IN DE SOCIOLOGIE AAN HET BEGIN VAN DE 21 ste EEUW : EEN HEROPLEVING IN NIEUWE GEDAANTE VAN HET EVOLUTIONISME UIT DE TWEEDE HELFT VAN DE 19 de EEUW ? WOUT ULTEE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN WILTERDINKS CURSUS THEORETISCHE SOCIOLOGIE MASTEROPLEIDING SOCIOLOGIE, UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM 15 SEPTEMBER 2010

HET NEO- EVOLUTIONISME WAART AL BIJNA 50 JAAR ROND IN DE INTERNATIONALE SOCIOLOGISCHE LITERATUUR : LENSKI, POWER AND PRIVILEGE, 1966 LENSKI, HUMAN SOCIETIES, 1970 LENSKI, ECOLOGICAL- EVOLUTIONARY THEORY, 2005

HET NEO- EVOLUTIONISME IS ER AL MEER DAN 25 JAAR IN DE NEDERLANDSE SOCIOLOGIE : ULTEE, ‘VERLICHTINGSFILOSOFEN EN NEO-EVOLUTIONISTEN OVER ONGELIJKHEID’, MENS EN MAATSCHAPPIJ, 1983 ULTEE, ARTS, EN FLAP, SOCIOLOGIE, 1992 GOUDSBLOM & WILTERDINK, SOCIALE EVOLUTIE, 2002

IN UAF IS HET TECHNOLOGISCH- IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME EEN SYNTHESE VAN BESTAANDE TRADITIES IN DE SOCIOLOGIE DIE SYNTHESE BEOOGT DE DRIE GROTE VRAGEN OVER SAMENLEVINGEN VAN DE GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE TE BEANTWOORDEN : HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM HET COHESIEPROBLEEM HET RATIONALISERINGSPROBLEEM

MAAR HET IS WAAR : ANNO NU ZIJN ER MEER NEODARWINIAANSE BIOLOGEN DIE ZICH BEZIG HOUDEN MET VRAGEN DIE VAN OUDSHER DOOR SOCIOLOGEN ZIJN AANGEPAKT Edward O. WILSON, SOCIOBIOLOGY, 1975 DIAMOND, THE THIRD CHIMPANZEE, 1991 DIAMOND, GUNS, GERMS AND STEEL, 1997 BLACKMORE, THE MEME MACHINE, 1999 CAVALLI-SFORZA, GENES, PEOPLES AND LANGUAGES, 2001 David Sloan WILSON, DARWIN’S CATHEDRAL, 2002 DIAMOND, COLLAPSE, 2005 DAWKINS, THE GOD DELUSION, 2006

OOK WAAR : ANNO NU KOMEN MEER SOCIOLOGEN VOOR DE DAG MET THEORIEËN DIE TERUGGRIJPEN OP NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE VAN ANNO NU RUNCIMAN, THE SOCIAL ANIMAL, 1998 RUNCIMAN, THE THEORY OF CULTURAL AND SOCIAL SELECTION, 2009 RUNCIMAN HAD NOTA BENE POWER AND PRIVILEGE IN DE PAN GEHAKT IN THE BRITISH JOURNAL OF SOCIOLOGY VAN 1968

ER IS WAT AAN DE HAND : ANNO NU VERWERPEN SOCIOLOGEN NADRUKKELIJK NEO-DARWINIAANSE BOEKEN LEEZENBERG SABELDE THE GOD DELUSION NEER IN NRC-HANDELSBLAD VAN GOUDSBLOMS NIET BEPAALD LOVENDE BESPREKING VAN COLLAPSE IN NRC-HANDELSBLAD VAN IN 1974 ZETTE IN BALANS VAN DE SOCIOLOGIE GOUDSBLOM POWER AND PRIVILEGE NEER ALS EEN TAMELIJK RECHTLIJNIG TECHNOLOGISCH DETERMINISME DAT VOORBIJ GAAT AAN DE BIJDRAGE VAN ZELFBEHEERSING EN MAATSCHAPPIJBEHEERSING AAN NATUURBEHEERSING

