StichtingLandelijke Werkgroep Mudawwanah (2000) 8 oktober 2015 Samira Bouddount en Joke Verkuijlen Workshop ‘Ken uw rechten’ Over de Mudawwanah-Familierecht.Wat is de impact van het Marokkaans en Nederlands familie-recht op het leven van mensen m.b.t. hun rechtspositie, (verblijfsrecht)? Actuele thema’s zoals het religieuze of informele huwelijk, huwelijksdwang en gedwongen achterlating worden in dit kader besproken.

‘Ken Uw rechten’ Stichting Landelijke Werkgroep Mudawwanah Doelstelling LWM: Het versterken van de rechtspositie, zelfbeschikking en emancipatie van migranten- en vluchtelingenvrouwen, -mannen en -kinderen en het bevorderen van maat- schappelijke participatie, vrijheid en veiligheid. In het kader van mensenrechten, vrouwenrechten, kinderrechten

Stichting Landelijke Werkgroep Mudawwanah Aanleiding ontstaan: rechtspositie van vrouwen en kinderen in de knel m.b.t. Marokkaans en Nederlands familierecht, zelfstandig verblijfsrecht en gedwongen achterlating LWM werkt met Marokkaanse, Turkse/Koerdische groepen, is uitgebreid naar andere nationaliteiten, migranten- en vluchtelingen groepen. Met vrijwilligers/professionals, beleidsmakers, wetenschappers en politici op lokaal, regionaal, provinciaal, landelijk en transnationaal niveau Activiteiten a.Preventie, voorlichting en dialoogbijeenkomsten b.Training en deskundigheidsbevordering vrijwilligers c.Deskundigheidsbevordering professionals d.Implementatie/borging activiteiten en expertise e.Netwerkopbouw, regionaal, trans- en internationaal. f.Advies en beleidsbeïnvloeding g.Informatie en ontwikkelen voorlichtingsmateriaal h.Hulpverlening – intermediaire rol

IN MAROKKO: MOUDAWWANA LIL OESRA/ CODE DE LA FAMILLE. NIEUWE MAROKKAANSE FAMILIEWET PER 5 FEBRUARI De Marokkaanse familiewet

Grondslag Islam Citaat koning Mohamed VI: “Ik kan niet verbieden hetgeen Allah heeft toegestaan noch kan ik toestaan hetgeen Allah verboden heeft”

Toepassingsbereik Marokkaanse familiewet is van toepassing op: Alle Marokkanen, ongeacht hun woon- of verblijfplaats, waarop Joodse Marokkaanse een uitzondering vormen. Eens Marokkaan, altijd Marokkaan: afstand van nationaliteit is niet mogelijk, ook niet bij aanname andere nationaliteit

Belangrijkste wijzigingen huwelijk De huwelijksleeftijd is gelijk getrokken voor man en vrouw en voor beide op 18 jaar bepaald. Is één van de toekomstige echtelieden jonger dan 18 jaar, dan is de toestemming van de rechter vereist om in het huwelijk te kunnen treden

Vervolg belangrijkste wijzigingen huwelijk De huwelijksvoogdij over de meerderjarige vrouw is afgeschaft. De vrouw heeft geen toestemming meer nodig van haar vaderof van andere mannelijke leden van haar familie om te kunnen trouwen. Het sluiten van een huwelijk bij volmacht is nog altijd mogelijk; zowel voor man als vrouw. Nieuw is dat hiervoor rechterlijke toestemming is vereist. De rechter verleent slechts toestemming indien ersprake is van bijzondere omstandigheden die de afwezigheid van de man en/ of de vrouw rechtvaardigen

Vervolg belangrijkste wijzigingen huwelijk In de huwelijksakte hoeft niet te worden opgenomen hoe groot de bruidsgave is. De huwelijksakte verliest, in tegenstellingtot onder de oude wet, haar geldigheid niet hierdoor. De huwelijksakte verliest haar geldigheid indien hierin uitdrukkelijk afstand wordt gedaan van de bruidsgave

