De arbeidsmarkt van morgen Biebwatch, Amsterdam, 15 januari 2008 Rob Gründemann, Teamleider Personeelsbeleid Lector Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht De arbeidsmarkt van morgen, wie hebben we nodig en wie biedt zich aan?

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Opzet van de presentatie Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Nederland Ontwikkelingen in openbare bibliotheken Verwachtingen tot 2012 Knelpunten Oplossingen

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking 1990 – 2011

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Ontwikkeling arbeidsparticipatie 1990, 1995, 2000, 2005, 2007, 2011 bij mannen en vrouwen

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Door kunnen en door willen werken tot 65 jaar

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Leeftijdsopbouw in Nederland in 2000 en 2050

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Ontwikkeling grijze druk

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Percentage 65-plussers naar gemeente 2005 en 2025

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Percentage 0-19 jarigen naar gemeente 2005 en 2025

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Beroepsbevolking (20 – 65 jaar) naar gemeente 2005 en 2025

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Niet-westerse allochtonen naar gemeente 2005 en 2025

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Aanbod verandert, meer vrouwen (bron: CPB)

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Conclusies ontwikkelingen arbeidsmarkt Groei arbeidsmarkt stagneert en gaat over in krimp Grijze druk verdubbelt in periode tot 2038 Slechts kwart werknemers wil doorwerken tot 65 jaar Groei van het aantal niet westerse allochtonen Groei van het aantal werkende vrouwen Groei van het aantal arbeidsgehandicapten Arbeidsmarkt wordt diverser

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Arbeidsmarktgegevens bibliotheken 2005 (Bureau Leemans) Veel oudere werknemers (64% 45 plus tov 36% landelijk) Gemiddelde leeftijd 45,7 jaar Uitstroom 2005 (16,5%) groter dan instroom (12,1%) In 2014 helft huidig personeel uitgestroomd Geringe instroom van jongeren Veel vertrekkers beschikken over gewenste competenties (ondernemend en resultaat gericht) Instromers beschikken in mindere mate over deze competenties

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Trends bibliotheken sector speur- en ontwikkelingswerk (ROA) Aantal werkende daalt Relatief veel vrouwen (45% constante trend) Veel 50 plussers (25% constante trend) Veel deeltijd (39%, constante trend) Veel flexibele contracten (13%, sterk stijgend) Weinig niet westerse allochtonen (6%, stijgend)

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Bibliotheekassistenten (65% MBO) Bibliothecarissen (69% HBO) Verwachte uitbreidingsvraag 2012 Laag (-2000)Gemiddeld (200) Verwachte vervangingsvraag 2012 Gemiddeld (2600)Erg hoog (2100) Verwachte baanopeningen tot 2012 Laag (2600)Hoog (2300) ITKB 2012EnigeGroot Substitutiemogelijkheden opleidingen HoogLaag Uitwijkmogelijkheden naar sectoren HoogGemiddeld Verwachting tot 2012 beroepen (bron: ROA)

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Verwachting tot 2012 HBO D&I (bron: ROA) Erg hoge uitbreidingsvraag (3000 fte) Gemiddelde vervangingsvraag (3100 fte) Erg veel baanopeningen (6100 fte) Erg lage instroom schoolverlaters (1500 fte) Zeer goede perspectieven voor HBO D&I Zeer grote knelpunten voor bibliotheken

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Waar liggen de knelpunten? (Bron: Schoolverlatersonderzoek ROA) Instroom 41% HBO D&I vindt functie buiten vakrichting! 22% bibliothecaris, 9% bibliotheekassistent, 69% gaat iets anders doen! 17% commercieel medewerker/employé 13% boekhouder/secretaresse (sterk stijgend) leerlingen 2006/2007; 430 gediplomeerd 2005/2006

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Rendement HBO opleiding D&I (Bron: Schoolverlatersonderzoek ROA) Laag % met vast dienstverband (39%) Brutosalaris is erg laag voor HBO (€1920) Erg veel mensen hebben spijt van de gevolgde opleiding (47%) Belangrijkste concurrenten: Zakelijke diensten (11% en sterk stijgend), Onderwijs (15% en stijgend), Grafische industrie (8% en sterk stijgend)

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Andere plannen bibliotheken Grondpatronen van verandering (Bruijnzeels & van den Eerenbeemt,2007): Van Schaarste naar overvloed Van Consumptie naar Co-creatie Van Producten naar processen Van Voorschrijven naar toerusten Dat betekent:  Netwerkorganisatie (ondernemen)  Van bibliothecaris naar dramaturg (regie)  Andere taken, andere competenties, andere mensen  Upgrading van de branche: hoger opleidingsniveau (MBO wordt HBO, HBO wordt WO)

15 januari 2008De arbeidsmarkt van morgen Oplossingsrichtingen Investeren in aanwezig menselijk kapitaal Opplussen deeltijdcontracten Diversiteitsbeleid Goed werkgeverschap Sociale innovatie Competentiemanagement Instroom bevorderen Rendement van MBO, HBO en WO opleidingen Betere banen?/ Positiever imago Vissen in andere vijvers (WW/WAO/WIA/WSW etc.) Zij-instroom optimaliseren Doorstroom bevorderen Opscholing VMBO  MBO  HBO  WO Managementdevelopment Uitstroom optimaliseren Langer doorwerken? Kennismanagement/uitstroombeleid