TAMELIJK RECHTLIJNIG TECHNOLOGISCH DETERMINISME ? IN POWER AND PRIVILEGE HEET DEZE BEHOORLIJK KROMME LIJN ‘THE REVERSAL OF A BASIC TREND’ DEZE FIGUUR VORMDE EEN PUZZEL VOOR TALRIJKE THEORETISCH- EMPIRISCHE ARTIKELEN IN DE INTERNATIONALE SOCIOLOGIE OMDAT ER SPREIDING ROND DE LIJN IS, GEEN DETERMINISME

HET NEO-EVOLUTIONISME BEHELST GEEN TERUGKEER NAAR HET SOCIAAL-DARWINISME UIT DE SOCIOLOGIE VAN NET VOOR 1900 HET GAAT NIET AAN DE SCHULD VAN HET SOCIAAL-DARWINISME BIJ DE SOCIOLOOG SPENCER TE LEGGEN EN DE BIOLOOG DARWIN TE VRIJWAREN DARWIN ZELF DROEG, MISSCHIEN ONBEDOELD, BIJ AAN DE OPKOMST VAN HET SOCIAAL-DARWINISME DE BIOLOOG GALTON HAALDE PASSAGES UIT DARWINS IN 1871 VERSCHENEN THE DESCENT OF MAN UIT HUN VERBAND BORST IN GEZONDE TWIJFEL UIT 2010 : GENETISCHE LEERBOEKEN REKENEN VOOR DAT DE TOEPASSING VAN DE MEDISCHE WETENSCHAP BIJ DE BESTRIJDING VAN ZIEKTEN DE GENENPOOL NAUWELIJKS VERTROEBELT

HET NEO-EVOLUTIONISME BETEKENT OOK GEEN TERUGKEER NAAR IQ- EN ERFELIJKHEIDSONDERZOEK DAWKINS : NAAST GENEN ZIJN ER MEMEN ONDERWIJSSOCIOLOGIE : OOK ALS REKENING WORDT GEHOUDEN MET DE OVERERVING VAN VADERS IQ OP ZOONS IQ, HEBBEN HOGER OPGELEIDE VADERS HOGER OPGELEIDE ZONEN

LEIJTEN, VROON, ULTEE, ‘EEN SCHOOLLOOPBAAN MODEL MET IQ VAN VADER ÉN ZOON’, MENS EN MAATSCHAPPIJ, 1983

DE VRAAG IN DE WETENSCHAPSBIJLAGE VAN NRC-HANDELSBLAD DE AFGELOPEN ZOMER : WAARIN ZIJN MENSEN UNIEK ? NEO-EVOLUTIONAIRE ANTWOORD : DE MENSELIJKE SOORT IS UNIEK, OMDAT DE BESTAANSWIJZE VAN MENSEN, DE MANIER WAAROP ZE AAN ETEN EN DRINKEN KOMEN, JAAR GELEDEN VERANDERDE EN SINDSDIEN IS BLIJVEN VERANDEREN

DE ANDERE NATUURLIJKE OMGEVING ALS VERKLARING VAN BIJPADEN DE TYPOLOGIE HEET VIER DECENNIA LATER EEN TAXONOMIE

LENSKI’S TYPOLOGIE VAN BESTAANSWIJZEN OF TECHNIEKEN VOOR DE VOORTBRENGING VAN VOEDSEL BERUST OP UITVINDINGEN JAGEN EN VERZAMELEN EENVOUDIGE TUINBOUW ONTWIKKELDE TUINBOUW EENVOUDIGE AKKERBOUW ONTWIKKELDE AKKERBOUW INDUSTRIE PIJL EN BOOG GOUDSBLOM : VUUR HAK, GRAAFSTOK METALEN WERKTUIGEN PLOEG IJZEREN WERKTUIGEN WERKTUIGEN DIE FOSSIELE BRANDSTOF VERBRUIKEN

ROTSTEKENING MET PAARD EN PIJLEN IN LASCAUX, FRANKRIJK, GEMAAKT DOOR LEDEN VAN EEN VOLK VAN JAGERS EN VERZAMELAARS, TOT JAAR VOOR HET BEGIN VAN DE TEGENWOORDIGE JAARTELLING

DE MAYA’S VORMDEN EEN TUINBOUWSAMENLEVING IN MIDDEN- AMERIKA VAN 250 TOT 1500 HAMMOND, ANCIENT MAYA CIVILIZATION, 1982

DE YORUBA IN AFRIKA, 16e OF 17e EEUW BRONZEN HANGER UIT EEN ONTWIKKELDE TUINBOUW- SAMENLEVING VOORSTELLEND EEN KONING DIE BESCHERMD WORDT DOOR TWEE GEWAPENDE MANNEN

