Normalisering Ambtelijke Rechtspositie Renate Bos Beleidsadviseur Rijk & Normalisatie Presentatie voor CAB Versie 2 november 2012

INHOUD Presentatie Verschillen ambtenaren vs werknemers Initiatiefwet Regeerakkoord Rutte II Discussie Aan de hand van stellingen

AmbtenarenWerknemers Ambtenarenwet en Awb Eenzijdige aanstelling CAO’s -> wettelijke regelingen Bestuursrecht van toepassing bij ontslag –Repressief –Initiatief bij ambtenaar –Bezwaar –Beroep –Hoger Beroep BW en andere wetten Tweezijdige overeenkomst Cao’s werken direct door Ontslagrecht –Preventief –Initiatief werkgever –Ontbinding kantonrechter (ontslagvergoeding) –Ontslagvergunning UWV –Geen Hoger Beroep mogelijk

Achtergrond van de verschillen Ambtenaar Bijzondere werkgever Politieke willekeur - ontslagbescherming Bijzondere eisen Werknemer Gelijkwaardigheid Ongelijkheidscompensatie Contractvrijheid

Initiatiefwet Koser Kaya/vanHijum Ingediend in november 2010 Eerste termijn Tweede Kamer 29 maart 2012 –Vóór: zeker CDA, D66, VVD en PVV, GL misschien Eerste termijn indieners 30 mei 2012 –Vóór: CDA, D66 en VVD, GL(?) –PVV tegen – Kunduzakkoord 26 april Tweede termijn Tweede Kamer 7 juni –Uitgesteld vanwege weigerambtenaar

Achtergronden Volgens het voorstel –Principiële gelijkheid –Overheid is ook wetgever, liever echte cao’s –Contractvrijheid – ILO –Arbeidsmobiliteit publieke – private sector –Extra vertaalslag overbodig –Minder wetgeving nodig in de toekomst

In de pers: 'Sneller ontslag ambtenaren‘ – Volkskrant Het ontslaan van een ambtenaar is volgens Van Hijum en Koser Kaya circa 1,75 keer duurder dan ontslag van een werknemer in het bedrijfsleven. 'Een ambtenaar', zegt Koser Kaya, 'kan tegen elke beslissing in beroep gaan, bijvoorbeeld tegen een functioneringsbesluit. Dat zijn procedures die soms tien jaar kunnen duren.' Gewoon ontslagrecht ambtenaren - Telegraaf door Dennis Naaktgeboren DEN HAAG - De overheid kan straks gemakkelijker van overtollig personeel af. De Tweede Kamer wil dat ambtenaren hun bijzondere positie kwijtraken. 7

Belangrijkste wijziging De definitie van “ambtenaar” verandert in de Ambtenarenwet –Oud: “degene die is aangesteld om in openbare dienst werkzaam te zijn” –Nieuw: “degene die krachtens een arbeidsovereenkomst met een overheidswerkgever werkzaam is” –In de AW wordt de ambtelijke status vastgelegd BW en BBA 1945 van toepassing AWB alleen voor bepaalde groepen ambtenaren Nog negenhonderd (900!) andere regelingen

Bepaalde groepen uitgesloten Militaire ambtenaren –Bijzondere beperkingen grondrechten (stakingsverbod) en bijzonder tuchtrecht Rechters, OvJ’s en leden Hoge Colleges van Staat –Onafhankelijkheid Politieke ambtsdragers en leden ZBO’s –Politiek-bestuurlijke functies, geen arbeidsrechtelijke Politieambtenaren (uitvoerend) –Motie Slob/Kuiken (tegen: CDA, VVD en D66) Amendementen maart

Amendementen Negen amendementen ingediend Nr 12/14 Niet schrappen overlegvereiste Nr 13/15/16/18/19/20/21/23 Uitzondering voor: –Ondersteunend politiepersoneel –Gemeentelijke en provinciale griffiers –Bijzondere opsporingsambtenaren –Ambtenaren met een vertrouwensfunctie –Ambtenaren die geweld mogen gebruiken/bewegingsvrijheid beperken –Ambtenaren die werken in een politieke omgeving –Ambtenaren aan wie hoge integriteitseisen gesteld worden –Ambtenaren van de Belastingdienst –Burgerpersoneel bij Defensie Nr 22/24 Sector Onderwijs en Onderzoek: –Op personeel in deze sector is AW helemaal niet meer van toepassing –Op personeel in deze sector is BBA van toepassing

Wat verandert er in de praktijk? Bestaande aanstellingen worden arbeidsovereenkomsten, maar zonder tweezijdigheid (!) Bij start dienstverband tweezijdige overeenkomst Geen bezwaar en beroep tav besluiten mogelijk Minder snel eenzijdige wijziging door werkgever mogelijk Cao’s: maximale termijn 5 jaar, nawerking Georganiseerd overleg? Ontslag: anders

