Let op, gezondheid kost ook geld! - 4/12/2012 Lezing 5 Welke rechten heeft de patiënt? Waarvoor kan hij terecht bij de ombudspersoon? Wat zijn de taken van de ombudspersoon? Johan Behaeghe

az groeninge kortrijk fusieziekenhuis – 4 campussen 1.080 bedden 2.000 personeelseffectieven (± 2.900 medewerkers) 196 artsen-stafleden ombudsdienst: 2,5 FT-equivalent

VVOVAZ Vlaamse Vereniging Ombudsfunctie van Alle Zorgvoorzieningen 69 leden zorgorganisaties (86 ombudspersonen) Algemene ziekenhuizen Geestelijke gezondheidszorg 4-tal Overlegplatforms geestelijke gezondheidszorg Enkele psychiatrische ziekenhuizen

Wet patiëntenrechten (B.S. 22/08/2002 - in uitvoering vanaf 6/10/2002) 10-jarig bestaan Brandend actueel Europese dag van de patiëntenrechten – 18 april

Wet patiëntenrechten (B.S. 22/08/2002 - in uitvoering vanaf 6/10/2002) Richt zich tot alle beroepsbeoefenaars binnen KB nr. 78 10/11/1967 uitoefening gezondheidszorgberoepen -> arts, verpleegkundige, tandarts, apotheker, kinesitherapeut KB 2/7/2009 lijst paramedische beroepen -> apotheek-assistent, ergotherapeut, logopedist, bandagist… Zowel impact: zorgcentra ambulante beroepsbeoefenaars

Wet patiëntenrechten (B.S. 22/08/2002 - in uitvoering vanaf 6/10/2002) Richt zich tevens tot de zorginstellingen die dienen in te staan voor de eerbiediging van deze wet + expliciet opgenomen in “Wet op de ziekenhuizen” kennis van de geldende rechtsverhoudingen tussen ziekenhuis en zijn beroepsbeoefenaars o.a. zorginstelling dient bestaan van een ombudsfunctie te garanderen bestaan ombudsfunctie behoort tot de erkenningsmaterie van de zorginstelling (Vlaamse bevoegdheid – visitatie)

De patiëntenrechten De patiënt heeft recht … (art. 5) … op een kwaliteitsvolle dienstverstrekking die beantwoordt aan zijn behoeften volgens beschikbare medische technologische kennis met respect voor iedereen attitude / gedrag beroepsbeoefenaar (art. 6) … op vrije keuze van beroepsbeoefenaar uitgez. spoedopname en wachtdiensten second opinion

De patiëntenrechten De patiënt heeft recht … (art. 7) … op alle hem betreffende informatie die nodig is om inzicht te krijgen in zijn gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie ervan op een duidelijke en begrijpelijke manier (art. 7) … om NIET te weten soms is de arts verplicht tot informeren ‘therapeutische exceptie’

De patiëntenrechten De patiënt heeft recht … (art. 8) … om geïnformeerd, voorafgaandelijk en vrij toe te stemmen in iedere tussenkomst van de beroepsbeoefenaar uitdrukkelijk of stilzwijgend doel, aard, dringendheid, duur, frequentie, risico’s, nazorg, alternatieven, financiële gevolgen, gevolgen bij weigering toestemming weigeren of intrekken zowel beroepsbeoefenaar en patiënt kunnen vragen dit schriftelijk vast te leggen

De patiëntenrechten De patiënt heeft recht … (art. 9) … op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier inzage in het hem betreffende patiëntendossier afschrift van/uit zijn patiëntendossier onder bepaalde voorwaarden: wie? wat na overlijden? kostprijs? termijn

De patiëntenrechten De patiënt heeft recht … (art. 10) … op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer en: bij je behandeling enkel dié mensen die er professioneel bijhoren (art 11) … om klacht in verband met de uitoefening van zijn rechten toegekend door deze wet neer te leggen bij de bevoegde ombudsdienst (art. 11bis) … op effectieve pijnbestrijding (24-11-2004)

De patiëntenrechten Recht wordt uitgeoefend door de patiënt In de wet patiëntenrechten specifieke regelgeving omtrent: “Minderjarige”: wordt in de uitoefening van zijn rechten betrokken volgens begripsvermogen “gemandateerd vertegenwoordiger” “gemandateerde vertrouwenspersoon” Cascadesysteem in geval geen formele vertegenwoordiger vastgelegd (samenwonende echtgenoot of partner > meerderjarig kind > ouder > meerderjarige zus of broer)

De ombudsfunctie Wettelijk kader Opdrachten: wettelijk kader + ruimer werkterrein Opdrachten ombudsfunctie opgenomen in wet patiëntrechten + KB 8/07/2003 (voorwaarden waaraan de ombudsfunctie moet voldoen) Voorkomen van klachten… Bemiddelen bij de klachten met het oog op het bereiken van een oplossing Indien dit niet lukt informeren over verdere mogelijkheden (vb. rechtsbijstand ziekenfonds, fonds voor medische ongevallen (sinds 2/4/2010, operationeel 1/9/2012) …) Patiënt informeren over de werking van de ombudsfunctie Formuleren van aanbevelingen Maken van een jaarverslag (per 1 mei) voor de federale commissie “rechten van de patiënt” + Adviezen – vb. geen cumul met bepaalde functies Wettelijk kader Ruimer werkterrein : organisatiegebonden Vertaald in HUISHOUDELIJK REGLEMENT per instelling (meestal te raadplegen via website zorgorganisatie of overlegplatform GGZ)

