Leiderschap en veiligheidsprestatie Andrew Hale HASTAM, UK en Sectie Veiligheidskunde, TU Delft, NL Netwerkbijeenkomst, Nissan, Amsterdam, 20 april 2011

Waar gaat het om? “Commitment van de topmanagement is de meest belangrijk voorwaarde voor veiligheidsverbetering. Zij moeten leiderschap geven” Is dat zo? Zo ja, zijn er ook andere leiders die essentieel zijn en wie zijn dat? Wat moet een leider dan doen en zeggen? Wat werkt in de praktijk?

Over welke praktijk heb ik het? 16 trajecten uit het programma Verbetering ArbeidsVeiligheid (VAV) van Min SZW 50% financiering voor interventies om veiligheidscultuur en – management te verbeteren 2003-2008 Voorbeeldprojecten met expliciet verbeterdoel van minstens 10-15% ongevalreductie Wetenschappelijke evaluatie van verloop en effecten over periode 2001-2010

Wat hebben we bekeken? Interviews met arbo/veiligheidscoordinator & recentelijk met directies Bedrijfsbezoek en documentatie Initiatieven en veranderingen en hun oorsprong Cijfers van ongevallen, verzuim, kosten Cijfers van rapporten gevaarlijke situatie, gedrags-verandering, audits, inspecties, gesprekken, toolboxes, e.d.

Organisatie Analyse 2007/8 Analyse 2008/9 Analyse 2010/11 Kwalitatief Kwantitatief 1. Golfkarton   2. Betonelement 3. Heftrukfabriek 4. TD: metaal 5. Brouwerij 6. Groothandel 7. Bouw 8. Vleesverwerking 9. Afvalverwerking 10. Luchtvracht 11. Ziekenhuis 12. SW1 13. SW2 14. SW3 15. SW4 16. Landbouw

Is leiderschap van de topmanagement essentieel? JA MAAR Zij moeten leren wat en hoe te doen De prestaties moeten op de werkvloer geleverd worden Er zijn andere tussenleiders nodig om de visie naar de praktijk en de detail te vertalen Arbo/veiligheidcoordinator Eerste lijn en afdelingsmanagers

Wat moet een topmanager bereiken? Dat iedereen veiligheid belangrijk, en verbetering bereikbaar vindt Dat lijn en uitvoerenden regelmatig op hun verantwoordelijkheden afgerekend worden Dat een continue dialoog tussen werkvloer en leidinggevenden over verbetering op gang komt Dat creatieve oplossingen voor risico’s gevonden worden (ontwerp, layout, werkmethoden) Dat andere prioriteiten niet van de veiligheid afleiden

Wat moet een topmanager doen? (Hij heeft het toch zo druk!) Actief zijn en doen wat hij zegt. Geef een goede voorbeeld Bespreek veiligheidsprestaties met managers (KPI’s) Voer af en toe een inspectie/gedragsobservatieronde/ audit persoonlijk uit Leiding geven aan lering uit ongevallen en incidenten Anderen motiveren veiligheid als uitdaging en niet als vervelend routine te beschouwen Een vinger aan de pols houden en zichzelf niet door andere prioriteiten volledig te laten opslokken

De hulpmotor: veiligheids-champion De topmanager kan het niet alleen doen Rol van de “animator” - creatief, enthousiasmerend, onvermoiebaar, vasthoudend, Ondersteunend (niet iemand die het van de lijn overneemt) – iemand die van achter leidt Meestal een arbocoordinator of veiligheidskundigen

De lijnmanager: de man in het midden De vertaalslag of tolk Autoritair, bureaucratisch of participatief Aanmoediging van rapporten en suggesties Oplossen van risico’s Aanpassen van regels Bespreekbaar maken en coachen van gedrag Open zijn voor lering en verandering

Conclusies De normen van de baas vormen de bovengrens van de normen van zijn onderdanen Leiderschap is regelmatig kritisch aandacht geven Leiderschap is prioriteiten bepalen Leiderschap is open zijn voor lering