De kracht van feedback bij het leren spreken Anneke Wurth (ICLON) Dag van Taal, Kunst en Cultuur Groningen, 23 januari 2015

Wat u kunt verwachten: Vanuit tussentijdse resultaten vakdidactisch onderzoek naar.. Mogelijke didactische oplossingen voor ervaren knelpunten bij het onderwijzen van Mondelinge taalvaardigheid Met bijzondere aandacht voor de functie en werking van feedback En een vertaalslag naar uw eigen praktijk

Nu eerst: uw GROOTSTE belemmering of ergernis bij uw onderwijs mondelinge taalvaardigheid Waar bent u TEVREDEN over of wat is uw GROOTSTE succes bij uw onderwijs mondelinge taalvaardigheid

Vakdidactisch onderzoek naar mondelinge taalvaardigheid in de bovenbouw van havo en vwo

Afname vragenlijst najaar 2013 Gemiddeld staan deze docenten 9 jaar voor de klas Gemiddeld hebben ze ruim 6 jaar ervaring met motv in de bovenbouw (havo én vwo)

Wat doen deze docenten met motv in de bovenbouw havo/vwo? Omvang onderdeel in het PTA: havo 21 % vwo 18 % Elk percentage geeft weer dat zoveel procent van de bevraagde docenten de aangegeven vorm onderwijst in een bepaalde jaarlaag/ op een bepaald niveau

Samenvatting successen/ positieve punten Duidelijke sectieafspraken over de wijze van toetsing Ik kan me vinden in deze sectieafspraken Ik zie uit naar het geven van de lessen Ik heb duidelijk voor ogen wat ik wil bereiken met mijn leerlingen Uit andere resultaten komt een voorzichtig positief beeld naar voren over de motivatie en (uiteindelijke) prestatie van leerlingen bij dit vakonderdeel

Samenvatting knelpunten: Toetsing Zicht hebben op het leerproces van leerlingen Sturen op leerproblemen tijdens de les Matige tevredenheid over de opbrengst van de lessen Eindtermen weinig gebruikt bij lesvoorbereiding Referentieniveaus weinig gebruikt bij lesvoorbereiding Grote verschillen in opvatting over: Het afgelegde leerproces meenemen in het eindoordeel Of Alleen de eindprestatie telt

Literatuuronderzoek Weinig onderzocht – een kleine greep uit wat wel bekend is: Leerproces en beoordeling Uit onderzoek naar de concretisering van de referentieniveaus bij de domeinen Spreken, Gesprekken en Luisteren komt het beeld naar voren dat het faciliteren van het leren spreken en de toetsing lastige punten voor docenten zijn (Van der Leeuw, Meestringa en Ravesloot, 2011). Belang van het onderdeel het onderdeel wordt voor +/- 20% meegeteld in het SE Nederlands van zowel havo als vwo. (Meestringa en Ravesloot, 2012.)

Literatuur over ondermeer: Goede praktijken (bijv. Thea Tigchelaar, ‘De pitch. Een korte spreekbeurt met een sterk argumentatief karakter’. In: Levende Talen Magazine 2007-5, p. 11-13.) Transfermogelijkheden met motv binnen en buiten het vak (Bijv. ‘Forensics’ op het Pius X-College: http://www.lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltm/article/view/53/53) Onderwijs van (en ontwikkelde interventies voor) andere vaardigheden met aanknopingspunten voor mondelinge taalvaardigheid (Bijv. Ekens en Meestringa, 2013) Buitenland: L1 USA/UK: mondelinge taalvaardigheid is opgenomen in de exameneisen voor Secondary School. Aandacht voor aspecten die horen bij formatieve assessment (met ondermeer de inzet van (peer-)feedback)

Van veelal summatief ingericht onderwijs naar (meer) formatief?

Combinatie formatief/ summatief (een voorbeeld) Onderwijs- werktijd Beoordelings-/feedbackmoment met betrokkenheid van docent (en mogelijk peers) met formatief doel F Beoordelings-/ feedbackmoment met betrokkenheid van peers met formatief doel F S Summatief beoordelingsmoment: heeft de leerling het doel behaald? Wat is het cijfer?

Is dit een mogelijke oplossing voor ervaren knelpunten?

Didactische oplossingen Uitgangspunten voor effectief en efficiënt onderwijs mondelinge taalvaardigheid: Formuleren van heldere eisen, tussen- en einddoelen (weten welke doelen je moet bereiken) Faciliteren van zelfreflectie en (peer)feedback (weten waar je staat een waaraan je moet werken)

De kracht en werking van feedback Waarom inzetten? Welke vormen inzetten? Hoe inzetten?