Vervolg belangrijkste wijzigingen huwelijk Polygamie is in Marokko nog steeds toegestaan. Wel is hiervoor rechterlijke toestemming vereist. De rechter geeft alleen toestemming indien de eerste vrouw hiermee akkoord gaat, er sprake is van een objectieve, uitzonder- lijke rechtvaardiging en de man voldoende middelen heeft om de echtgenoten gelijkelijk te onderhouden. Bij weigering van de eerste vrouw om toestemming spreekt de rechter, indien de man volhardt in zijn verzoek, de echtscheiding uit

Vervolg belangrijkste wijzigingen huwelijk Vereenvoudiging van de huwelijksprocedure tussen niet in Marokko wonende Marokkanen (MRE: Marocains Résidants à l’ Étranger): De akte wordt door de Nederlandse ambtenaar Burgerlijke stand opgesteld in aanwezigheid van twee moslimgetuigenwaarna de akte binnen een termijn van drie maanden geregistreerd dient te worden bij de nationale consulaire diensten

Huwelijksdwang en huwelijksgevangenschap Van vrije partnerkeuze tot expliciete huwelijksdwang Huwelijksdwang is het dwingen van een meisje, vrouw, jongen of man tot het aangaan van een huwelijk. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door de ouders, familieleden of door andere mensen in de omgeving van het slachtoffer. Wanneer sociale druk, psychisch en/of fysiek geweld of dreiging daarmee, wordt gebruikt door de ouders, andere gezinsleden, familie en/of de gemeenschap. Strafrechtelijke aanpak van huwelijksdwang. De maximumstraf die voor huwelijksdwang kan worden opgelegd wordt verhoogd van 9 maanden naar twee jaar gevangenisstraf.

Huwelijksdwang en huwelijksgevangenschap Huwelijkse gevangenschap’ betreft een situatie waarin iemand tegen zijn/haar wil in een (religieus) huwelijk blijft, omdat het niet lukt een (religieuze) echtscheiding te krijgen Neef-nicht huwelijk: huwelijkspartners zijn door afstamming verwant aan elkaar door een of meer gemeenschappelijke voorouders of overgrootouders. Neef-nicht huwelijken zijn in beginsel verboden

Religieuze (kind)huwelijken Religieuze huwelijken worden gesloten op de wijze die in een bepaalde godsdienst geldt Men spreekt van onwettige religieuze huwelijken wanneer een huwelijk in Nederland voorafgaande aan of zonder burgerlijk huwelijk wordt gesloten, in het bijzijn van een geestelijke op de wijze en met de plechtigheden die in een bepaalde godsdienst gelden. Kindhuwelijken: huwelijk waarbij ten tijde van de huwelijkssluiting één van de kandidaten de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt.

Belangrijkste wijziging echtscheiding Invoering van het beginsel van de echtscheiding wegens duurzame ontwrichting: Marokko kent nu, net als Nederland, ook de echtscheiding op grond van duurzame ontwrichting waardoor echtscheidingen uitgesproken door de Nederlandse rechter met toepassing van het Nederlandse recht makkelijker voor erkenning in Marokko in aanmerking komen

Een Nederlandse echtscheiding wordt in Marokko onder andere erkend indien: het beginsel van hoor en wederhoor is toegepast. De man en de vrouw moeten beiden opgeroepen zijn in de echtscheidingsprocedure. er geen strijd is met de Marokkaanse familiewet. Strijdigheid onder andere bij toewijzing eenhoofdig gezag over de kinderen aan de vrouw, bij weigering omgang kinderen met de man. Voorwaarden voor erkenning echtscheiding

