Psychiatrische Zorg in de Thuissituatie (PZT) en activering Waar naar toe met Beschut Wonen, Psychiatrische Zorg in de Thuissituatie (PZT) en activering in België / Vlaanderen Yves Wuyts Stafmedewerker GGZ Studiedag beschut wonen Leuven - 31 mei 2010

BEWO

Overzicht van de presentatie Huidige structurering van de GGZ Uitdagingen voor de GGZ-sector Antwoorden van de GGZ Flexibiliteit voor verschillende voorzieningensoorten 4.1. Psychiatrische ziekenhuizen 4.2. PVT 4.3. Centra Geestelijke Gezondheidszorg 4.4. Revalidatiecentra 4.5. Beschut wonen 5. Voorstel tot aanpassing van de erkenningsnormen beschut wonen 6. Toekomst van psychiatrische zorg in de thuissituatie (PZT)

1. Huidige structurele opdeling van de GGZ Generalistisch Ambulant Residentieel Specialistisch Care Cure Herstel

CGG A/K/Sp-dienst T-dienst PVT 1. Huidige structurele opdeling van de GGZ Generalistisch CGG REVA Ambulant Partiële hospitalisatie BeWo Residentieel A/K/Sp-dienst T-dienst PVT Specialistisch Care Cure Herstel

CGG Activering A/K/Sp-dienst T-dienst PVT 1. Huidige structurele opdeling van de GGZ Generalistisch CGG PZT Ambulant REVA Activering Partiële hospitalisatie PZT BeWo Residentieel A/K/Sp-dienst T-dienst PVT Specialistisch Care Cure Herstel

Geestelijke Gezondheidszorg 2. Uitdagingen voor de Geestelijke Gezondheidszorg In en met de samenleving Toegankelijke gespecialiseerde zorg Tijdig – vroegtijdig Continuïteit van de zorg

3. Antwoorden van de GGZ: nood aan transformatie: principes Psycho, sociaal, bio- model Zorg in de samenleving – in het thuismilieu van de gebruiker Meer dan genezen: - ook voorkomen - ook vroegtijdig detecteren - ook werken aan herstel Vereist samenhangend uitgebouwd zorgaanbod in de samenleving met voldoende: - zorgdifferentiatie naar vorm en inhoud - zorg op maat voor deelgroepen - continuïteit als onderdeel van zorg Met een verantwoordelijkheid en sturing voor het hele werkingsgebied

Ambulant Residentieel 3. Antwoorden van de GGZ (1) Meer in de samenleving Generalistisch Ambulant Residentieel Specialistisch Care Cure Herstel

3. GGZ-antwoorden Meer zorg in en met de samenleving = hulpverlener naar cliënt ipv cliënt naar hulpverlener = zorg voor zowel de cliënt als zijn omgeving Actieve inbreng van sleutelfiguren in de naaste omgeving (familie, lotgenoten, basiswerkers, huisarts…) Naast cure en care: herstel, van bij de eerste symptomen of tekenen aandacht voor sociale inclusie en integratie SAMEN en zo dicht mogelijk bij de patiënt: draagkracht, eigen kracht versterken Binnen de GGZ is Beschut wonen reeds voortrekker op dit vlak ! Regulier waar het kan, specialistisch waar het moet Balanced care – stepped care

3. GGZ-antwoorden GEVOLGEN => Gevolgen: niet nuttig, niet wenselijk “Bewoners” worden “uw buur in de straat” Enkel tijdelijk residentiële opvang wanneer nodig GGZ-expertise inbrengen in reguliere werking vb outreach naar RVT, tehuis niet-werkenden Maximaal beroep doen op reguliere diensten, vb vrijetijd, huisarts GGZ kan en moet niet alles zelf doen niet nuttig, niet wenselijk niet betaalbaar GGZ moet zich richten op: kerncompetities kwartiermakersrol Co-productie met: 1e lijn - huisvesting – welzijn – arbeid - onderwijs

alle GGZ-actoren die samen regionale verantwoordelijkheid dragen 3. Antwoorden van de GGZ (2) Zorgcircuits in netwerken alle GGZ-actoren die samen regionale verantwoordelijkheid dragen => van een structurele indeling naar een functionele indeling

Persoonlijkheidsstoornis 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ België op heden  Kinderen Volwassenen/ouderen Ambul  Kort - opname Resident   Stemmingsstoornis Schizofrene stoornis verslaving Persoonlijkheidsstoornis Vervolg - verblijf

=verkokering 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Nederland op heden =verkokering Schizofrene stoornis Persoonlijkheidsstoornis verslaving Stemmingsstoornis

    Primary care Liaison Short term care Beds Beds Continuing care 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Birmingham  Kinderen Volwassenen Ouderen Beds  Beds  Continuing care Functioning 1  Functioning 2 Functioning 3

   Community team Community team Liaison Liaison Continuing care 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Ierland in opbouw Community team Community team Kinderen Liaison  Liaison Ouderen Volwassenen  Continuing care community All Continuing care Beds Beds 

