Waterschapsverkiezingen Informatieavond 14 oktober 2014

Doel Nieuw bestuur kiezen laatste keer Waterschap Peel en Maasvallei eerste keer Waterschap Limburg Democratische legitimiteit

Nieuw t.o.v. 2008 Gecombineerde verkiezingen Algemeen bestuur waterschap en Provinciale Staten Stembusverkiezingen in plaats van schriftelijk stemmen

Nieuw t.o.v. 2008 Gemeenten  actieve deel: organisatie verkiezingen incl. oproepkaarten, leden stembureaus, inrichten stembureaus, verkiezingsborden en stemmen tellen Waterschappen  passieve deel: registratie politieke groeperingen, kandidaatstelling, uitslag en toelating

Kosten Waterschappen betalen de kosten voor de verkiezingen Landelijk € 23,8 miljoen WPM € 650.000

Wie mag meedoen Voor kandidaten geldt: Zelf stemrecht hebben bij de waterschapsverkiezingen Niet uit het passief kiesrecht ontzet Bij een benoeming als bestuurslid 18 jaar of ouder

Meedoen aanmelding partijen Registratie van een partij t.m. 22 december 2014: moet vereniging of stichting zijn waarborgsom 225,- euro voor registratie Registratie is niet nodig voor reeds geregistreerde partijen voor verkiezingen van TK en PS en vanuit verkiezingen 2008

2-2-2015: kandidaatstelling max. 50 kandidaten per lijst 30 ondersteuningsverklaringen, tenzij al een zetel in het huidige bestuur Voldoen aan eisen kandidaatstelling Waarborgsom 225,- euro voor indienen lijst Nummering kandidatenlijsten (hoogste aantal stemmen vorige keer; rest volgens loting) Aangaan lijstverbindingen mogelijk

Wie mag stemmen? een ingezetene (inwoner) van het waterschap, 18 jaar of ouder op de dag van stemming; een vreemdeling afkomstig van buiten de EU moet, net als bij de gemeenteraadsverkiezingen, een verblijfsvergunning hebben; bestand GBA is bepalend voor kiesrecht; ingezetenen ontvangen hun stembescheiden van de gemeente.

stemmen Stemmen in een willekeurig stembureau binnen eigen gemeente binnen het eigen waterschap; Roermond en Maasgouw vallen in twee waterschappen en kunnen stembureau(s) aanwijzen waar voor beide waterschappen gestemd kan worden. Stemmen bij volmacht is mogelijk Kiezerspas (stemmen in andere gemeente) is mogelijk

uitslag Gemeenten tellen de stemmen op 18 maart Hoofdstembureau (= centraal stembureau) van waterschap stelt uitslag vast op 23 maart Centraal stembureau waterschap stelt zetelverdeling vast op 23 maart

zetelverdeling Kiesdeler = som stemcijfer alle lijsten aantal beschikbare zetels (=16) Restzetels; toedeling o.b.v. grootste overschotten Voorkeurstemmen: meer dan 25 % kiesdeler Na voorkeursstemmen  volgorde van de lijst Lijstcombinatie/verbinding

Waterschap Limburg Bij fusie per 2017 geen tussentijdse verkiezingen

Fictieve samenstelling Ingezetenen 2008 2017 Totaal geldige stemmen 71023 71023 Kiesdeler 71023 71023 delen door 16 zetels delen door 7 zetels = 4438 stemmen = 10146 stemmen per zetel per zetel

Wat valt op 2008/2015/2017? Een hogere kiesdeler door: hogere opkomst 2015 minder zetels te verdelen 2017 andere methode toedeling restzetels 2017 2015 o.b.v. grootste overschotten 2017 o.b.v. grootste gemiddelden

  Zetelverdeling: - ChristenUnie (1757 stemmen) - Waterbelang lijstencombinatie (48736 stemmen) - De Maaslanders (4670 stemmen) - VVD (4968 stemmen) - Water Natuurlijk (10892 stemmen) Restzetels Totaal  2008 10 1 2 16  2017 4 14 Restzetels: - ChristenUnie - Waterbelang lijstencombinatie - De Maaslanders - VVD - Water Natuurlijk