Vervolg voorwaarden erkenning echtscheiding In de Nederlandse echtscheidingsbeschikking moet de rechter de grond van de echtscheiding, duurzame ontwrichting, vermelden. Sommige rechtbanken in Marokko stellen als voorwaarde voor erkenning dat de Nederlandse rechter in de beschikking melding maakt van de pogingen die gedaan zijn om de echtelieden met elkaar te verzoenen. Verstoting van de vrouw door de man kan nu alleen nog maar met toestemming van de rechter

Aanbevelingen voor hulpverleners bij huwelijk Bij voorgenomen huwelijk tussen Marokkanen: wijs partijen erop dat een Marokkaans huwelijk naar Marokkaans recht standaard buiten gemeenschap van goederen wordt gesloten. Wijs partijen erop dat ze er voor kunnen kiezen om in gemeenschap van goederen te trouwen en anders moeten partijen erop bedacht zijn dat een huis en grond in Marokko op beider naam moet worden geregistreerd om er beiden aanspraak op te kunnen maken

Aanbevelingen bij echtscheidingen Bij echtscheidingen: stuur de vrouw door naar een advocaat die gespecialiseerd in het Internationaal Privaatrecht (IPR) en die de vrouw ook kan begeleiden bij de erkenningsprocedure die volgt op de in Nederland uitgesproken echtscheiding

Gedwongen achterlating Achtergebleven of achtergelaten? Gedwongen achterlating van vrouwen, kinderen, jongeren en soms mannen worden onvrijwillig en zonder papieren achtergelaten in het land van herkomst. Gedwongen achterlating = vorm van geweld en in strijd met de universele rechten van de mens. Het kan iedereen overkomen Oorzaken voor achterlating of dreiging met: opvoedingsproblemen, relatie- en familieproblemen, kwestie van eer, machtsverhoudingen, huwelijksdwang, idealen, economische redenen, remigratie Gevolgen van achterlating – effecten (Bartels)

Gedwongen achterlating vraagt om actie Achterlating (en ontvoering)vraagt altijd om actie: voor vertrek, na achterlating, bij terugkeer en opvang. Acties: voorlichting, informeren, signaleren en melden in Nederland en land van herkomst Preventie, hulpverleningslijn en nazorg: aanpak eist maatwerk! Afstemming hulpverleners, intermediairs, maatregelen en procedures voor terugkeer. Achterlating én verblijfsrecht: knelpunten m.b.t. terugkeer van vrouwen en kinderen, vraagt adequate sociaal/juridische juridische hulp Nationaal en internationaal beleid, verdragen en samenwerking verbeteren. Zie ook Landelijke Knooppunt

Aanbevelingen gedwongen achterlating Adviseer bij angst om achtergelaten te worden in Marokko om een kopie van het paspoort, van de verblijfsvergunning en andere belangrijke papieren aan een vertrouwde bekende hier in Nederland te geven. Geef een lijstje mee met telefoonnummers van de Nederlandse ambassade, consulaten, IND, advocaat of vertrouwenspersonen in Nederland en Marokko De informatie scannen en naar de account verzenden kan ook. Zie verder ook sites, meer tips…

Wat moet er gebeuren m.b.t. Preventie, hulpverlening en versterking rechtspositie ? Het versterken van de rechtspositie, zelfbeschikking en bescherming van vrouwen, kinderen en mannen vraagt een doelgerichte integrale aanpak van beleidsmakers, hulpverleners en betrokken partners, met ondersteunende wetten, regelgeving en procedures in alle betrokken landen. Vragen? Wat moet er gebeuren: m.b.t. verbetering van preventie, hulpverlening en het bespreekbaar maken van taboevraagstukken: Wat is de taak/verantwoordelijkheid van betrokken partners zoals: ministeries, gemeenten, professionals en maatschappelijke organisaties en burgers? De rol van uw instelling?

Inlichtingen en advies Advocatenkantoor Bouddount mr S. Bouddount Leeuwenveldseweg 5F 1382 LV Weesp T F E W

STICHTING LANDELIJKE WERKGROEP MUDAWWANAH TEL