Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel Beter voorkomen … dan genezen Mr. Jo Van Lommel GSJ-advocaten Antwerpen jvl@gsj.be Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel Zonder handhavend optreden dreigt de beste regelgeving dode letter te worden. Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Situering binnen regelgeving -Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO) enkel handhaving inzake stedenbouw -Handhaving milieu = DABM Titel XVI Toezicht, handhaving en veiligheidsmaatregelen Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Situering binnen titel VI VCRO Handhavingsmaatregelen Slotstuk VCRO Titel VI - art. 6.1.1. t.e.m. art. 6.1.54. VCRO Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Situering binnen titel VI VCRO I. Beleid ~ Handhavingsplan II. Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid III. Misdrijf ? IV. Preventief handhaven ~ stakingsbevel V. Curatief handhaven VI. Uitvoeren rechterlijke uitspraak VII. Minnelijke schikking Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Situering binnen Handhavingsplan Modeltraject voor handhavende aanpak (p.38-40 Handhavingsplan, Operationele doestellingen) Klacht? PV opmaken? Waarschuwing of aanmaning? Regularisatie? Planologische oplossing? Stakingsbevel? Minnelijke schikking of vergelijk? Herstelmaatregel? Dwangsom? Uitvoering beslissing rechtbank? Ambtshalve uitvoering? Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Situering binnen Handhavingsplan Basisdoelstelling Handhavingsplan ~ bekomen van een duurzame ruimtelijke ordening Handhaving, vergunning en planning op één lijn !!! Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel Beter voorkomen … Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel … dan genezen !!! Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel Regelgeving Ratio legis ~ preventie Procedure Administratieve geldboete Knelpunten in de praktijk Rechtspraak Voordelen Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel I. Regelgeving Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel I. Regelgeving Art. 6.1.47. t.e.m. 6.1.50. VCRO Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

II. Ratio legis ~ preventief Preventief optreden, bevriezen van toestand ter bescherming van de goede ruimtelijkeordening Cass. 18 mei 2007, C.06,0567.N : - Het stakingsbevel is een preventieve maatregel … de enkele reden dat een herstel voordien met het oog op de goede ruimtelijke ordening bij vonnis werd bevolen, kan het bevelen van de staking ter uitvoering van dit vonnis niet verantwoorden. Cass. 16 januari 2009, C.06,0480,N : - Het bevel tot onmiddellijke staking van het werk, van de handelingen of van het gebruik is een preventieve maatregel. - Indien het stakingsbevel geen preventief karakter heeft, is het uitgevaardigd met machtsoverschrijding en bijgevolg onwettig. Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel II. Ratio legis Cass. 1 maart 2010, C.09,0392.N : “Het bevel tot staking is een preventieve maatregel die niet alleen ertoe strekt de macht van de rechter om het herstel te bevelen veilig te stellen maar ook bedoeld is om inbreuken op de wettelijke regels inzake ruimtelijke ordening zoals bedoeld in art. 146 DORO te voorkomen.” Probleem preventief karakter stelt zich niet zo zeer met staking werken, doch vooral bij staking van (strijdig) gebruik. (zie TROS 2011, afl. 61, p. 41, noot onder Cass. 1 maart 2011) Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Wanneer staken ? Inbreuk 6.1.1. VCRO of 4.7.19., § 4 VCRO Misdrijf Gewaarmerkt afschrift vergunning en bijhorend dossier op werf Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Art. 6.1.1., 1°tot 7°VCRO 1°handelingen zonder vergunning, in strijd met vergunning, hetzij na verval, vernietiging of verstrijken van de termijn van