GRAFVONDST UIT EGYPTE, 1800 JAAR VOOR HET BEGIN VAN DE TEGENWOORDIGE JAARTELLING BOER MET PLOEG, AANGEVEND DAT HET TOENMALIGE EGYPTE EEN AKKERBOUWSAMENLEVING WAS

MANNEN DIE MET IJZEREN WAPENS VECHTEN OP DE ZUIL OPGERICHT IN ROME DOOR TRAJANUS TRAJANUS WAS VAN 98 TOT 117 KEIZER VAN HET ROMEINSE RIJK HET ROMEINSE RIJK WAS EEN ONTWIKKELDE AKKERBOUW- SAMENLEVING

MONET, STATION SAINT-LAZARE, OP FOSSIELE BRANDSTOF (STEENKOOL) RIJDENDE LOCOMOTIEVEN GESCHILDERD IN 1877 IN PARIJS, HOOFDSTAD VAN EEN INDUSTRIELAND

DE ELECTRICITEIT VERSLINDENDE VERBINDINGSTUNNEL TUSSEN TWEE TERMINALS OP O’HARA AIRPORT IN CHICAGO, VERENIGDE STATEN, VOLTOOID IN 1984 EN ONTWORPEN DOOR HELMUT JAHN

DE LAATSTE HOOFDSTUKKEN VAN POWER AND PRIVILEGE KOMEN NEER OP EEN WEERLEGGING VAN EEN HYPOTHESE : ALS HET TECHNOLOGISCH PEIL VAN EEN SAMENLEVING HOGER IS, ZIJN DE ONGELIJKHEDEN TUSSEN DE LEDEN VAN DIE SAMENLEVING GROTER NA DEZE WEERLEGGING TE HEBBEN VASTGESTELD, OPPERT LENSKI ALS VERKLARING DE INHOUD VAN DE IDEOLOGIEËN DIE IN INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN OPGANG MAKEN

LENSKI MOET NU KOMEN MET EEN TYPOLOGIE VAN IDEOLOGIEËN, MAAR DAT DOET LENSKI NIET ! UAF KOMT MET EEN TYPOLOGIE VAN IDEOLOGIEËN VOOR DE DAG UAF MAAKT VAN HET TECHNOLOGISCH EVOLUTIONISME EEN TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME UAF DOET DAT MET EEN AANVULLENDE HYPOTHESE : ALS HET IN (INDUSTRIËLE) SAMENLEVINGEN DOOR STAATSLIEDEN GEKOESTERDE BEELD VAN DE STAAT ACTIVISTISCHER IS, ZIJN DE ONGELIJKHEDEN ER KLEINER

WAT HEEFT HET ONGELIJKHEIDSPROBLEEM UIT DE SOCIOLOGIE TE MAKEN MET DE VRAGEN DIE BEANTWOORD WORDEN DOOR NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE ?

ELKE MENSENSAMENLEVING IS EEN POPULATIE ELKE POPULATIE HEEFT MEER OF MINDER REPRODUCTIEF SUCCES REPRODUCTIEF SUCCES SLAAT OP MEERDERE VERSCHIJNSELEN TEGELIJK DIT LAATSTE IS GEEN BEZWAAR TEGEN NEODARWINIAANSE THEORIEËN UIT DE BIOLOGIE : EVOLUTIE KAN ZICH LANGS MEERDERE LIJNEN VOLTREKKEN

REPRODUCTIEF SUCCES VAN EEN POPULATIE MENSEN : BEVOLKINGSGROEI LANGERE GEMIDDELDE LEVENSDUUR HOGERE GEMIDDELDE LEVENSSTANDAARD

DE LEDEN VAN EEN MENSENPOPULATIE VOEREN EEN ‘STRIJD OM HET BESTAAN’ MET ALS TEGENSTANDER(S) : ‘DE OMGEVING’ ZOWEL ANDERE MENSEN UIT DEZELFDE POPULATIE ALS ANDERE MENSENPOPULATIES EVENALS ‘DE NATUUR’

