Indien de erkende technicus geen deel meer uitmaak van zijn respectievelijke club vervalt de aan hem verleende bevoegdheid

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff CS Taken en bevoegdheden : 8. UITVOEREN VAN DE WERKZAAMHEDEN en VRIJGAVE VOOR GEBRUIK 8.1 Elke erkende technicus/CS zal alvorens een taak uit te voeren, zich ervan vergewissen of hij over de passende kennis en ervaring beschikt, alsook over de passende werkplaats, en de noodzakelijke gereedschappen, hulpstukken, onderdelen en materialen beschikt 8.2 .De technicus/CS stelt voor elke uit te voeren onderhoudsopdracht of herstelling een ‘Werkfiche’ op 8.3. Vrijgave voor gebruik - Certificate of Release to Service (CRS) De technicus/CS zal steeds een ‘Certificate of Release to Service’ (CRS) opmaken conform de voorschriften in Part M

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Highlights Je mag enkel werken aan OO-toestellen van je eigen club, of privaat-toestellen van leden van je eigen club. Het bijhouden van de administratie is belangrijk. Voor elke werk: Een werkfiche opstellen, en bijvoegen aan het dossier van het vliegtuig. Op één fiche kunnen meerdere werken gecombineerd worden. Voor elke werkfiche een release certificate opstellen, In je persoonlijk logboek een referentie opnemen naar de werkfiche

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Verzekering Dit is een belangrijk punt. Op het niveau van de KBAC of LVZC is er geen verzekering afgesloten voor de CS: dit moet gebeuren op clubniveau. Het is belangrijk te onderzoeken of je wel degelijk verzekerd bent in je club. Optimaal moet de verzekering dekking geven op twee niveaus: Schade ontstaan tijdens de werken. Schade ontstaan ten gevolge van de werken. Persoonlijke schade / verwondingen. Bovendien moet de verzekering schade dekken aan: Het vliegtuig, De gebouwen waarin het werk plaatsvindt, De inzittenden van het toestel Derden.

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff CS STAN Annex IV to ED Decision 2015/016 R (8 juli 2015) Certification Specifications for Standard Repairs and Standard Changes Bijl. 1 -Part M-AMC M.A.801 CS Stan.pdf Standard Changes en Standard Repairs - uit Part 21 (Annex 1 to EU 748/2012) > Subpart D = changes > 21.A.90B > Subpart K = Standard Parts > 21.A.303C > Subpart M = repairs > 21.A.431B - gedocumenteerd met een Form 123 Easa form 123 invulinstructie.pdf - vereisen CRS door CST (ook deze die door Pilot/Owner mogen uitgevoerd worden)

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Part 21 Subpart D 21.A.90 B Standaardwijzigingen Standaardwijzigingen met betrekking tot : iii ) zweefvliegtuigen, gemotoriseerde zweefvliegtuigen die ontwerpgegevens volgen die in de door het Agentschap opgestelde certificeringsgegevens zijn vermeld, welke aanvaardbare methoden, technieken en praktijken voor het uitvoeren en identificeren van standaardwijzigingen bevatten, inclusief de bijbehorende instructies voor blijvende luchtwaardigheid, en die niet in strijd zijn met de gegevens van TC-houders

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Part 21 Subpart M Standaard Reparaties 21.A.431A Toepassingsgebied b) In dit subdeel worden standaardreparaties gedefinieerd waarvoor geen goedkeuringsprocedure overeenkomstig dit subdeel hoeft plaats te vinden. c) Een „reparatie” betekent het verwijderen van schade en/of het opnieuw in een luchtwaardige toestand brengen van een product, onderdeel of uitrustingsstuk nadat het oorspronkelijk door de fabrikant voor gebruik is vrijgegeven. d) Als schade wordt verwijderd door onderdelen of uitrustingsstukken te vervangen zonder dat enige ontwerpactiviteit nodig is, wordt dit beschouwd als een onderhoudstaak en is hiervoor bijgevolg geen goedkeuring overeenkomstig deze bijlage vereist

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Part 21 Subpart M Standaard Reparaties 21.A.431 B Standaard Reparaties a) Standaardreparaties zijn reparaties: van: zweefvliegtuigen en gemotoriseerde zweefvliegtuigen, ballonnen en luchtschepen, zoals gedefinieerd in ELA1 of ELA2; volgens ontwerpgegevens die in de door het Agentschap opgestelde certificeringsgegevens zijn vermeld, welke aanvaardbare methoden, technieken en praktijken voor het uitvoeren en identificeren van standaardreparaties bevatten, inclusief de bijbehorende instructies voor blijvende luchtwaardigheid, en die niet in strijd zijn met de gegevens van TC-houders.

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Part 21 Subpart K Parts and Appliances AMC 21.A.303 c Standard Parts for sailplanes and powered sailplanes, where it is a non-required instrument and/or equipment…. If that instrument when installed, functioning, functioning improperly or not functioning at all, does not in itself, or by its effect upon the sailplane and its operation, constitute a safety hazard. examples : electronic variometers, bank/slip indicators ball type, capaciity bottles, final glide calculators, navigation computers, data logger, bug wipers, …

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Part 21 Subpart K Parts and Appliances AMC 21.A.303 c Standard Parts for sailplanes and powered sailplanes, where it is a non-required instrument and/or equipment…. If that instrument when installed, functioning, functioning improperly or not functioning at all, does not in itself, or by its effect upon the sailplane and its operation, constitute a safety hazard. examples : electronic variometers, bank/slip indicators ball type, capaciity bottles, final glide calculators, navigation computers, data logger, bug wipers, … Overeenkomstig beslissing 2006/14/R van 20.12.2006 van de Executive Director van EASA zijn standaardonderdelen, in het geval van zweefvliegtuigen, niet-vereiste instrumenten en/of uitrusting die gecertificeerd zijn volgens CS 22.1301(b), in het geval deze instrumenten en/of uitrusting die, wanneer zij zijn geïnstalleerd, normaal of gebrekkig of helemaal niet functioneren, geen gevaar inhouden voor de vlieg- veiligheid van het zweefvliegtuig, zij het rechtstreeks of onrechtstreeks door zijn effecten op het zweefvliegtuig en het gebruik ervan. Onderdelen die overeenkomstig CS 22 vereist zijn, kunnen niet als standaard- onderdelen worden beschouwd. Voorbeeld: elektrische variometers bank/slip indicators (bal-type) thermosflessen voor variometers final glide computers navigatiecomputers (bv. PDA, enz.) data loggers, barografen, fototoestellen, enz. bug wipers anti-collision systemen (bv. Flarm, enz.) Voor standaardonderdelen is geen EASA Form One nodig.

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff CS STAN Annex IV to ED Decision 2015/016 R (8 juli 2015) Certification Specifications for Standard Repairs and Standard Changes NPA Notice of Proposed Amendment 2016 – 2017 dd 07/12/2016 Lijst met Standard Repairs en Standard Changes werd nog uigebreid Er is ook nog toevoeging van aanvaardbare methodes en technieken door toevoegen van een Franse repair manual voor composiet CS Stan en NPA lijst.doc

Opleiding Technicus / Certyfying Staff Opleiding Technicus / Certifying Staff Vragen ? Veel succes met jullie opleiding en stage.