  Waterbelang combinatiekiesdeler 48736 : 11 zetels = 4430,55 per zetel 48736 : 6 zetels = 8122,66 per zetel Verdeling zetels binnen Waterbelang - Horst-Helden-Beesel (13834 stemmen) - Venray en Maasduinen (11512 stemmen) - Land van Weert / Leudal (15650 stemmen) - Venlo (7740 stemmen) Restzetels binnen combinatie Waterbelang Totaal 3 2 1   2 11 6 Restzetels binnen Waterbelang - Horst-Helden-Beesel - Venray en Maasduinen - Land van Weert / Leudal - Venlo

  Eindresultaat zetelverdeling over groeperingen Waterbelang Horst-Helden-Beesel Waterbelang Venray / Maasduinen Waterbelang Land van Weert / Leudal Waterbelang Venlo VVD De Maaslanders Water Natuurlijk Zeteltotaal categorie Ingezetenen 3 2 1 16 7

Succesvolle verkiezingen Goed en vlekkeloos verloop Opkomst in het spoor van Statenverkiezingen 2011 PS Limburg: 52%; 2008 WPM: 25,6%

Campagne Fase 2: Campagne: januari – 18 maart 2015. Presentatie kandidaten Kiezers weten dat er op 18 maart 2015 verkiezingen zijn, kennen de taken van het waterschap, weten dat er wat te kiezen valt. De kandidaten slagen er in om kenbaar te maken welke keuzes zij maken in de directe leefomgeving van de kiezers. Accent op jongere generatie Landelijk wat moet. Decentraal wat kan. Het Rijk maakt bekend dat er verkiezingen zijn en roept op om te gaan stemmen. We liften mee met de campagne van het Rijk. : landelijke Postbus 51-actie,

Onderzoek Wij positioneren ons op onze taken. Uw waterschap zorgt voor droge voeten, voldoende en schoon water

Onderzoek Motivaction 2010 Niet onbekend: 94% weet wat een waterschap is en doet Maar ‘slechts’ 57% weet dat er een gekozen bestuur zit En ongeveer een kwart is vorige keer gaan stemmen.. Functionele overheid Uniek eigen belastingstelsel Niet de taken van het waterschap staan ter discussie, maar het bestuur! Is belasting heffen en uitgeven de enige legitimatie van het waterschapsbestuur?

Stembereidheid Mensen zijn meer bereid om te gaan stemmen, als ze er iets voor terug krijgen Een duurzamer waterschap Een andere belastingverdeling Meer dienstbaar aan de landbouw, minder natuur en ecologie Meer dienstbaar aan de natuur en ecologie, minder landbouw Anticiperen op klimaatverandering? Wel/niet, hoe? Etc.

de overkoepelende waterschappen (Uw waterschap zorgt voor droge voeten, voldoende en schoon water + Er valt wat te kiezen) De Nederlandse waterschappen maken duidelijk dat er wat te kiezen valt Boodschap: landelijk: uw waterschap zorgt voor droge voeten, voldoende en schoon water’ en ‘er valt wat te kiezen. Oproep aan regionale waterschappen: Algemene informatie Website Selectie thema’s Kieskompas/Stemwijzer Verkiezingen onder de aandacht brengen media Partijen voeren hun eigen campagne

Partijen en kandidaten Dat betekent dat de partijen aan de slag moeten!!

De deelnemende partijen hebben zelf een grote rol om duidelijk te maken dat er iets te kiezen valt en op te roepen om te gaan stemmen. Het gelijkwaardig faciliteren van alle partijen is daarom een belangrijk aandachtspunt ná de kandidaatstellingsperiode. Wij geven algemene informatie over regionale inhoud en waar mogelijk geven we kleur aan de globale thema’s. De partijen zijn aan zet om zich tot de kiezers te richten om – op hen – te gaan stemmen. Wij stellen informatie ter beschikking en ondersteunen bij verzoeken bijvoorbeeld een podium om hun boodschap te vertellen op een lijsttrekkersdebat. Uitgangspunten Elke kandidaat krijgt dezelfde ondersteuning De opstelling van de organisatie is objectief en neutraal De aangeleverde informatie is neutraal en voor elke kandidaat beschikbaar We werken samen met Waterschap Roer en Overmaas en Provincie Limburg Algemene informatie Website Selectie thema’s Kieskompas/Stemwijzer Verkiezingen onder de aandacht brengen media Partijen voeren hun eigen campagne Wij houden ons bij de landelijke corporate story en onze eigen missie en visie en blijven weg bij de politiek, we (dijkgraaf) leggen wel uit waarom men moet kiezen en dat er wat te kiezen valt. Voor politieke kleur, verwijzen we naar de partijen. en we werken regionaal samen met WRO en provincie Limburg en zetten zoveel mogelijk gezamenlijk één boodschap neer: kies voor Limburg, kies voor water.