Wat verandert er niet? Arbeidsvoorwaarden (?) Alle beslissingen en afspraken mbt –beloning –werktijden –rooster –verlof –faciliteiten tbv uitoefening functie –studiefaciliteiten –duur van het dienstverband (27-3) maken deel uit van de arbeidsovereenkomst die tot stand komt op 1 januari 2015, Ook geen gevolgen voor opgebouwde rechten inzake sociale verzekeringen en pensioen. Gewijzigd op 23 februari en op 27 maart WOR – primaat van de politiek Beperking grondrechten … gronden tijdelijke aanstellingen? -behoud salaris bij herplaatsing? -herplaatsingstermijnen? -enz

Ontslagrecht Dit voorstel –“Dezelfde beschermingsregels die nu voor werknemers gelden, zijn straks ook voor ambtenaren van toepassing. Gewone werknemers kunnen ook niet zo maar worden ontslagen,” legt het D66-Kamerlid uit. Initiatiefvoorstel november 2011 –'In mijn voorstel is een toetsing vooraf door de rechter of UWV niet meer nodig. Er komt wel een hoorplicht. Na een opzegtermijn kan hij vervolgens overgaan tot ontslag (…) Als de werknemer het niet met zijn ontslag eens is, kan hij naar de rechter. Kunduzakkoord –Zie voorstel Koser Kaya Regeerakkoord: preventieve toets en rechtsgang

Overleg en overeenstemming Artikel X initiatiefvoorstel: “De krachtens artikel 125, lid 1 onderdeel m van de AW vastgestelde regels, zoals deze golden voorafgaand aan de inwerkingtreding van deze wet, blijven buiten toepassing bij de totstandkoming van deze wet.” Gewijzigd op 23 februari Minister BZK aan ROP: “Zodra de wet in werking is getreden, blijkt dat het eerder vigerende overlegstelsel niet van toepassing was. Dat heeft gevolgen voor mijn positie in dat overleg. Ik meen dat onder de gegeven omstandigheden overleg met mij niet aan de orde is.” Indieners aan SCO: “Indien het overeenstemmingsvereiste ook betrekking zou hebben op de hogere, delegerende regeling, de Ambtenarenwet, zou dat een inbreuk opleveren op de bevoegdheid van de regering en de Staten-Generaal tot het vaststellen van wetten, zoals vastgelegd in artikel 81 Grondwet.”

vervolg Maar bij vaststelling ROP-regeling: Kamerstuk nr 3 ( ) “Deze verplichting strekt zich ook uit tot formeel wettelijke regelingen, die van belang zijn voor de rechtstoestand van ambtenaren.” Ambtenarenwet, Awb en Burgerlijk Wetboek zijn formele wetten!

Overleg en overeenstemming (vervolg) Overleg SCO met minister Spies –Minister twijfelt aan juridische houdbaarheid terugwerkende kracht –Neemt pas positie in bij contraseign –30 mei: wel politiek-bestuurlijk overleg Eventueel KG –Voorstel kan nog uitgebreid geamendeerd worden –Minister kan besluiten voorstel niet uit te voeren

Verplichting tot cao? Voorstel: We moeten vóór 1 januari 2015 cao’s afsluiten Op 1 januari 2015 vervallen alle rechtspositieregelingen Lekker comfortabel…. voor de werkgever Gewijzigd op 23 februari: blijven gelden “als ware het Cao’s”, tenzij strijd met deze (initiatief)wet of met dwingende bepalingen in private arbeidsrecht, tot er een “echte cao” is

Verkiezingen 12 september Verkiezingsprogramma’s: –CDA en D66 vóór afschaffen –SP wil bescherming tegen politieke willekeur –Verder geen standpunten in programma’s Verkiezingsdebat 27 augustus: CU tégen het voorstel Huidige Kamer geen meerderheid voor voorstel Koser Kaya, maar…

Regeerakkoord Rutte II “De mogelijkheden om slecht functionerende docenten aan te pakken, nemen toe nu de rechtspositie van ambtenaren in overeenstemming zal worden gebracht met die van andere werknemers”. “Het ontslagrecht van ambtenaren wordt in overeenstemming gebracht met dat voor werknemers. Ook secundaire arbeidsvoorwaarden worden gelijktrokken aan die van de markt, na raadpleging van de sociale partners. “

Onduidelijkheid Rechtspositie of ontslagrecht? “In overeenstemming brengen” is iets anders dan “gelijktrekken”(?) Positie Sociale Partners – ROP Welke secundaire arbeidsvoorwaarden in de markt?

Stelling 1 Normalisering van de ambtelijke rechtspositie is goed voor het imago van de ambtenaar, dus daar ben ik vóór.

Stelling 2 Dat nieuwe ontslagrecht lijkt er goed uit te zien, dat wil ik als ambtenaar ook wel.

Stelling 3 Afschaffen van de verschillen met gewone werknemers levert per saldo een verlies aan rechten op voor de ambtenaar.

Vragen? Zie ook Blijf op de hoogte via Rijk –Aanmelden via link op websitelink op website Mail: