Behandelde thema's Waarom geen hulp vragen? Zelfoverschatting, ergonomie, rug, lasten dragen, manueel hanteren, de goede houding Waarom geen hulp vragen? Praktische fiche Waarom is dit thema belangrijk? We hebben maar één rug... en hij moet een leven lang mee! We moeten de juiste technieken en houdingen gebruiken om lasten te verplaatsen... ook als we geen rugpijn hebben! Laten we vandaag verstandig zijn om morgen geen spijt te hebben. Technische fiche Belangrijkste boodschappen ◗ Ik leer de juiste houdingen In een stabiele, zekere houding werken, de last goed vastnemen, liefst met beide handen en met de voeten gespreid, hurken en niet dieper bukken dan nodig is, de last met een rechte, platte rug optillen en dragen, hem zo dicht mogelijk bij het lichaam houden, het voorbeeld van de atleten volgen en regelmatig stretchen. ◗ Ik vermijd foute houdingen Fout: een gebogen of te holle rug, met horten en stoten optillen, het bovenlichaam verdraaien bij het optillen of neerzetten van een last zonder de voeten te verzetten, een zware last aan één kant dragen en optillen, te diep hurken terwijl men zich in wankel evenwicht bevindt, geen vrij gezichtsveld hebben. ◗ Ik vraag hulp indien nodig Niet de held uithangen. Ervaring hebben is prima. Overdreven zelfvertrouwen (dus zelfoverschatting) is gevaarlijk voor ons en voor de anderen. ◗ Ik gebruik heftoestellen Heftruck, transpallet, takel, kruiwagen... er bestaan een heleboel hulpmiddelen om te voorkomen dat we onze rug te zwaar belasten. Discussievragen • Welke activiteiten vereisen het dragen van lasten in onze sector? • Wat zijn de regels voor het dragen van zware lasten? • Weet je welke middelen je kan gebruiken om lasten te dragen en te vervoeren? • Kan je lichtere of gemakkelijker te manipuleren leveringen bestellen? • Kan je de organisatie aanpassen om het aantal manipulaties te verminderen? Veiligheidsreflex - Actiefiche - Zelfoverschatting, ergonomie - 1/3

Om het thema uit te diepen Voordelen van ergonomie Ergonomie streeft naar een betere aanpassing van het werk aan de mens. Dit impliceert dat ze rekening houdt met alle aspecten van het werk: fysiologische, psychologische en sociale. Een betere aanpassing van het werk aan de mens leidt tot een grotere tevredenheid van de werknemers, een verbetering van hun comfort, van hun gezondheid en van de doeltreffendheid van hun werk. SSA Spier- en skeletaandoeningen (SSA) treffen de spieren de pezen, de gewrichten en de zenuwen. Voorbeelden: Herhaalde of geforceerde bewegingen, trillingen, extreme temperaturen en moeilijke houdingen als gevolg van verkeerde werkmethoden, een slechte inrichting van de werkpost, gebrekkig gereedschap of ontoereikende uitrusting. Wanneer we een nieuwe werkpost inrichten – een bedieningspaneel in een controlezaal, een losplaats, een bestuurdersplaats enz. – moeten we van bij het ontwerp rekening houden met de ergonomie. Lasten manueel hanteren Met het manueel hanteren van lasten bedoelen we alle operaties voor het vervoer of het dragen van een last. Het zijn gewoontehandelingen, zodat we ze banaal vinden. Maar als we ze blijven herhalen zonder een minimum aan voorzorgen te nemen, stellen we ons onvermijdelijk bloot aan het risico van rugletsels (boven- en onderrug). Dat gevaar wordt groter als de last te zwaar of te groot is of moeilijk vast te nemen of te bereiken is. Hoeveel gewicht mag iemand dragen? Er bestaat geen eenduidige waarde, want men moet verscheidene factoren in aanmerking nemen: • De capaciteiten van de persoon: ze verschillen onder meer volgens het geslacht, de leeftijd, de lichaamsbouw en de lengte. • De kenmerken van de last: zijn vorm, zijn volume, zijn zwaartepunt, het gemak waarmee men hem kan vastnemen, zijn stabiliteit. • De transportparameters: de afstand en de aard van de weg die moet worden afgelegd, de hoogte en de frequentie van het heffen, de omgevingstemperatuur, de kleding. Als de last te groot is, kan men hem moeilijk zo dicht mogelijk bij het lichaam houden, zodat de spieren sneller moe zullen worden. Als de last moeilijk vast te nemen is, dreigt hij te vallen en een ongeval te veroorzaken. Als de last moeilijk te bereiken is, zal men zijn romp moeten draaien en dus meer spierkracht moeten leveren. Preventiemaatregelen Heftoestellen gebruiken: heftruck, transpallet, takels, een tang om betonblokken te verplaatsen, magneten voor stalen platen, een zuignap voor glas. Tijdens de hantering kan men ook persoonlijke beschermingsmiddelen dragen: handschoenen (voor de behandeling van goederen) en veiligheidsschoenen. Als de last te groot is en je geen heftoestellen kan gebruiken, moet je één of meer collega’s om hulp vragen. Reken op de teamgeest. Als ik een last moet verplaatsen, gaat ik als volgt te werk: • Ik zorg dat ik een stabiele, zekere houding heb. • Ik neem de last stevig vast, liefst met beide handen en met de voeten gespreid. • Ik hurk en buk mij niet dieper dan nodig is. • Ik til de last op en draag hem met mijn rug recht en plat. • Ik hou de last zo dicht mogelijk bij mijn lichaam. • Ik vergeet niet tijdens het neerzetten van de last door de knieën te buigen en de rug recht te houden Het principe is dat ik met de beenspieren en niet met de rugspieren hef. Verkeerde houdingen: • Een gebogen rug • Een holle rug • Met horten en stoten heffen • Het bovenlichaam draaien tijdens het heffen of neerzetten van een last zonder de voeten te verplaatsen • Een zware last aan één kant dragen en heffen • Dieper dan nodig hurken, in wankel evenwichtig • Geen vrij gezichtsveld hebben Technische fiche « Wacht niet tot je rugpijn hebt om juiste werkgewoonten aan te leren. » Referentiekader De richtlijn 89/391/EEG zegt dat men het werk moet aanpassen aan de mens. De richtlijn 90/269/EEG van de Raad van 29 mei 1990 behandelt het manueel hanteren van lasten en geeft minimale veiligheids- en gezondheidsvoorschriften voor het manueel hanteren van lasten met gevaar voor met name rugletsels voor de werknemers. Veiligheidsreflex - Actiefiche - Zelfoverschatting, ergonomie - 2/3

En bij ons? Enkele voorbeelden van ongevallen: Waarom geen hulp vragen? En bij ons? Enkele voorbeelden van ongevallen: Het werfmateriaal bevond zich op de tarmac van de straat en bij het laden van een draagbare betonsnijschijf heeft de werknemer zich pijngedaan aan de rug. Het slachtoffer heeft een gietijzeren buis (Ø156m) willen opheffen zonder materiaal en zonder hulp met als gevolg rugpijn. Veiligheidsreflex - Actiefiche - Zelfoverschatting, ergonomie - 3/3