Waarom inzetten? Voordelen van het organiseren van tussentijdse feedbackmomenten Een greep uit wat de literatuur hierover zegt: Externe feedback (door bijv. docenten) en interne feedback (bijv. zelfevaluatie door een leerling) hebben positieve invloed op de kennis, overtuigingen en andere verworvenheden van een leerling. (Butler en Winne’s, 1995) Formatieve feedback zorgt ervoor dat leerlingen begrijpen hoe zij presteren ten opzichte van het uiteindelijk te behalen einddoel. Dit is vaak angstreducerend (werkt zelfvertrouwen in de hand) en heeft als belangrijk neveneffect een grotere motivatie voor het leren en het meer en meer hanteren van effectieve taakstrategieën. (Shute, 2013)

Welke vormen inzetten? Interne feedback: Zelfevaluatie Externe feedback: Docent (direct corrigerende feedback (gevraagd en ongevraagd) en Medeleerlingen (peers) Negatieve – Positieve feedback Geschreven – verbale - ..?

Hoe feedback inzetten? Het effect van feedback hangt samen met het type feedback dat wordt gegeven (nature of feedback). (Kluger& Dnisi, 1996) Timing? Hoeveelheid? Hoe specifiek? Enz. (Brookhart, 2008) Met gebruik van formatieve assessment vragen: waar ga ik naar toe, hoe ga ik daarheen, wat is mijn volgende stap? Onderscheid in vier niveaus van belang: feedback about the task, feedback about processing the task, feedback about selfregulation (student self-evaluation, confidence), feedback about the student as a person (Hattie&Timperley, 2007)

In twee groepen in gesprek over feedback 1) Het organiseren van (meer) feedback- en oefenmomenten in de lessen mondelinge taalvaardigheid: welke plus-, minpunten ziet u en mogelijkheden ziet u? Wat vraagt u zich af? 2) Het geven van feedback: wat is de mogelijke kracht van de inzet van zelfevaluatie, docentenfeedback en peerfeedback bij mondelinge taalvaardigheid? Hoe haal je als docent en leerling het maximale uit deze feedbackvarianten? NB. Elke groep krijgt extra informatie op papier. Tijd: na enkele minuten leestijd volgt 15 minuten gesprekstijd. Hierna: plenaire uitwisseling.

Terug naar… Didactische oplossingen Uitgangspunten voor effectief en efficiënt onderwijs mondelinge taalvaardigheid: Formuleren van heldere eisen, tussen- en einddoelen (weten welke doelen je moet bereiken) Faciliteren van zelfreflectie en (peer)feedback (weten waar je staat een waaraan je moet werken)

Een voorbeeld van een feedback- en beoordelingsinstrument 4vwo Rekening gehouden met praktijkwensen, vertaling naar referentieniveaus en tussenniveaus, leerlingentaal 2F 2F+ 3F 3F+/4F-

2) Faciliteren van zelfreflectie en (peer-)feedback Tips voor organisatie lessen (vanuit literatuur en beperkt praktijkonderzoek): Leerlingen door evalueren van spreekvoorbeelden bekendmaken met het feedback- en toetsingsinstrument Leerlingen zichzelf laten ‘scoren’ na een eerste, korte spreekoefening en focus van de leerweg laten bepalen Leerlingen leren over het geven en ontvangen van feedback Leerlingen in groepen laten werken aan eigen leerpunten met korte spreekopdrachten Organiseer feedback van de docent, peerfeedback en momenten voor zelfreflectie

‘Een zak met geld’ ‘Beeldenkaraoke’ Enkele voorbeelden ‘Een zak met geld’ We hebben hier een zak geld met daarin € 1.000.000,- euro (en nog wel in deze tijd!). De zak mag naar de persoon die het beste kan vertellen waarom hij/zij deze zak verdient. Drie personen mogen een gooi doen naar deze beloning. Zij verdedigen elk in 1 minuut hun goede zaak. De jury bepaalt wie de zak geld ontvangt. ‘Beeldenkaraoke’

Verder lezen: Brookhart, S.M. (2008). How to Give Effective Feedback to Your Students. Alexandria, USA: ASCD. Butler, D.L.&Winne, P.H. (1995) Feedback and self-regulated learning: A theoretical synthesis. Review of Educational Research, 65, 245-281. Butler, D.L. & Nisan, M. (1986). Effects of no feedback, task-related comments, and grades on intrinsic motivation and performance. Journal of Educational Psychology, 78, 210-216. Ebbens, S. en Ettekoven, S. (2009). Effectief leren, basisboek. Ekens, T. en Meestringa, T. (2013). Beoordeling van en feedback op schrijfvaardigheid. Een handreiking voor de Tweede Fase van het voortgezet onderwijs. Enschede: SLO. Hattie,J. & Timperley, H. (2007). The Power of Feedback. Review of Educational Research, 77, 81-112. Nicol, D. (2013) http://www.reap.ac.uk/Resources.aspx Projectgroep Nederlands V.O. (2002). Nederlands in de tweede fase. Bussum: Coutinho. UvA website over Peerfeedback: http://icto.humanities.uva.nl/peerfeedback/

Afronding Formuleer voor uzelf tips en plak ze op voor anderen Suggesties voor korte spreekoefeningen zijn welkom! Laat uw mailadres achter voor: PowerPoint en verzamelde tips Contactgegevens Drs. Anneke Wurth: j.g.r.wurth@iclon.leidenuniv.nl Hartelijk dank voor uw komst!