   Eerstelijns GGZ Kinderen Gespecialiseerde GGZ Volwassenen 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Nederland op de tekentafel  Volwassenen Gespecialiseerde GGZ  INTEGRALE ZORG Ouderen  Specialistisch 1 Specialistisch 2 Specialistisch 3

Residentiële bedcapaciteit: 3. Antwoorden van de GGZ Van een structurele indeling naar een functionele indeling Generalistisch Ondersteuning eerste lijn Detectie, screening Diagnose Behandeling common GGZ-problemen Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie / (begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Residentiële bedcapaciteit: Specialistisch Cure Care Herstel

Residentiële bedcapaciteit: 3. Antwoorden van de GGZ Van een structurele indeling naar een functionele indeling Generalistisch Ondersteuning eerste lijn Detectie, screening Diagnose CGG Behandeling common GGZ-problemen REVA Ambulant Partiële hospitalisatie Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie / (begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) BeWo Residentieel A/K/Sp-dienst T-dienst PVT Residentiële bedcapaciteit: Specialistisch Care Cure Herstel

4. Flexibiliteit voor de GGZ-voorzieningen 1. PZ: experimenteel via de toepassing van artikel 107 => enkele werkingsgebieden 2. PVT: aanpassing erkenningsnormen => alle PVT 3. Centra Geestelijke Gezondheidszorg 4. Revalidatie-overeenkomsten 5. BeWo: aanpassing erkenningsnormen => alle BeWo

4.1. Flexibiliteit voor PZ Interministeriële conferentie 28/09/2009 De toepassing van artikel 107 Bestaande GGZ-aanbod verder aan te passen aan hun behoeften en zorgvragen door de creatie van: Ambulante intensieve behandelteams voor zowel de acute als chronische GGZ-problemen Rehabilitatieteams die werken rond herstel en sociale inclusie Intensieve residentiële behandelunits voor zowel acute als chronische problemen indien een opname noodzakelijk is.

Residentiële bedcapaciteit: Functionele beschrijving van de toekomstige GGZ Generalistisch Liaison Ondersteuning eerste lijn Detectie, screening Diagnose intervention Early Rehabilitatie Behandeling common GGZ-problemen Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie / (begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) THUISbehandeling CRISIS Assertive outreach Residentiële bedcapaciteit: Intensieve Residentiele zorg Intensieve PVT Specialistisch Care Herstel Cure

4.2. Flexibiliteit voor het PVT Concept van de woonzorgzone PVT = zorgcentrum + vestigingen + woongelegenheden Zorgcentrum: coordinatie, gemeenschappelijke ruimten, begeleidingsruimten, veelal ook 1 vestiging op hetzelfde adres (cfr huidige PVT) Vestigingen in straal van max 2 km (= PVT min) Groepswoongelegenheden (min 5) Bed-op-recept in vestiging van zorgcentrum (kortverblijf of PVT min) PVT als deeltijds 24

4.3. Flexibiliteit voor het CGG Ondersteuning eerstelijn ? Vroegdetectie, screening ? Behandeling common GGZ Participeren aan intensieve behandeling aan huis en Crisiszorg? Participeren aan rehabilitatieteams?

4. Flexibiliteit 4.4. Flexibiliteit via revalidatie-overeenkomsten ????

4.5. Flexibiliteit voor Beschut wonen Voorstel tot flexibilisering BeWo Bewo = begeleiden van personen met een ernstige en langdurige GGZ-problematiek, ongeacht de verblijfplaats 3 modules Eigen huizen (caseload 1/8) F-ACT: mensen die zelfstandig wonen (1/15) Dagactiviteiten: ontmoeting, vrijetijd, arbeid en vorming 27

(intensieve begeleiding) Functionele opdeling van de GGZ Gewenste positie van de BeWo-opdrachten: vroegtijdig Detectie, screening Diagnose Activering Behandeling common GGZ-problemen Begeleiding van thuiswonende mensen BeWo Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie / (begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Aanklampende zorg Begeleiding van mensen in huizen van BeWo Ambulant Laattijdig Residentiële bedcapaciteit: Residentieel A-dienst IBE Care Herstel Cure

Toekomst van de GGZ in België Toekomst van de GGZ in België ??? Ter vergelijking in Monaghan (Ierland) 1 regio Van historisch PZ van 730 bedden naar huidige 30 bedden in PZ (10+ 20 waarvan in totaal gemiddeld 13 bezet) 14 bedden in PVT 2 plaatsen respite care in PVT Plaatsen beschut wonen: groepshuizen Plaatsen beschut wonen in maatschappij Vele patiënten die thuis wonen met casemanagement Liaison in AZ Dagcentrum – inloopcentrum Dagziekenhuis Ontmoetingshuis door gebruikers gerund Ambulante consultaties: psychologen, ergotherapeuten, maatschappelijk werkers, psychiater, Outreach naar ….. Gezondheidspromotie Preventie Ondersteuning zelfhulpgroepen

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : Doelstelling Opdracht van beschut wonen = rehabilitatie opdracht Dekt de naam beschut wonen nog de inhoud van de opdracht? Beter voorstel: rehabilitatiecentrum??