Kies voor Limburg, kies voor water regionaal: Kies voor Limburg, kies voor water. Met deze boodschap appelleren we aan het Limburggevoel en het trots zijn om in Limburg te wonen: kies voor je omgeving, het water én via Provinciale Staten voor je stem in de Eerste Kamer. We maken hierbij gebruik van de landelijke toolkit en eigen communicatie middelen. We informeren de kandidaten en kiezers. We stimuleren bij de kiezers een positieve houding over het waterschap en de waterschapsverkiezingen en activeren dat ze een stem uitbrengen voor de waterschapsverkiezingen.   We liften mee met de campagne van het Rijk (breng uw stem uit!) en de overkoepelende waterschappen (Uw waterschap zorgt voor droge voeten, voldoende en schoon water + Er valt wat te kiezen) en we werken regionaal samen met WRO en provincie Limburg en zetten zoveel mogelijk gezamenlijk één boodschap neer: kies voor Limburg, kies voor water. Met deze boodschap appelleren we aan het Limburggevoel en het trots zijn om in Limburg te wonen: kies voor je omgeving, het water én via Provinciale Staten voor je stem in de Eerste Kamer. De deelnemende partijen hebben zelf een grote rol om duidelijk te maken dat er iets te kiezen valt en op te roepen om te gaan stemmen. Het gelijkwaardig faciliteren van alle partijen is daarom een belangrijk aandachtspunt ná de kandidaatstellingsperiode. Deze strategie is afgestemd met WRO en daar ligt een gelijksoortig voorstel voor. De provincie gaf aan in de periode tot de kandidaatstelling geen communicatieacties te plannen. Het presidium neemt pas in oktober een besluit over de communicatie. Wel is bekend dat de communicatie vanuit de provincie zich vooral zal richten op opkomstbevordering met als specifiek aandachtspunt de jeugd die voor de eerste keer zal gaan stemmen. Heldere communicatie over taken waterschap. Partijen maken duidelijk wat er te kiezen valt. Naast: Goed en vlekkeloos verloop van de organisatie. Opkomst in het spoor van Statenverkiezingen. vraag-antwoord-lijst, perscommunicatie, social media (monitoren wat zich afspeelt op social media en hierop inspelen), beschikbaar stellen van vergaderruimten voor bijeenkomsten van partijen, gezamenlijke portal website www.ikkiesvoorlimburg.nl waarop ook partijen zich kunnen presenteren, verwijzing naar verkiezingen op e-mails en brieven, noemen van verkiezingen in perscommunicatie, tijdens rondleidingen rwzi en waterwandelingen.

Fase III: Bekendmaking 18 maart – 20 maart en op maandag 23 maart 10.00 uur Bekendmaking kandidatenlijst, stembiljetten en uitslag Bekendmaken aan alle inwoners Vanaf 18 maart tot vrijdag 20 maart, officiële moment definitieve uitslag is op maandag 23 maart 10.00 uur. We maken cijfers (voorlopige telling van gemeenten) bekend zodra we het weten, in overleg met de gemeenten Boodschap: de uitslag is bekend. Middelen: afspraken maken met ANP, op de website een lijstje met gemeenten maken en publiceren zodra informatie bekend is, uitslagenavond.

Belangrijke data uiterlijk 22 december 2014 registratie partij/aanduiding 2 februari 2015 indienen kandidatenlijst 18 maart 2015 dag van de stemming

Belangrijke data 23 maart 2015 25 maart 2015 26 maart 2015 openbare zitting hoofdstembureau vaststellen aantal stemmen en uitslag 25 maart 2015 vergadering algemeen bestuur toelating gekozenen 26 maart 2015 eerste reguliere vergadering algemeen bestuur

www.wpm.nl/verkiezingen