de vergunning uitvoeren, voorzetten of in stand houden 2° … in strijd met RUP, ontwerp RUP, stedenbouwkundige of verkavelingsverordening 3°als eigenaar toestaat dat strafbare feiten worden gepleegd 4°inbreuk informatieplicht 5° handelingen in strijd met stakingsbevel, bekrachtigingsbeslissing of beschikking in kortgeding 6°… in strijd met plannen van aanleg en verordeningen cfr. Coördinatiedecreet 1996 7° … in strijd met bouw- of verkavelingsvergunning cfr. Coördinatiedecreet 1996 Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Concreet : staking werken in uitvoering of strijdig gebruik Vergunningsplichtige functiewijziging Gewoonlijk gebruik van een perceel voor opslag materiaal/materieel/parkeren voertuigen en constructies bewoning - Alleen staken als vergunningsplichtige werken zonder vergunning (dus niet voor meldingsplichtige werken) Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure MOET men staken? Art. 6.1.47. VCRO stelt duidelijk ‘kan’ Handhavingsplan (p. 38-39) “Het opstellen van een proces-verbaal hoeft overigens niet noodzakelijk te betekenen dat er in alle gevallen bijkomende maatregelen moeten worden genomen, zoals het treffen van een administratieve maatregel zoals een stakingsbevel.” Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure staking betrekking op volledig perceel Alle werken gestaakt (zelfs niet vergunningsplichtige werken) Mits schriftelijke vraag aan GSI voorlopige maatregelen mogelijk (bv. afdekken dak met plastiek, verwijderen bouwmateriaal, …) Antwerpen, 31 augustus 2010 : “het leggen van een dak kan niet als bewarende en voorlopige maatregel worden beschouwd.” Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Kan in volgende gevallen gebruik worden gestaakt ? - Brouwerij gebruikt voortuin voor opslag bakken frisdrank ? - Oude landbouwloods reeds sedert jaren 70 gebruikt als danscafé – geen vergunning voor functie wijziging café ? - Vergunde winkel die op het naastgelegen weiland auto’s van klanten laat parkeren ? - Bakkerij met een broodautomaat op de oprit ? - woning waarbij nadat de werken werden beëindigd werd vastgesteld dat een raam in de voorgevel groter werd uitgevoerd dan vergund? - perceel waar omheining werd geplaatst rond een vergunde parking. Is het gebruik van deze parking strijdig door de plaatsing van de omheining ? Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Wie kan staken ? (art. 6.1.5. VCRO) Agenten en officieren gerechtelijke politie GSI Gemeentelijk en provinciaal stedenbouwkundig ambt. daartoe aangewezen door de Gouverneur Toegang tot de bouwplaats en de gebouwen om alle nodige opsporingen en vaststellingen te verrichten Als kenmerken huiszoeking (bewoning) dan machtiging politierechter of toestemming bewoner Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Methode ? Mondeling staken – indien iemand aanwezig; Schriftelijk bevel tot staking aanplakken – indien niemand aanwezig; staking onmiddellijk in werking (dus niet wachten op bekrachtiging) Art. 6.1.48. VCRO voorziet maatregelen om de staking onmiddellijk te kunnen afdwingen : O.a. verzegeling, inbeslagname materiaal en materieel, … Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Inhoud PV van vaststelling : Naam en hoedanigheid verbalisant Datum vaststelling Identificatie perceel Welke inbreuk ? Duidelijke vermelding dat werken of gebruik wordt gestaakt cfr. art. 6.1.47. VCRO (en dus niet gewoon PV van vaststelling betreft) Identiteit (architect, gebruiker, eigenaar, huurder, …) Fotodossier Eventueel historiek perceel Vermelding dat afschrift werd bezorgd aan GSI, parket, burgemeester, … … Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure PV binnen acht dagen per aangetekend schrijven/gerechtsdeurwaarderexploot ter kennis van : Opdrachtgever Architect Aannemer Gebruiker Als niet aan gebruiker