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : doelgroep van een rehabilitatiecentrum Volwassenen en ouderen Langdurige functionele beperkingen Zorgnood is langdurig van aard Zorgnoden op meerdere levensdomeinen Individuele benadering nodig Ongeacht de woonvorm en begeleiding kan nog 6 maand doorlopen bij opname in ziekenhuis

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : opdracht van een rehabilitatiecentrum Handhaving of verbetering van levenskwaliteit en zelfzorgvermogen Persoonlijk en maatschappelijk een zo normaal mogelijk leven leiden Sociale inclusie in woon-, werk-, leer-, en recreatieve milieus van eigen keuze

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : Modules Zorgmodule rehabilitatiegerichte begeleiding of functie ACT Zorgmodule beschut wonen (huidig beschut wonen) Zorgmodule dagactiviteiten

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : Modules - Zorgmodule functie ACT Begeleidingsaanbod op meerdere levensdomeinen maar niet in de residentiële GGZ wonen Voor 10 begeleidingen = 0,66 FTE = 1 op 15 Personeel opleidingsniveau: bachelor

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen Modules - Zorgmodule beschut wonen Zelfde doelgroep, maar bijkomend nood aan: Woonomgeving met meer mogelijkheden van intensief toezicht Verhoogd risico sociaal isolement Intensievere ondersteuning op vlak van ADL en zelfzorg Voor deze groep stelt de vzw woningen ter beschikking => behoud van architectonische normen Voor 10 begeleidingen = 1,25 FTE ( 1 op 8)

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : F-ACT en klassiek beschut wonen Begeleiding op methodische wijze ( inventarisatie zorgnoden, begeleidingsplan, evaluatie en bijsturing, cliëntdossier) Begeleiding gericht naar cliënt en netwerk, familie In eigen leefomgeving Inschakelen van andere GGZ voorzieningen , algemene gezondheidszorg en welzijnswerk Zorgcoördinatie kan, maar hoeft niet Zorg voor continuïteit in de behandeling

5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen Modules - Zorgmodule dagactiviteiten Begeleiding op domeinen: werk, leren, vrije tijd en ontmoeten Begeleiding via de vormen basisaanbod en/of trajectbegeleiding Ook toegankelijk voor cliënten die niet begeleid worden in module 1 en 2

6. Toekomst van PZT ZAL PZT BLIJVEN ZOALS OP HEDEN: NEEN ZULLEN DE PZT-OPDRACHTEN BLIJVEN: JA

Residentiële bedcapaciteit: Functionele beschrijving van de toekomstige GGZ Generalistisch Detectie, screening Diagnose PZT Behandeling common GGZ-problemen PZT Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie / (begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Residentiële bedcapaciteit: Specialistisch Care Herstel Cure

6. TOEKOMST van PZT Welke opdrachten: Detectie, screening, diagnose Rehabilitatie: Begeleiding - empowerment

6. PZT in de toekomst 6.1. PZT als ondersteuning eerstelijn(gezondheidszorg) Principe: gespecialiseerde GGZ-actoren ter beschikking van andere zorg- en dienstverleners op hun vraag Voorbeelden Liaison naar huisarts in diens kabinet 1 avond per maand GGZ-aanwezigheid op consultaties Kind en Gezin GGZ-liaison naar diensten pediatrie in algemeen ziekenhuis Beschikbaarheid in lokalen CAW Intervisie vanuit GGZ naar rusthuisequipe of gezinszorgdiensten Consult / screening in kader van VDAB-trajectbeleiding Screening+ opvolging in huisvestingsmaatschappij of OCMW Gespecialiseerde GGZ ter beschikking van derden voor GGZ-expertise Reguliere diensten ter beschikking van mensen met GGZ-problemen + GGZ-actoren

6. PZT in de toekomst 6.1. PZT als ondersteuning eerstelijn(gezondheidszorg) Cfr eerste functie in beschrijving van 107 Naar de gemeenschappen? Minstens initiatiefrecht van de gemeenschappen

6. PZT in de toekomst 6.2. PZT als rehabilitatie Principe: PZT als onderdeel van F-ACT - rehabilitatie

yw@zorgnetvlaanderen.be

Feestviering 20 jaar beschut wonen Donderdag 25 november 2010 De Schelp Brussel OPROEP naar: Anekdotes ivm bewoners, begeleiders, coördinator uit de XX jarige geschiedenis van uw BeWo Kwalitatief beeldmateriaal uit uw BeWo yw@zorgnetvlaanderen.be Zorgnet Vlaanderen, tav Yves Wuyts, Guimardstraat 1 te 1040 Brussel