Affirmatieve hulpverlening aan homoseksuele mannen Dieter Hendrickx & Germain Lietaer

Inhoudstafel Inhoudstafel Inleiding Soorten psychotherapie Probleem van matching tussen cliënt en hulpverlener Specifieke opleidingsbehoeften voor toekomst Besluit

Inleiding Hulpverleners beschouwden homoseksualiteit decennialang als gestoord gedrag, zonder dat zij oog hadden voor de pathologiserende invloeden van zo'n visie. Evoluerende maatschappelijke denkbeelden en zeden creëerden echter een atmosfeer waarin homoseksualiteit als een normale variatie van de natuur beschouwd werd. Dit artikel bespreekt de uitloper van dit klimaat: het affirmatieve perspectief. Een aantal thema's dat in de desbetreffende literatuur centraal staat, wordt besproken. Eerst bekijken we nader wat dit perspectief inhoudt, vertrekkend vanuit de basisdefinitie van Maylon. Vervolgens nemen we attituden van hulpverleners over homoseksualiteit onder de loep. Een ander centraal thema is de matchingproblematiek, waarbij men tracht na te gaan of gelijkenissen (in casu in seksuele oriëntatie) tussen cliënt en hulpverlener leiden tot een beter therapeutisch resultaat. Ten slotte gaan we in op specifieke opleidingsbehoeften.

Soorten psychotherapie De niet-bevestigende houding/ conversietherapie: * Methoden om de homoseksuele oriëntatie te wijzigen, hen bekeren tot een gezonde heteroseksueel * Als een homoseksueel een probleem had (niks met zijn geaardheid te maken) dan is dit automatisch te wijten aan de homoseksuele oriëntatie * 2 hypothesen om wijziging van seksuele aard te rechtvaardigen: Als resultaat van vastgelopen ontwikkeling Van pathologische hechtingsproblemen in vroege kindertijd * 2 stromingen gericht op conversietherapie: De psychoanalyse Gedragstherapie Geen van deze heeft zijn werkzaamheid bewezen * Dit komt niet meer voor

Soorten psychotherapie Van niet-bevestigende naar bevestigende houding * Attitudeomslag/mentaliteitsverandering laatste 20 jaar * Veel holebi- en vrouwenbewegingen ontstaan

Soorten psychotherapie De bevestigende houding: het affirmatieve perspectief * belangrijkste definitie wordt door Maylon gegeven: Affirmatieve psychotherapie is geen onafhankelijk psychotherapeutisch systeem. Zij vertegenwoordigt eerder een speciaal niveau van psychologische kennis, dathet traditionele oordeel dat homoseksueel verlangen en vaste homoseksuele oriëntaties pathologisch zijn, in vraag stelt. Affirmatieve therapie gebruikt traditionele psychotherapeutische modellen, maar werkt vanuit een niet-traditioneel perspectief. Dit perspectief beschouwt homofobie, in tegenstelling tot homoseksualiteit, als een primaire pathologische variabele in de ontwikkeling van bepaalde symptomatische condities bij homoseksuele mannen * Respect staat centraal en persoonlijke integriteit moet bewaard worden * Onethisch om mee te werken aan een conversiebehandeling * Professionele relatie die structureel ongelijk is * Therapeut= opgeleid procesexpert ih richten vh veranderingsproces * Cliënt= expert in de inhoud van zijn eigen beleving

Soorten psychotherapie * Trachten maximaal open te staan voor behandelingswensen en het waardensysteem van de cliënt ≠ Een behandelingsverzoek MOETEN aanvaarden * Doel van het therapeutische werk: zelfinzicht van de cliënt in diens keuzes te vergroten, opdat hij in de toekomst met meer zelfkennis kan handelen. Een klimaat creëren waarin de cliënt aanvoelt dat het even acceptabel is om homoseksueel als heteroseksueel te zijn * Affirmatieve therapie ≠ sensitieve therapie: Affirmatieve therapie= vertrekt vanuit perspectief dat de homoseksuele identiteit bevestigd en openheid over seksuele oriëntatie aanmoedigt Sensitieve therapie= wil de specifieke problemen waarmee homoseksuelen kampen begrijpen en er op een empatische manier mee omgaan

Probleem van matching tussen cliënt en hulpverlener Leiden gelijkenissen tussen therapeut en cliënt tot een beter therapeutisch resultaat * Ja (professioneler, meer steunend ervaren, betrouwbaarder en attractiever) argumentatie: - Ze zijn onderhevig aan dezelfde stressoren die voortkomen uit geïnstitutionaliseerd en geïnternaliseerd heteroseksisme - Ze hebben zelf de ontwikkelingsstadia van het coming out-proces doorgemaakt Opmerking: heteroseksuele vrouwen scoren evengoed als homoseksuelen * Een goede match impliceert seksuele oriëntatie als selectiefactor maar ook tal van andere, zeer verscheiden factoren als geslacht, sociaal-economische klasse, Religiositeit, politieke voorkeur,… * Een cultuur is geen homogene entiteit, ook binnen de subculturen bestaat er nog een grote diversiteit! * Niet enkel de seksuele oriëntatie van de therapeut is van belang, ook zijn empathisch vermogen * Dit onderzoeksdomein staat nog in kinderschoenen

Specifieke opleidingsbehoeften voor toekomst * De opleiding schiet tekort: Studenten voelen zich niet competent en net genoeg voorbereid om therapie te geven aan een homoseksuele cliënt  opmerking: vrouwelijke studenten voelen er zich comfortabeler bij * Studenten schrijven dit tekort toe aan gebrek aan specifieke vaardigheden, ze hebben nood aan: - Aandacht besteden aan eigen gevoelens t.o.v. homoseksualiteit - Meer literatuur over homoseksualiteit - Meer presentaties over homoseksualiteit op conferenties bijwonen - Doorheen contact met holebi-verenigingen gevoeliger te worden voor het onderwerp * 4 factoren die het gevoel van competentie kunnen voorspellen: - Formele training in homospecifieke hulpverlening - Exploratie van eigen heteroseksistische foutenmarge - Trainer als rolmodel - Contact/ervaring met holebi’s

Besluit Het artikel handelt over hulpverlening en homoseksualiteit. Het beschrijft de evolutie van hoe de hulpverlening tegen homoseksualiteit aankijkt en ermee omgaat. Er is een trend van homoseksualiteit zien als een deviatie of afwijking van de seksuele norm, naar het aanvaarden van homoseksualiteit als een variatie in de menselijke natuur. Hulpverleners spelen een belangrijke rol in de bevestiging van die homoseksualiteit en het streven naar acceptatie. De vroeger heersende conversietherapie werkt niet en is onverantwoord. Toch blijkt dat homoseksuelen vaker therapie nodig hebben dan heteroseksuelen. Dit artikel pleit voor een psychotherapie door een geschoolde hulpverlener die de mensen in deze subpopulatie constructief en onderbouwd kan behandelen. De basishouding van de hulpverlener moet dan ook steunen op kennis en bewustzijn en hun opleiding moet leiden tot een meerwaarde en een affirmatieve houding, zodat de hulpverlening in de toekomst nog effectiever wordt.