ter kennis gebracht dan staking onwettig (Antwerpen, 18 november 2009 ~ cassatie nog lopende) Als ook naar : burgemeester en GSI Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Bekrachtiging stakingsbevel : Door GSI Binnen acht dagen na ontvangst PV Op straffe van verval Kennisgeving bekrachtigingsbeslissing Binnen twee werkdagen per aangetekende brief verzonden aan personen in 6.1.47., derde lid VCRO Niet op straffe van verval Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure - Stakingsbevel bekrachtigd. Wat nu ? Vrijwillig herstel Regularisatievergunning ~ voor alle inbreuken Procedure opheffing stakingsbevel in kort geding als geen actie ondernomen door overtreder dan herstelprocedure ten gronde Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel III. Procedure Kortgeding procedure : Opheffing van het stakingsbevel Voorzitter rechtbank van eerste aanleg van het ambtsgebied waar de werken of handelingen werden uitgevoerd Tegenpartij Vlaamse Gewest (gemeente) Controle interne en externe wettigheid stakingsbevel Indien onwettigheid wordt vastgesteld dan wordt stakingsbevel opgeheven : Gebrekkige motivering Geen inbreuk Niet preventief Machtsoverschrijding Kennelijk onredelijk Gedeeltelijke opheffing (Antwerpen, 20 oktober 2008) Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

IV. Administratieve geldboete Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

IV. Administratieve geldboete Art. 6.1.49. VCRO Opmaak PV van staking en doorbreking eerder opgelegd stakingsbevel Inhoud PV doorbreking : BVR 28 april 2000 Identiteit overtreder(s) Omschrijving handelingen die gebeurden in strijd met eerder PV van staking Redenen waarom werken strijdig met eerder PV Verwijzing naar art. 6.1.47. t.e.m. 6.1.50. VCRO Bekrachtiging door GSI Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

IV. Administratieve geldboete - Sanctie administratieve geldboete 5.000 EURO Per persoon !!! Per inbreuk !!! Voorbeeld : - werf met aannemer (1), onderaannemer (2), architect(3), eigenaar (4) - Staking van de werken - één onderaannemer werkt verder - vaststelling doorbreking stakingsbevel - elke persoon 5.000 EURO geldboete - totale administratieve geldboete van 20.000 EURO mogelijk Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

IV. Administratieve geldboete GSI brengt Herstelfonds in kennis van doorbreking Herstelfonds stuurt uitnodiging om te betalen aan overtreder(s) Verzoek tot kwijtschelding, vermindering of uitstel betaling Binnen 15 dagen vanaf kennisgeving uitnodiging Beslissing binnen 30 dagen (verlengd 60 dagen) Als geen tijdige beslissing dan verzoek geacht te zijn ingewilligd Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

V. Knelpunten in de praktijk Hoe krijgt men kennis van inbreuken? Politie is op terrein maar weet niet wat vergund is Stedenbouwkundig ambt. weet wat vergund is maar is niet/minder op het terrein Sommige gemeentes voeren ambtshalve controle uit bij iedere vergunning die wordt verleend Lokaal niveau Dicht bij burger handhaven Wat gebeurt er na stakingsbevel ? Wordt opheffing gevraagd en bekomen? Wordt administratieve geldboete opgelegd bij doorbreking, of niet? Wat gaat procureur doen met PV? Gemeente/politie best zelf opvolgen bij GSI Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 1 april 2011, 2009/RK/316 ~ Is er een inbreuk? staking van werken; Wederrechtelijk aanleggen van een voorlopige verharde toegangsweg tot een terrein waarop vergunde handelingen plaatsvonden; Geen sprake van een inbreuk zoals voorzien in art. 6.1.47. VCRO aangezien geen vergunning nodig voor uitvoering tijdelijke werken binnen de ‘werkstrook’ afgebakend in de stedenbouwkundige vergunning; Aangezien de vergunning betrekking had op het hele terrein omvatte de ‘werkstrook’ waarbinnen het tijdelijk werk moest plaatsvinden