EHvA model opleiden in de school Educatieve Hogeschool van Amsterdam Frank Sengers EHvA projectleider oplis

EHvA model opleiden in de school Ontwikkeld in samenspraak met diverse clusters van opleidingsscholen. De samenwerking wordt volgens de uitgangspunten van dit model binnen de opleidingsscholen verder ontwikkeld.

Opbouw EHvA model Definitie Motivatie Opbouw EHvA curriculum Kwaliteitscriteria en risico’s EHvA Model opleiden in de school EHvA opleidingsscholen, stand van zaken Slot

1a) Definitie (Onderwijsraad 2005) School verzorgt een deel van de opleidingsfunctie Studenten volgen (een deel van) hun opleiding in de school Leren gecombineerd met betaald of onbetaald werken in de school Een professionele leer-werkplek Deskundigheid in de school voor Het scholings- en begeleidingstraject Het beoordelen.’

1b) Definitie 2 kenmerken van EHvA opleidingsscholen: In het EHvA model is opleiden in de school een samenwerkingsproject tussen de opleiding en scholen op basis van gelijkwaardigheid waarbij de opleiding de eindverantwoordelijkheid houdt voor de kwaliteit van de opleiding en het niveau van de afgestudeerden. De rol van scholen bij de beoordeling van de student is beperkt doordat er gewerkt gaat worden met bekwaamheidsproeven die worden afgenomen door onafhankelijke assessoren. Dit is enerzijds nodig om opleidingsscholen de ruimte te bieden om met curriculumonderdelen qua vormgeving en inhoud te variëren en anderzijds om op eenduidige wijze de kwaliteit van de afgestudeerden te kunnen borgen.

2a) Motivatie literatuur Motivatie scholen en schoolbesturen (Onderwijsraad 2005) Voorzien in behoefte onderwijspersoneel (kweekvijver voor nieuw talent); Scholen een grotere rol laten spelen in de opleiding van leerkrachten; Personeel opleiden volgens het concept van de school en Opleidingsexpertise binnen halen die ook wordt ingezet voor zittend personeel.

2b) Motivatie literatuur Motivatie lerarenopleidingen (Onderwijsraad 2005) Kwaliteitsverbetering van de opleiding; Realiseren van een duurzame relatie met het werkveld; Actuele inbedding van de opleiding in de onderwijspraktijk en Mogelijkheid om opleidingsactiviteiten te relateren aan nascholing en onderzoek (kenniscyclus).

2c) Motivatie EHvA Kenmerkend voor de EHvA is dat de EHvA intensief wil samenwerken met scholen bij het opleiden van nieuwe leerkrachten omdat; Intensief samenwerken met scholen is nodig om leerkrachten op te leiden volgens de actuele behoefte van het werkveld; Door samen te werken met groepen van scholen die zich inhoudelijk profileren, zowel door een eenduidige onderwijskundige richting (b.v. OGO, Montessori, Dalton) als door een grote variëteit in de onderwijskundige vormgeving van het onderwijs en de leerlingpopulatie (b.v. veel tweede taalverwervers) geven we studenten de mogelijkheid zich te profileren en Het realiseren van voldoende stageplaatsen.

3a) EHvA curriculum competentiegericht adequaat leren handelen in complexe beroepssituaties authentieke beroepssituaties procesgericht persoonlijk zelfgestuurd leren van de professional centraal

3b) EHvA curriculum vier pijlers werkplekleren, vak, metawerk en profilering. Werkplekleren (stage) vormt de kern van het competentiegericht leren. Voorbereiding en ondersteuning via leerpraktijken waarin praktijksituaties centraal staan en via de vakmodulen en de profileringsthema’s (leerpraktijken en minoren). In het metawerk (coaching) worden de studenten begeleid in hun professionele ontwikkeling.

4a) Kwaliteitscriteria Kallenberg en Rokebrand (2006) A) kwaliteit van de begeleiding Het leerklimaat kenmerkt zich door een uitdagend en stimulerend en een emotioneel veilig klimaat binnen de werkplekleeromgeving. De begeleiding bevat mentoring en coaching en de afstemming van het aanbod op de behoeften van de (aanstaande) leraar. B) kwaliteit van de werkplek in het curriculum Het onderwijsaanbod beval een goede balans theorie-praktijk en een doorgaande leerlijn. Bij condities gaat het om faciliteiten in de vorm van beschikbare mensen, up-to-dat (ICT) materialen, ruimte, tijd, geld en afspraken. C) kwaliteit van de beoordeling De startbekwaamheid van de opgeleide leraar zal adequaat beoordeeld moeten worden op basis van het beroepsprofiel van de leraar primair onderwijs. D) kwaliteitsafspraken over de evaluatie en de borging van de kwaliteit Er is sprake van een systematische zorg voor kwaliteit met als kernmerken zelfevaluatie en procesmanagement.

4b) Risico’s bij opleiden in de school (Onderwijsraad 2005) 1        de reflectie schiet er bij in; 2        er is onvoldoende aandacht voor de ontwikkeling van een professionele kennisbasis; 3        de student wordt specifiek opgeleid voor een schoolfase of schooltype, waarmee het civiel effect van de opleiding niet gewaarborgd is; 4        de kwaliteit van leerwerkplek is onvoldoende door gebrek aan kwaliteit bij de opleidingsfunctionaris en bij de samenwerking met de lerarenopleiding; 5        onvoldoende innovatief vermogen binnen school voor voorbeeldfunctie met als gevolg dat intern opgeleide leraren een beperkt repertoire hebben om leerlingen uit te dagen en op verschillende leerlingen toegespitst onderwijs te vervullen.