DIE STRIJD HEEFT EEN MEER OF MINDER ONGELIJKE UITKOMST DIE MATE VAN ONGELIJKHEID VALT AF TE METEN AAN ZAKEN ALS VERMOGENSVERHOUDINGEN INKOMENSONGELIJKHEID ONGELIJKHEID VOOR DE DOOD VERSCHILLEN TUSSEN BEWONERS VAN EEN LAND IN AANTAL (KLEIN)KINDEREN

ZOWEL AANTAL JAREN DEMOCRATIE ALS AANTAL JAREN SOCIAAL- DEMOCRATIE VERMINDERT INKOMENSAANDEEL TOPGROEPEN TOETSING IDEOLOGIEHYPOTHESE MET GEGEVENS VOOR INKOMENSONGELIJKHEDEN :

HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT VRAGEN OVER INKOMENSONGELIJKHEID MINDER BELANGRIJK HET NEO-EVOLUTIONISME MAAKT VRAGEN OVER LEVENSDUURONGELIJKHEID (ONGELIJKHEID VOOR DE DOOD) BELANGRIJKER VOOR HET NEO-EVOLUTIONISME ZIJN DE BELANGRIJKSTE VRAGEN : DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSOMVANG VAN EEN LAND EN DE VERKLARING VAN DE BEVOLKINGSDICHTHEID VAN EEN LAND

MET DE STERFTETAFELS VOOR EEN LAND VALT DE LEVENSDUURONGELIJKHEID TE BEREKENEN HOE HOGER DE GINI, DES TE MEER ONGELIJKHEID PARAMETERS VAN MULTIPELE LINEAIRE REGRESSIEMODELLEN : ECONOMISCHE ONTWIKKELING LEIDT TOT MINDER LEVENSDUURONGELIJKHEID, COMMUNISME LEIDT TOT MEER LEVENDUURONGELIJKHEID, SOCIAAL-DEMOCRATIE LAAT DE LEVENSDUURONGELIJKHEID ONBEROERD (VERGELEKEN MET DE REST VAN DE LANDEN) ULTEE, DE GRAAF & VAN PUIJENBROEK, TIJDSCHRIFT VOOR GEZONDHEIDSZORG, 1988

WAT DOET HET NEO-EVOLUTIONISME MET HET COHESIEPROBLEEM VAN DE SOCIOLOGIE ? HET NEO-EVOLUTIONISME GAAT OVER DE STRIJD OM HET BESTAAN MAAR DAARMEE IS DE KOUS NIET AF : HOEVEEL STRIJD VAN MENSEN TEGEN MENSEN ?

DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE PSYCHOLOGIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN ROSSANO, SUPERNATURAL SELECTION, 2010 WAAROM ZIJN MENSEN AARDIG VOOR ELKAAR ? WU: ZIJN MENSEN VRIENDELIJK TEGEN ELKAAR IN DE VERENIGDE STATEN IN 2010 ?! WU: WAAROM DOET ROSSANO ZO ONVRIENDELIJK OVER DAWKINS ?!

DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE ECONOMIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN FISCHBACHER, ‘HUMAN RECIPROCITY’, EVOLUTIE & GEDRAG HEDENDAAGSE SAMENLEVINGEN ZIJN ERG GROOT, HOE IS HET MOGELIJK DAT HUN LEDEN MET ELKAAR SAMENWERKEN ? WU: MISSCHIEN WERKEN DE LEDEN VAN ÉÉN GROTE SAMENLEVING SAMEN, OMDAT GROTE SAMENLEVINGEN ELKAAR TEGENWERKEN IN DE 20 STE EEUW WAREN ER VOLKENMOORDEN EN WERELDOORLOGEN : MAZOWER, DARK CONTINENT, EUROPE’S TWENTIETH CENTURY, 1998 WEITZ, A CENTURY OF GENOCIDE, 2003 WASSERSTEIN, BARBARISM AND CIVILIZATION, 2007

DE HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE BIOLOGIE ZEGT WEINIG OVER COHESIE HET STELT A-HISTORISCHE VRAGEN HET STELT VERKEERDE VRAGEN David Sloan WILSON, ‘THE ECOLOGY OF HUMAN PRO-SOCIALITY’, EVOLUTIE & GEDRAG WAAROM DOEN MENSEN IETS VOOR ANDERE LEDEN VAN HUN GEMEENSCHAP ? WU: ALS HET OM PRO-SOCIAAL GEDRAG GAAT, MOET HULP AAN MENSEN BUITEN DE EIGEN GEMEENSCHAP WORDEN VERKLAARD !