ook het gehele perceel; Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 10 september 2010, 2007/AR/2970 ~ Is er een inbreuk? Staking van het gebruik van een perceel dat wordt gebruikt voor ”agrogolf”; Inbreuk op art. 99, §1, 6° DRO aanleg recreatieve terreinen (huidig art. 4.2.1., 8° VCRO); Agrogolf is een variant van minigolf waarbij op hooiweiden sporadisch wordt gespeeld en waarbij de weiden geen enkele verandering ondergaan. Er worden enkel verplaatsbare metalen paaltjes gebruikt die nadien worden verwijderd; Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 11 januari 2011, 2010/AR/2890 ~ gedeeltelijke opheffing Het Hof stelt vast dat een stakingsbevel in principe gedeeltelijk kan worden opgeheven door de rechtbank; “Als verschillende constructies, hoewel materieel niet met elkaar verbonden, deel uitmaken van één project en duidelijk blijkt dat het de bedoeling is het geheel, dat in een voor het duinengebied belangrijk agrarisch gebied gelegen is, een residentieel karakter te geven, kan het stakingsbevel niet gedeeltelijk worden opgeheven.” Antwerpen, 15 december 2010, 2010/RK/31 ~ gedeeltelijke opheffing “Gelet op het feit dat de diverse gebouwen van elkaar te scheiden zijn, meer nog, gelet op de uitdrukkelijke voorwaarde in de regularisatievergunning dat de deuropening tussen het woongedeelte en de achterliggende ruimtes van de voormalige school, nl. refter en zolder dienen dichtgemetseld te worden zodat enkel het voormalig schoolhuis als woonruimte kan gebruikt worden, is het in casu perfect mogelijk om het gegeven stakingsbevel op te splitsen.” Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 21 januari 2011, 2007/AR/652 ~ kennisgeving stakingsbeslissing Als de persoon aan wie het stakingsbevel werd gegeven zich in een toestand van krankzinnigheid of ernstige geestesstoornis verkeerde, waardoor hij zijn daden niet meer kan controleren, kan hij of de vennootschap, waarvan hij één van de zaakvoerders was en waaraan het stakingsbevel niet op een andere wijze werd betekend, geen bewuste schending van het bevel ten laste worden gelegd. Er kan hen dan ook op die grond geen administratieve geldboete worden opgelegd. Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Antwerpen, 18 november 2009 ~ kennisgeving stakingsbeslissing gebruiker Staking van het gewoonlijk gebruik van een perceel voor het parkeren van wagens; Art. 154 DRO (huidig art. 6.1.47. VCRO) stelt dat “iedere betrokkene” een rechtsmiddel wordt verleend om in te gaan tegen de getroffen stakingsmaatregel; I.c. was het perceel in eigendom van een natuurlijke persoon, doch werd het perceel gehuurd en gebruikt door een rechtspersoon (BVBA) dewelke niet mee werd opgenomen in de stakingsbeslissing of in kennis werd gesteld van het pv van staking; Door de stakingsbeslissing niet officieel bekend te maken aan de gebruiker ontneemt men deze de mogelijkheid om gebruik te maken van het in het decreet voorziene rechtsmiddel, nl. een voorziening in kort geding; Het stakingsbevel is onwettig en wordt opgeheven; Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 6 februari 2003 ~ geen urgentie vereist De vordering voor de Voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg vereist geen urgentie/hoogdringendheid. De bevoegdheid van de rechter is beperkt tot het beslissen over de opheffing van het stakingsbevel. De voorzitter kan geen uitspraak doen omtrent een vordering tot schadevergoeding in het kader van een procedure op grond van art. 154 DRO (huidig art. 6.1.47. VCRO) Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 20 november 2009 ~ bevoegdheid stedenbouwkundig ambtenaar Een stadsarchitect, hoofd van de stedenbouwdienst, door de gouverneur aangewezen om stedenbouwmisdrijven op te sporen en vast te stellen, is op die basis niet bevoegd om tegen overtredingen