5a) EHvA model; curriculum Werkplekleren, metawerk en een deel van profilering binnen de opleidingsscholen. Het werkplekleren wordt begeleid door de opleider in de school, een personeelslid van de school. De onderdelen metawerk en een deel van de profilering worden ook binnen de opleidingsschool, op locatie, verzorgd door een docent van de EHvA; de instituutsopleider. De opleider in de school en de instituutsopleider werken nauw samen in een opleidingsteam. Het realiseren van een professionele kennisbasis wordt gewaarborgd door het vakaanbod buiten de opleidingsscholen te houden en aan te bieden vanuit de opleiding.

5b) EHvA model; samenwerking Samenwerkingsmodel op basis van gelijkwaardigheid. Dit komt tot uitdrukking op bestuurs- en managementniveau en op het niveau van de uitvoerende professionals. Het Opleidingsteam, dat uitvoering geeft aan het deel van het curriculum binnen de opleidingsschool, bestaat uit a) de opleider in de school, een personeelslid van de school verantwoordelijk voor de stagebegeleiding en b) de instituutsopleider, een EHvA docent verantwoordelijk voor het metawerk en de profilering. Opleidingsbeleid en het personeelsbeleid met elkaar verbinden. Onderwijsontwikkeling Inhoudelijke profileringslijn b.v. OGO of Dalton zijn maar ook inclusief onderwijs of taalverwerving.

5c) EHvA model; profilering Het EHvA model leidt tot differentiatie in de inhoud van het opleidingsprogramma. niveau individuele studenten; ruimte is voor zelfsturing en persoonlijke keuzes in het eigen ontwikkelingsplan. niveau opleiding; opleidingsscholen gespecialiseerd in een bepaald thema. B.v. OGO-, Montessori- en Dalton-opleidingsschool. Hiernaast wordt er gewerkt met brede opleidingsscholen die zowel variëteit in onderwijskundige richting als in leerlingpopulatie kennen. niveau opleidingsdidactiek; binnen de Montessori opleidingsschool wordt anders geleerd dan binnen de OGO opleidingsschool.

5d) EHvA model; ruimte school en student Competentiegericht opleiden; van curriculumgericht naar studentgericht Opleiden in de school; toegevoegd; de wensen van de scholen ten aanzien van toekomstig personeel en de mogelijkheid die de scholen als leeromgeving te bieden hebben. De leertrajecten komen in tripartiete overleg tussen student, opleiding en school tot stand.

5e) EHvA model; Opleidingsinfrastructuur Kwaliteitskader in ontwikkeling met daarin opgenomen: (a) Professionalisering; training mentoren, opleiders in de school en assessoren (b) Toetsbeleid; onafhankelijke assessments om de brede bekwaamheid van de leraren in opleiding te toetsen en het civiel effect van de opleiding te borgen. (c) Om het gemeenschappelijke EHvA curriculummodel te borgen, zowel binnen als buiten de opleidingsscholen, wordt er per opleidingsschool gewerkt met handleidingen voor het werkplekleren, profilering en metawerk die uitgewerkt zijn binnen de algemeen geldende kaders.

5f) EHvA model; Opleidingsinfrastructuur (d) Overeenkomst; afspraken over overdracht van middelen, de taak- en verantwoordelijkheidsverdeling en werkplan. (e) Taakprofiel opleider in de school. Een opleider in de school wordt aangesteld op basis van dit taakprofiel na nadrukkelijke instemming van zowel het schoolbestuur als de EHvA. (f) Kwaliteitszorg.

6a) EHvA Opleidingscholen; stand van zaken OGO-opleidingsschool -academische dieptepilot -3 grote OGO-scholen ASKO bestuur Montessori opleidingsschool -10 Montessorischolen, 5 besturen Dalton opleidingsschool -in voorbereiding Opleidingsschool Onderwijsconsulenten -begeleiding 30 verkorte deeltijdstudenten in opleidingsteams -40 scholen, 6 besturen

6b) EHvA Opleidingscholen; stand van zaken Opleidingsschool Zeeburg -8 basisscholen, 1 bestuur -fusie; Oost/Watergraafsmeer 9 scholen Opleidingsschool Amstelwijs (Amstelveen) -10 basisscholen, 2 sbo scholen 1 bestuur Opleidingsschool Diemen -4 scholen, 1 bestuur Opleidingsschool Westelijke Tuinsteden -in voorbereiding Opleidingsschool Alkmaar -in voorbereiding

7 Slot Met de scholen een model gevonden om leraren op te leiden volgens de actuele behoefte van het werkveld. Het EHvA model geeft ruimte aan studenten en scholen voor individuele ontwikkeling, inhoudelijke differentiatie en variatie in opleidingsdidactiek. Door de realisatie van een kwalitatief hoogwaardige opleidingsinfrastructuur binnen de opleidingsscholen kan een kwaliteitsverbetering van de opleiding gerealiseerd worden met voldoende aandacht voor zowel de beroepsbekwaamheden als het algemene hbo-niveau van de opleiding.