WET 15 mei 2007 NO FAULT- MEDISCHE ONGEVALLEN Thierry VANSWEEVELT Hoogleraar Universiteit Antwerpen Advocaat Dewallens & Partners Universiteit Antwerpen-Dewallens & Partners

OVERZICHT - Sinds jaren ’70 tot nu : vele discussies over invoering no fault systeem in Europa. -Scandinavische landen : invoering. -FR : - cohabitation; -ONIAM -Abnormale schade en nos.infecties -NL, VK, D,SP,A,…: foutaansprakelijkheid, met uitz.: bv. vaccinatieschade, experimenten,… -Reden : vnl. financieel. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

BELGIË : HISTORIEK 1992 : interuniv. werkgroep Fagnart-Vansweevelt 1996 : hervormingsvoorstel : congres 2000 : hervormingsvoorstel : congres: VDBroucke, Aelvoet, Piqué 2002: akkoord Ministerraad 2003: wetsvoorstellen : Lizin, Destexhe, Avont- roodt,… 2003:Regeringsverklaring (Verhofstadt II) 2006: wetsontwerp Demotte Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

VOORDELEN -Foutbewijs valt weg -Meer slachtoffers worden vergoed -Lange en dure procedure wordt vermeden -Conflict tussen arts en patiënt wordt ontmijnd -Geen reputatieverlies -Geen nood aan defensieve geneeskunde -Geen gigantische stijging van de premies -Geen daling van aantal verzekeraars Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

NADELEN -Ongevallenpreventie? -Definitie vergoedbaar evenement? -Kostprijs no fault stelsel? Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

FINANCIEN Federaal Kenniscentrum Gezondheidszorg : Studie naar financiële implicaties van no fault- systeem : -Kost huidig systeem : 25 MIO € -Kost no fault volledige vergoeding : 140 MIO €, uitgez. nos.inf.: gevallen/jaar -Wetsontwerp Demotte : 78 MIO € - Scand. landen : tussen 20 en 40 MIO euro Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

WET VAN 15 mei Wet van 15 mei 2007 betreffende de vergoeding van schade als gevolg van gezondheidszorg -Inwerkingtreding op 1 januari Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

CIVIELRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID -Schrapping van de foutaansprakelijkheid. -Verbod van burgerlijke vordering tegen zorgverlener uitgaande van : -patiënt of rechtverkrijgenden -Fonds -Verzekeringsonderneming -Verzekeringsinstelling -Aanvullende verzekeraar Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

UITZONDERINGEN AANSPRAKELIJKHEIDS- IMMUNITEIT -Opzettelijke fout zorgverlener -Zware fout : - alcoholintoxicatie/verdov.midd. - veroordeling wegens hulpverzuim - wettelijk verboden activiteiten Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID -Onverkort mogelijk. -Burgerlijke partijstelling : beperkt tot 1 symbolische euro morele schadevergoeding -Uitzondering : opzettelijke fout/zware fout zorgverlener Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

PERSONEEL TOEPASSINGSGEBIED -Beroepsbeoefenaars K.B.nr.78 : artsen, tandartsen, apothekers, kinesisten, vroed- vrouwen, verpleegkundigen, paramedici, … -Verzorgingsinstellingen: ziekenhuizen, bloedtransfusiecentra, klinische labo’s. -Niet : andere verzorgingsinstellingen : vb. RVT. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

Schending gelijkheidsbeginsel -Ongelijke behandeling beroepsbeoefenaars : al dan niet werkzaam in een ziekenhuis of andere verzorg.inst. : verzekeringsplicht ziekenhuis. -Ongelijke behandeling van patiënten : naargelang schade in ziekenhuis of andere verzorg.inst. en niet veroorzaakt door beroepsbeoefenaar. -Ongelijke behandeling bij nos. infecties naargelang in ziekenhuis of andere verzorg.inst. Universiteit Antwerpen

MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED Vergoeding voor schade als gevolg van : -het verlenen van gezondheidszorg; -het niet verlenen van zorg die de patiënt rechtmatig kon verwachten, rekening houdned met stand van wetenschap; - infectie als gevolg van de verleende zorg Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED : UITGESLOTEN RISICO’S -Schade als gevolg van een experiment in de zin van de wet van 7/5/ Schade die uitsluitend veroorzaakt is door een derde, die niet de zorgverlener is. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED : UITGESLOTEN RISICO’S Schade als gevolg van : 1.- de oorspronkelijke toestand van de patiënt of de voorzienbare evolutie ervan 2.- de opzettelijke fout van de patiënt of zijn weigering of die van zijn vertegenwoordiger van zorg voorgesteld na informatie. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED : UITGESLOTEN RISICO’S Schade als gevolg van : 3.- normale en voorzienbare risico’s of neveneffecten verband houdend met de zorgverlening 4.-het feit dat iemand geboren is (wrongful life) Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

MATERIEEL TOEPASSINGSGEBIED : KRITIEK -Begrip : ‘normale en voorzienbare risico’s’ : zeer ruim begrip dat de bescherming van de patiënt uitholt. -In Scandinavische landen : vermijdbare schade. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

AANSPRAAK- GERECHTIGDEN -patiënt zelf OF -rechtverkrijgenden van de overleden patiënt Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

AANSPRAAK- GERECHTIGDEN 1.Echtgenoot of wettelijk/feitelijk samenwonende partner (2 jaar samenwoning) : op moment van schadeverwekkend feit 2.Echtgenoot : op moment van overlijden van patiënt : voorwaarde : -huwelijk gesloten na schadegeval, maar minstens 1 jaar vóór overlijden;of -uit huwelijk is kind geboren;of -op tijdstip van overlijden : kind : kinderbijslag. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

AANSPRAAK- GERECHTIGDEN 3. Overlevende partner : gescheiden, maar met wettelijk of conventioneel onderhoudsgeld 4. Kinderen : van overleden patiënt. 5. Kinderen : van echtgenoot/partner van overleden patiënt. 6. Kinderen: geadopteerd door overleden patiënt of echtgenoot/partner vóór overlijden. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

AANSPRAAK- GERECHTIGDEN 7. Vader of moeder overleden patiënt : op tijdstip overlijden : geen partner, geen kinderen. 8. Vader of moeder van overleden patiënt : op tijdstip overlijden : wel partner, geen kinderen. 9. Elke bloedverwant in opgaande lijn van overleden patiënt : bij vooroverlijden vader of moeder, geen partner of kinderen. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

AANSPRAAK- GERECHTIGDEN 10. Kleinkinderen van overleden patiënt : geen kinderen of één of meerdere kinderen zijn vooroverleden. 11. Broers en zusters van overleden patiënt : geen andere rechtverkrijgenden Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

SCHENDING GELIJKHEIDSBEGINSEL -Wie niet onder term aanspraakgerechtigden of rechtverkrijgenden valt, wordt uitgesloten van enige vergoeding. -Noch op grond van no fault-wet, noch op grond van art.1382 B.W. vergoeding. (Arbitragehof, 1 maart 2001 nav arbeidsongevallenwet) Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

OMVANG SCHADEVERGOEDING -Kosten van zorgverlening : geen beperking -Hulp van derden : Koning kan max.plafond vastleggen : niet lager dan ,32 euro -Uitvaartkosten : Koning kan max. plafond vastleggen : niet lager dan 4.352,75 euro Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

OMVANG SCHADEVERGOEDING -Economische schade : Koning kan : Vrijstelling : maximaal 435,27 euro Plafond : niet lager dan : ,29 euro AO : aantal dagen geen vergoeding Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

OMVANG SCHADEVERGOEDING -Morele schade : Koning kan : Vrijstelling : maximum : 1.741,10 euro Plafond : niet lager dan : ,32 euro Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

SCHENDING EVENREDIGHEIDSBEGINSEL EN TOEGANG TOT RECHTER -Gevolg van vrijstellingen : aantal patiënten worden van schadevergoeding uitgesloten. -Schending recht op toegang tot rechter (art.6 EVRM) Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

OMVANG SCHADEVERGOEDING -Vergoeding = integrale schadevergoeding -Subsidiaire vergoedingsbron : vergoeding is beperkt tot gedeelte van schade die niet wordt vergoed krachtens andere reglementering Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

VERZEKERING -Wettelijk verplicht voor alle zorgverleners -Verzekering verzorgingsinstelling : dekt alle verstrekkingen van er werkzame personen -Groepsverzekering : Algemene Regeling stelt regels vast i.v.m. doorberekenen van individuele verzekeringspremie Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

DEKKING VERZEKERING -Alle risico’s i.v.m. gezondheidszorg zoals bedoeld in deze wet. -Alle risico’s i.v.m.handelen van organen en aangestelden van zorgverlener. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

DEKKING VERZEKERING -Alle fouten, zelfs zware fouten, van zorgverlener of patiënt. -Clausule tot beperking van draagwijdte of termijnen van waarborg : niet-geschreven. -Verzekerd bedrag : minimaal ,29 euro per slachtoffer.(ontwerp : 1MIO euro) -Verzekeraar : bewijslast van niet-tussenkomst of verhaal tegen zorgverlener. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

OPRICHTING FONDS -Fonds voor de vergoeding van ongevallen bij gezondheidszorg -Staatsdienst met afzonderlijk beheer, onder rechstreeks gezag van M Volksgezondheid. -KB bepaalt bestuurlijke, budgettairen financiële, boekhoudkundige organisatie fonds. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

BEHEERSCOMITE FONDS : 18 leden 1.Drie beroepsbeoefenaars, minstens 1 arts; 2.Twee leden met ervaring verzorgings- instellingen, waaronder geneesheer-hygiënist; 3.Drie vertegenwoordigers ziekenfondsen; 4.Drie vertegenwoordigers verzekeraars; 5.Twee juristen ervaring patiëntenrechten; 6.Twee vertegenwoordigers patiëntenorganisaties; 7.Twee vertegenwoordigers : M.Soc.Z/M.Ec.Z.; 8.Een voorzitter met ervaring materie van wet. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

TAKEN FONDS 1.Opstellen lijst verzekerde zorgverleners; 2.Ontvangen van verzoeken, opvragen documenten/inlichtingen, ontvangstmelding, doorsturen naar VO; 3.Goedkeuring van ontwerpvergoedings- beslissing van VO; 4.Opstellen tegenontwerp + verzenden naar VO; 5.Ontvangen en bewaren van kennisgevingen van VO aan patiënt of rechtverkrijgenden; 6.Uitbetaling van schadevergoeding; Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

TAKEN FONDS 7. Dossier aan arbiter voorleggen; 8. Controle op beslissings – en bekendmakingstermijn VO + opleggen vertragingsboete; 9. Registratie van ongevallen en preventiebeleid; 10. Optreden in rechte; 11. Opstellen statistieken over uitgekeerde vergoedingen. -Jaarlijks activiteitenverslag -Geheimhoudingsplicht (art.458 Sw.). Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

PROCEDURE -Verzoekschrift van patiënt aan Fonds : -Binnen 5 jaar vanaf kennis van schade -Binnen 20 jaar vanaf schadeverwekkend feit -Aangetekende ontvangstmelding binnen 15 d. -Verzending naar betrokken verzekeraar:15 d. -VO : aangetekende brief : melding tussenkomst -Eventueel : vraag om bijk. inlichtingen/doc. -Toegang tot pat.dossier : na toestemming patiënt/wettelijke vertegenwoordiger. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

PROCEDURE -Binnen 110 dagen na ontvangstmelding : beslissingsontwerp van verzekeraar naar verzoeker -Verzoeker : 30 dagen voor opmerkingen, tenzij vraag om verlenging. -VO : 30 dagen na ontvangst opmerkingen: ontwerpbeslissing naar Fonds. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

PROCEDURE -Fonds : 30 dagen reactietijd : -Akkoord of geen reactie binnen termijn : overmaken aan verzoeker door VO -Geen akkoord : tegenontwerp door Fonds: -Akkoord : overmaken door VO -Geen akkoord : arbitrage Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

PROCEDURE -VO binnen 210 d. na ontvangstmelding : -Vergoedingsbeslissing of -Vergoedingsweigering of -Provisionele beslissing -Schending termijn : boete 25 euro / dag voor Fonds. -Uitbetaling : Koning legt verdeelsleutel vast tussen Fonds en VO. -Beroep : arbeidsrechtbank Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

OPRICHTING GEMEENSCHAPPELIJK WAARBORGFONDS -Financiering : door VO -Oprichting Tariferingsbureau : -4 vert. VO -4 vert. Zorgv. -1 vz. -Taak : vaststellen premie en dekkingsvoorwaarden van verzekering die door drie VO aan zorgverlener werd geweigerd. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

TAKEN GEMEENSCHAPPELIJK WAARBORGFONDS -Vergoeding van schade door niet-verzekerde zorgverlener; -Invorderen van niet-betaalde premies -Opleggen van adm.boetes Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

SUBROGATIE -Verhaal van Fonds, GWF, VO, VI. -Bij opzettelijke en zware fout zorgverlener -Bij schade veroorzaakt door gebrekkig product (Wet van 25/2/1991). -Ook SO voor integrale schadevergoeding. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

FINANCIERING FONDS/SYSTEEM 1.Jaarlijkse toelage Staat 2.Jaarlijkse toelage RIZIV 3.Opbrengst subrogatievorderingen 4.Financiële opbrengsten bedragen van Fonds -(Ontwerp : bijdrage van patiënten : geschrapt) -Andere bron financiering systeem : premies van zorgverleners -Tweejaarlijkse evaluatie kost en financiering. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

STRAFBEPALINGEN - Misdrijf : zorgverlener die zijn activiteit uitoefent of laat uitoefenen zonder gedekt te zijn door verzekering overeenkomstig wettelijke bepalingen. - Sanctie : gevangenisstraf van 8 d. tot 1 jaar en/of geldboete van 25 tot 250 euro. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

INWERKINGTREDING -1 januari Nog verschillende KB’s -Uitgesloten : schadeverwekkende feiten van vóór 1/1/ VO moet dekking verlenen voor deze feiten. Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

VOORDELEN -Geen foutbewijs <>voorz. risico’s niet gedekt -Meer slachtoffers vergoed <> geen vergoeding onder vrijstelling -Geen lange en dure procedure : 110/210 dagen. -Geen conflict tussen arts en patiënt: ja, maar bonus-malus? -Geen gigantische stijging van de premies -Geen daling van aantal verzekeraars : hangt af van verdeelsleutel? Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

NADELEN -Ongevallenpreventie? Taak Fonds : middelen en dwangmiddelen? -Definitie vergoedbaar evenement? Zwak : normale en voorz. risico’s niet omschreven. -Kostprijs no fault stelsel? Onzeker, ihb nos. infecties en voorz. risico’s Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners

BESLUIT -Lange historiek : ideaal systeem? -Grote stap…in het onbekende. -Weinig onderbouwde parlementaire discussie. -Causaal verband? -Recht op toegang tot de rechter (art.6 EVRM)? -Schending gelijkheidsbeginsel? -Preventie : Scandinavische landen? Universiteit Antwerpen / Dewallens & Partners