De ombudsfunctie Financiering door de federale overheid via de verpleegdagprijs in kader van de wettelijke bevoegdheden van de ombudsfunctie < 400 bedden: amper 0,25 FT equivalent > 400 bedden: amper 0,5 FT equivalent Algemene ziekenhuizen: via verpleegdagprijs Collega’s geestelijke gezondheidszorg: vanuit regionale ziekenhuizen (verpleegdagprijs) aangesloten bij Overlegplatform Geestelijke gezondheidszorg -> bijdrage wordt doorgestort naar Overlegplatform Daarnaast in een aantal psychiatrische instellingen: + interne ombudspersoon -> bestaffing per ziekenhuis divers -> belang dat organisatie hieraan wenst te geven -> bestaffing vormt meer en meer een knelpunt (o.a. inzake gestelde verwachtingen)

De ombudsfunctie “Ombudspersoon” = term met heel diverse invullingen Benaming strookt niet met inhoudelijke aanpak (geen gegrondheid of ongegrondheid) -> bemiddelingsgerichte aanpak -> streven naar term “bemiddelaar” / “interne bemiddelaar” -> opstelling van onpartijdigheid, neutraliteit, onafhankelijkheid

Waarvoor kan men terecht bij de ombudspersoon? Breed/ruim kader: allerlei klachten/contacten Cf. az groeninge 2011: Klachtmeldingen 75 % (daarvan 30 % wet + 45 % ruimer) Informatievragen 6,5 % Organisatiespecifiek: Administratieve begeleiding van formele vragen naar afschrift / inzage patiëntendossier 10 % Interne pro-actieve meldingen (veiligheidsincidentmeldingen o.a. financiële repercussie) 9 %

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon Frequent is er een gemengde financiële problematiek (link met achterliggend zorgproces) Anderzijds ook diverse zuivere facturatie-aspecten: Gehanteerde tarieven Gehanteerde supplementen (o.a. ereloonsupplementen…) Medicatie Prestaties diverse kosten … In kader van opstart schuldinvorderingsprocedure / vb. gerechtsdeurwaardersprocedure (niet ontvangen betalings- herinneringen, kosten invorderingsprocedure…)

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANPAK Analyse van het dossier Nazicht administratieve documenten Nazicht benadering door organisatie Nazicht verloop facturatieproces Op basis van verwachtingen aanmelder: interne voorlegging Initiatief naar ziekenhuis Initiatief naar artsen / beroepsbeoefenaars Bv. bij aspecten mbt ereloonsupplementen Bv. opvragen informed consent-documenten

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANPAK Bespreken en terugkoppelen tav aanmelder Aansturen administratieve vertaling Rekening houdend met reeds genomen administratieve initiatieven binnen dienst debiteuren Bv. reeds afbetalingsplan Bv. reeds afspraken met CAW / OCMW

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANBEVELINGEN Meer aandacht door “zorgverstrekker” voor financiële implicaties van zorg: Informatieverstrekking: voorafgaand – volledig - correct – actief - transparant Gebruikte materialen (vb. netjes) Gebruikte technieken (vb. klassieke vs. robotchirurgie) Implantaten (vb. ankers) (labo)onderzoeken volledig ten laste patiënt … (link informed consent)

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANBEVELINGEN Meer aandacht door “zorgvoorziening” voor financiële implicaties van zorg: Transparantie / duidelijkheid Vb. geconventioneerde – gedeeltelijk geconventioneerde – niet geconventioneerde artsen Vb. kosten: tarievenlijsten -> makkelijk te consulteren? ter beschikking? (tarievenlijst azg 2004= 4 pag. / tarievenlijst azg 2012 = 10 pag. …) Vb. afspraken kamerkeuze + ereloonsupplementen hiermee verbonden Borgen + goede interne afstemming inzake de geboden financiële faciliteiten (vb. afbetalingsplan) – cf. detectie individuele behoeften/noden gedurende zorgproces

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANBEVELINGEN Meer aandacht door “zorgvoorziening” voor financiële implicaties van zorg: Uitbouwen van een instrument voor “raming” van de kosten zorgverstrekking (ziekenfondsen kunnen hier ook een rol in spelen) Achterliggende afspraken met OCMW / CAW : BREED aanpakken – niet louter met stad / gemeente van de vestiging zorginstelling

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANBEVELINGEN Rol van de “patiënt” (schuldenaar): Zelf initiatief nemen: Voorkomen dat dossier naar incassobureau / gerechtsdeurwaarder gaat Vb. door afsluiten afbetalingsplan (intrestloos) met zorginstelling

Gezondheidszorg kost geld – financiële aspecten in het werkdomein van de ombudspersoon : AANBEVELINGEN Rol overheid: in geval van wijzigingen regelgeving RIZIV: Retrograad nieuwe regelgeving toepassen met gewijzigde tussenkomsten -> in feite niet correct / ontoelaatbaar Tijdig informeren (afspraken + toelichting aan patiënt soms geruime tijd voorafgaand aan de effectieve ingreep) Cave: budgettaire ingrepen in de gezondheidszorg!

TOT SLOT…