VAN GOGH DE BARMHARTIGE SAMARITAAN OMSLAG VAN DE SWAAN ZORG EN DE STAAT, 1988

OPWAARDERING VAN DE ALOUDE VRAAG UIT DE ANTROPOLOGIE OP WELK NIVEAU VAN TECHNOLOGISCHE ONTWIKKELING ONTSTONDEN STATEN, EN HOE DAN ? OPWAARDERING VAN DE ALOUDE VRAAG UIT DE GESCHIEDWETENSCHAP HOE KOMT HET DAT ER IN EUROPA TUSSEN 1500 EN 1900 EEN VERSCHUIVING WAS VAN STADSTATEN (EN KASTEELSTATEN) NAAR NATIESTATEN ?

GEEN BEVREDIGEND ANTWOORD OP DIE VRAGEN IN DE SOCIOLOGIE VAN ANNO NU VOLGENS ELIAS HEEFT DE STAAT EEN DUBBELMONOPOLIE : HET ALLEENRECHT OM GEWELD TE GEBRUIKEN EN HET ALLEENRECHT OM BELASTING TE HEFFEN HET ONTSTAAN VAN DAT DUBBELMONOPOLIE KAN ECHTER NIET WORDEN VERKLAARD MET DE HYPOTHESE : MENSEN WORDEN IN RUIL VOOR BELASTING VAN GEWELD GEVRIJWAARD

VOLGENS UAF TELT HET COHESIEPROBLEEM TWEE ONDERDELEN : STRIJD EN ONTHECHTING DE VRAAG NAAR ZELFDODING IS EEN SPECIFIEK GEVAL VAN DE ONTHECHTINGSVRAAG

ELKE EVOLUTIONAIRE THEORIE HOUDT STAANDE DAT MENSEN EEN OVERLEVINGDRANG HEBBEN TOCH STERFT IN NEDERLAND 1 OP DE 100 MENSEN DOOR DE HAND AAN ZICHZELF TE SLAAN IK KEN GEEN EVOLUTIONAIRE THEORIE DIE VERSCHILLEN TUSSEN LANDEN IN ZELFDODINGSCIJFER VERKLAART

WAT VERANDERT ER MET HET NEO-EVOLUTIONISME AAN HET RATIONALISERINGSPROBLEEM VAN DE SOCIOLOGIE ?

BIJ DE VRAAG NAAR STIJGENDE WELVAART EN VRIJERE ECONOMIEËN MOET DE VRAAG NAAR BEVOLKINGSDICHTHEID KOMEN WEBER ZETTE ZICH AF TEGEN HET OUDE EVOLUTIONISME : DE WEINIGE INDIANEN BIJ HET ZOUTMEER IN UTAH ZIJN NET ZO GOED OF SLECHT AANGEPAST AAN HUN OMGEVING ALS DE KINDERRIJKE MORMONEN DE HAMVRAAG VAN HET NEO- EVOLUTIONISME IS NIET AANPASSING, MAAR REPRODUCTIEF SUCCES ER WONEN MEER MORMONEN OP EEN VIERKANTE KILOMETER DAN INDIANEN

MOOR, ULTEE & NEED, SOCIOLOGIE, 2007 BIJ 186 VOOR-INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN HEEFT HET TECHNOLOGISCH PEIL MEER INVLOED OP DE BEVOLKINGSDICHTHEID DAN HET GODSBEELD

WAT IS ANNO NU DE GROOTSTE PUZZEL VOOR HET NEO-EVOLUTIONISME? DE VERKLARING VAN GODSDIENST DAWKINS KAN OP HET EERSTE GEZICHT NIET VERKLAREN DAT ZOVEEL SAMENLEVINGEN ÉÉN OF ANDERE RELIGIE HEBBEN HOE KUNNEN MENSEN GELOVEN IN IETS DAT NIET BESTAAT ? HOE KUNNEN MENSEN GELOVEN IN IETS DAT TOT ZOVEEL GEWELD LEIDT ?