van de monumentenwetgeving op te treden; Er was i.c. sprake van de verwaarlozing van een monument hetwelk als inbreuk op art. 11 Monumentendecreet kon worden beschouwd; Er was echter geen sprake van vergunningsplichtige werken die zonder vergunning waren uitgevoerd; Een inbreuk op de monumentenwetgeving kan niet preventief geremedieerd worden bij wege van handhavingsmaatregelen uit de stedenbouwwetgeving en vice versa; Analoog Antwerpen, 30 juni 2010 (aanleg ondergronds kokosbed en inbreuk regelgeving landschap) Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Gent, 15 januari 2010, 2007/RK/257 ~ geen vergunning = inbreuk Zonder stedenbouwkundige overtreding kan geen stakingsbevel worden gegeven. Er is geen sprake van het wederrechtelijk wijzigen van de bestemming van een kelderverdieping naar een woongelegenheid, als die toestand reeds bestond toen zulke bestemmingswijziging niet vergunningsplichtig was. Analoog Antwerpen 12 mei 2010 (kippenstal – danscafe) Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Antwerpen, 6 september 2011, 2010/AR/1730 ~ preventief karakter Staking van gebruik grond voor het plaatsen van één of meer constructies die voor bewoning kunnen worden gebruikt; Het college van burgemeester en schepenen weigerde recent nog de bouwvergunning aan overtreder voor het inrichten van een perceel voor het plaatsen van woonwagens; De verschillende handelingen afzonderlijk beschouwd zijn niet strafbaar, doch indien zij samen voorkomen vormen zij een misdrijf (gewoontemisdrijf); De overtreder kan zich niet op de algemene beginselen van behoorlijk bestuur beroepen ten einde het stedenbouwkundig misdrijf te rechtvaardigen; Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VI. Rechtspraak Antwerpen, 6 september 2011, 2010/AR/2556 ~ preventief karakter Staking van gebruik grond voor het plaatsen van één of meer constructies die voor bewoning kunnen worden gebruikt; Deze constructies stonden al jarenlang op de percelen en werden jarenlang bewoond; Hof : “De eerste rechter oordeelde terecht dat, gelet op het jarenlange gebruik het stakingsbevel in de gegeven omstandigheden niet meer gericht is op de voorkoming van de aantasting van de goede ruimtelijke ordening en dat daarom het stakingsbevel kennelijk onredelijk is.” Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Opleiding INDIFORM 19 januari 2011 VI. Rechtspraak Antwerpen, 7 juni 2011, 2010/AR/33 ~ bekrachtiging door GSI van eigen PV De stakingsbeslissing moet op straffe van verval worden bekrachtigd door de GSI innen de acht dagen na kennisgeving van het proces verbaal. Geen enkele bepaling verbiedt dat een persoon zowel de hoedanigheid heeft van verbalisant als van stedenbouwkundig inspecteur, noch dat een stedenbouwkundig inspecteur zijn eigen stakingsbevel zou bekrachtigen; De Voorzitter is onbevoegd om kennis te nemen van een vordering tot schadevergoeding in het kader van de opheffingsprocedure; Opleiding INDIFORM 19 januari 2011

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VII. Voordelen staking Onmiddellijk bevriezen toestand Beschermen burger tegen zichzelf Eenvoudig toe te passen ~ alleen artikel 6.1.47.VCRO – rechtspraak Snel Goedkoop Autonome bevoegdheid Beleid voeren (streng maar rechtvaardig / KAN staken / administratieve geldboete / …) Procedure voor rechtbank door Vlaamse Gewest Hoge Raad voor het Handhavingsbeleid komt niet tussen … Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel IV. Voordelen staking Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel VII. Voordelen staking Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel

Dank voor Uw aandacht : Mr. Jo Van Lommel Presentatie op basis van : Pocket ‘Het stakingsbevel’ door Jo Van Lommel Uitgeverij Politeia i.s.m. VVSG www.politeia.be Studiedag i.s.m. VVSG : Het stakingsbevel