DE VRAAG WAAROM HEBBEN ZOVEEL SAMENLEVINGEN ÉÉN OF ANDERE RELIGIE ? KAN OP DE KOP WORDEN GEZET DAT DEED EEN VERLICHTINGSFILOSOOF AL HUME’S VRAAG UIT 1757: WAAROM VERSCHILLEN VOORSTELLINGEN OVER ONZICHTBARE VERNUFTIGE MACHTEN NAAR PLAATS EN TIJD ?

LENSKI’S EMPIRISCH ANTWOORD UIT 1970 GODSBEELDEN NAAR TECHNOLOGISCH TYPE VOLGENS MURDOCKS ETNOGRAFISCH ATLAS

MIJN HERSCHRIJVING VAN LENSKI’S ANTWOORD : ALS HET TECHNOLOGISCH PEIL VAN EEN SAMENLEVING HOGER IS GRIJPT GOD MEER IN DE WERELD EN DE SAMENLEVING IN OF : WANNEER MENSEN MEER GREEP HEBBEN OP DE NATUUR GRIJPT GOD MEER IN DE SAMENLEVING IN

HEDENDAAGSE EVOLUTIONAIRE BIOLOGIE BLIJFT VAAG OVER ZO’N BEVINDING : Edward O. WILSON 1975 EEN TABEL VAN LENSKI DIE LAAT ZIEN DAT IN AKKERBOUWSAMENLEVINGEN DE KANS OP HET IDEE VAN EEN MORELE SCHEPPERSGOD GROTER IS, ALS DE VEEHOUDERIJ OMVANGRIJKER IS PINKER 1991 DENKEN IN ANALOGIEËN EN ANTROPOMORFISME ALS UNIVERSALIA David Sloan WILSON 2002 MISKENT REDENEREN IN ANALOGIEËN ALS TEGENGAS VOOR BLINDE VARIATIE DAWKINS 2006 HET WAANBEELD VAN EEN WELDADIGE EN ALMACHTIGE GOD ALS EEN BIJPRODUCT VAN DE TENDENS OM ACHTER ELK GEBEUREN ÉÉN OF ANDER DOEL TE ZIEN

HUME 1757 ANTROPOMORFISME: HET IDEE DAT MENSEN VAN GOD HEBBEN IS HET EVENBEELD VAN HENZELF DURKHEIM 1912 SOCIOCENTRISME : MENSEN KUNNEN ZICH DE WERELD ALLEEN VOORSTELLEN ALS EEN AFBEELDING VAN DE SAMENLEVING WAARIN ZE LEVEN BETERE BEDENKSELS BUITEN DE BIOLOGIE

BESTE BEDENKSEL BUITEN DE BIOLOGIE: TOPITSCH 1954 MENSEN BEGRIJPEN HET ONBEKENDE NAAR ANALOGIE MET HET BEKENDE SEKSUELE HANDELINGEN ALS EERSTE BEKENDE - BIOMORFISME TECHNISCHE VONDSTEN ALS TWEEDE BEKENDE - TECHNOMORFISME MAATSCHAPPELIJKE INSTELLINGEN ALS DERDE BEKENDE – SOCIOMORFISME ONBEKENDE : OORSPRONG EN EINDE VAN DE WERELD

EEN PROBLEEMVERSCHUIVING IN DE EVOLUTIONAIRE GODSDIENSTSOCIOLOGIE : ALS MENSEN MET HET BEKENDE HET OBBEKENDE VERKLAREN GAAT HET ER NIET OM TE VERKLAREN WAAROM EEN SAMENLEVING EEN GOD HEEFT (DIE SOMS DE WERELD SCHIEP) MAAR GAAT HET EROM TE VERKLAREN WAAROM IN OORSPRONGSVERHALEN SOMS EEN SCHEPPERSGOD VOORKOMT VAN VRAGEN OVER GODSBEELDEN NAAR VRAGEN OVER VERHALEN AANGAANDE DE OORSPRONG VAN DE WERELD IN HUMAN RELATIONS AREA FILE VOOR 116 VAN DE 186 VOOR-INDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN VAN MURDOCK EEN OORSPRONGSVERHAAL GEVONDEN MOOR, ULTEE, NEED, CROSS-CULTURAL RESEARCH, 2009

Subsistence technologyAnalogies in a society’s origin stories Hunting and gathering – Spontaneous creation analogies, sexual reproduction analogies – Kinship analogies, female influence analogies Fishing – Spontaneous creation analogies, sexual reproduction analogies – Kinship analogies, female influence analogies Simple horticulture – Sexual reproduction analogies – Kinship analogies, female influence analogies Advanced horticulture – Sexual reproduction analogies – Technical analogies – Kinship and ruler analogies, female influence analogies Agriculture – Technical analogies – Ruler analogies, male dominance analogies Herding – Technical analogies – Ruler analogies, male dominance analogies HYPOTHESEN : KOPPELING LENSKI EN TOPITSCH

EERSTE TOETSING AANWEZIGHEID VAN EEN VROUWELIJKE SCHEPPER IN OORSPRONGVERHALEN VOOR 116 VOORINDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN NAAR HUN BESTAANSTECHNOLOGIE Percentages (absolute aantallen tussen haakjes) Subsistence technology Female creator present Female creator not present hunting and gathering/fishing 36 (15)64 (27) simple horticulture23 (3)77 (10) advanced horticulture 29 (9)71 (22) agriculture/herding10 ** (3)90 (27)

TWEEDE TOETSING AANWEZIGHEID VAN EEN OUDER-SCHEPPER EN HEERSER- SCHEPPER IN OORSPRONGVERHALEN VOOR 116 VOORINDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN NAAR HUN BESTAANSTECHNOLOGIE percentages (absolute aantallen tussen haakjes) Subsistence technology ParentRuler YESNOYESNO hunting and gathering/fishing 41 (17)59 (25)17 (7)83 (35) simple horticulture31 (4)69 (9)8 (1)92 (12) advanced horticulture 26 (8)74 (23)23 (7)77 (24) agriculture/herding13 ** (4)87 (26)23 (7)77 (23)

Subsistence technology Spontaneous creation Sexual reproduction Technical achievement Command yesnoyesnoyesnoyesno hunting and gathering/ fishing 21 (9)79 (33)33 (14)67 (28)33 (14)67 (28)14 (6)86 (36) simple horticulture 23 (3)77 (10)46 (6)54 (7)46 (6)54 (7)39 * (5)61 (8) advanced horticulture 10 + (3)90 (28)32 (10)68 (21)26 (8)74 (23)23 + (7)77 (24) agriculture/ herding 23 (7)77 (23)13 * (4)87 (26)30 (9)70 (21)30 * (9)70 (21) DERDE TOETSING AARD VAN DE OORSPRONG IN OORSPRONGVERHALEN VOOR 116 VOORINDUSTRIËLE SAMENLEVINGEN NAAR HUN BESTAANSTECHNOLOGIE percentages (absolute aantallen tussen haakjes)

SECULARISERING ANNO NU? EVOLUTIONAIRE GODSDIENSTSOCIOLOGIE : NEERGANG VAN ALOUDE ANALOGIEËN IN INDUSTRIELANDEN DOOR DE OVERGANG VAN AKKERBOUW NAAR INDUSTRIE VERWATEREN ANALOGIEËN MET VOORTPLANTING EN AMBACHTEN DEMOCRATISCHE IDEOLOGIEËN TASTEN HEERSERANALOGIEËN AAN DOOR INDUSTRIALISERING EN DEMOCRATISERING NIEUWE ANALOGIEËN ? OF EEN VERVANGING VAN HET GODSDIENSTIGE WERELDBEELD DOOR HET WETENSCHAPPELIJKE WERELDBEELD ? LEHR & ULTEE, RELIGIE & SAMENLEVING, 2009

ANDERE GROTE PUZZELS ANNO NU VOOR HET NEO- EVOLUTIONISME ? DE VERKLARING VAN VOLKENMOORDEN DE VERKLARING VAN VERSCHILLEN IN ZELFDODING TUSSEN SAMENLEVINGEN

DEZE PRESENTATIE STAAT OP DE WEBSITE VAN WOUT ULTEE TIK IN GOOGLE ‘WOUT ULTEE’ DE EERSTE HIT IS MIJN WEBSITE, KIJK ONDER ‘PRESENTATIES’ ONDER ‘HEDENDAAGSE SOCIOLOGISCHE THEORIEËN’ STAAT EEN PRESENTATIE OVER HET TECHNOLOGISCH-IDEOLOGISCH EVOLUTIONISME EN WILTERDINKS ARTIKEL ‘INTEDEPENDENTIE EN ONGELIJKHEID’