Opbrengstgericht werken mbv peilingsactiviteiten Marije Bakker Aafke Bouwman Cps januari 2012 © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Opzet werkgroep Opbrengstgericht werken Peilen in groep 1 en 2: tellen en meten/meetkunde Ervaren van de speelse activiteiten met eigen interventies

Twee aspecten van peilen De waarde van peilingsactiviteiten die als middel worden ingezet om opbrengstgericht werken in groep 1 en 2 vorm en inhoud te geven; De interventies van de leerkracht tijdens peilingsactiviteiten om opbrengstgericht werken in groep 1 en 2 inhoud te geven.  

Ervaringen uit uw eigen praktijk Wat betekent opbrengstgericht werken voor leerkrachten groep 1 en 2? Hoe gaan leerkrachten met opbrengstgericht werken om? Denken – delen-uitwisselen Sturen op resultaat kan winst opleveren, maar vraagt ook om wijsheid bij het maken van analyses van gegevens. OGW is een teamgebeuren. Het hele team werkt aan de hand van concrete doelen resultaatgericht. Daar past een opbrengstbewuste houding van de leerkracht bij. Een opbrengstbewuste leerkracht grijpt en benut de kansen die zich dagelijks voordoen om vragen te stellen die tot denken en redeneren aanzetten, materialen in te brengen, interventies in te zetten en suggesties te geven waardoor kinderen ontwikkelen en leren. Een opbrengstbewuste leerkracht, is in staat doelen te bereiken met kinderen. Het inzetten van speelse activiteiten bij het rekenen is een effectieve en opbrengstgerichte werkwijze. © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Opbrengstgericht werken Opbrengstgericht werken is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. Hoge doelen en hoge verwachtingen. Opbrengstbewuste leerkracht Sturen op resultaat kan winst opleveren, maar vraagt ook om wijsheid bij het maken van analyses van gegevens. OGW is een teamgebeuren. Het hele team werkt aan de hand van concrete doelen resultaatgericht. Daar past een opbrengstbewuste houding van de leerkracht bij. Een opbrengstbewuste leerkracht grijpt en benut de kansen die zich dagelijks voordoen om vragen te stellen die tot denken en redeneren aanzetten, materialen in te brengen, interventies in te zetten en suggesties te geven waardoor kinderen ontwikkelen en leren. Een opbrengstbewuste leerkracht, is in staat doelen te bereiken met kinderen. Het inzetten van speelse activiteiten bij het rekenen is een effectieve en opbrengstgerichte werkwijze. © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

OGW in groep 1 en 2 Hoe kun je op een passende wijze opbrengstgericht werken, rekening houdend met de doelgroep. Welk aanbod en begeleiding is dan nodig? Inzetten speelse activiteiten met gerichte interventies van de leerkracht. Als kleuters leren tellen en meten Speelse activiteiten zijn rekenspellen waarin een kind samen met de leerkracht of samen met een ander kind een spel speelt, waarbij de leerkracht meespeelt, vragen stelt, suggesties geeft, hardop denkt en interventies doet. Speelse activiteiten bieden de gelegenheid het getal- meet- en meetkundig begrip van jonge kinderen te peilen door met hen in dialoog te gaan. Dit kan op allerlei momenten als de leerlingen in hoeken spelen of met andere activiteiten bezig zijn. De leerkracht krijgt tijdens het spel informatie hoe het kind handelt en redeneert en wat hij weet en stelt binnen de context van het spel passende vragen. Als kleuters leren meten, uitgave 2011 © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Als kleuters leren meten Boetseren (meten) Passen en meten (meten) Welke vorm ontbreekt? (meetkunde) Eendenspel (meetkunde) Red de prinses (meetkunde) Wie gooit het verst? (meetkunde) Speelse activiteiten zijn rekenspellen waarin een kind samen met de leerkracht of samen met een ander kind een spel speelt, waarbij de leerkracht meespeelt, vragen stelt, suggesties geeft, hardop denkt en interventies doet. Speelse activiteiten bieden de gelegenheid het getal- meet- en meetkundig begrip van jonge kinderen te peilen door met hen in dialoog te gaan. Dit kan op allerlei momenten als de leerlingen in hoeken spelen of met andere activiteiten bezig zijn. De leerkracht krijgt tijdens het spel informatie hoe het kind handelt en redeneert en wat hij weet en stelt binnen de context van het spel passende vragen. Als kleuters leren meten, uitgave 2011 © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Uitgangspunten van de peilingen Betekenisvolle en doelgerichte speelse activiteiten Geven zicht op het denken, redeneringen en uitleg van kinderen Kan worden ingezet in een dagelijkse, sociale setting Lokken wiskundige activiteit uit Zinvolle, passende vragen/interventies binnen het (vuur van het) spel Geven antwoorden op (on)gestelde vragen Verschillende niveaus mogelijk: aftasten van wat (net) wel en niet gaat: bandbreedte in de spelletjes. Daardoor ook informatie over wat wel gaat! Komen tegemoet aan de drie basisbehoeften van kinderen om tot leren te komen Naast peilingactiviteit, eveneens in te zetten als onderwijsleermiddel

Kennis, vaardigheden, inzicht Spel als rekenconflict: Denk je dat je nog kunt winnen? Hoe kan ik nog winnen? Kun jij meer gooien? Welke vorm ontbreekt nog? Hoe zie je dat zo snel? Vanuit spel observeren wat kinderen weten, begrijpen of kunnen.

Vragen en interventies: uitlokken… Het verste gooien: Hé, mijn vliegtuig vliegt verder dan zonet, hoeveel verder? Welk vliegtuig komt het verst? Hoe weet je dat? Kun je nog winnen denk je? Wat moet je dan doen? Wat ga je veranderen om nog verder te kunnen vliegen? Laat eens zien. Ik vouw de punt nog een keer dubbel om hem scherper te maken; ik ben benieuwd of mijn vliegtuig verder komt dan die van jou. Niet dwingen tot het uitvoering van een specifieke handeling, maar uitlokken en prikkelen van wiskundige activiteiten

Peilen: Wat wilt u weten van het kind? Vraag u af: Wanneer in te zetten en bij welke leerlingen? Aanwezigheid of beheersing van elementaire kennis en vaardigheden en inzicht. Toepassen van kennis, vaardigheden en inzicht in samenhang. Informatie hoe het kind handelt en redeneert en wat hij weet. Welke rol neemt u in? observator Participant Aanstuurder

Opbrengstgericht werken en peilingsactiviteiten: Peilen: Passend instrument om kennis, vaardigheden en inzicht te observeren en vast te leggen. Zet aan tot redeneren en denken. Doelgericht Bewustwordingsproces in handelen van de leerkracht Na het peilen vervolginterventies © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Ervaren peilingsactiviteiten Maak 4 groepen Kies een peilingsactiviteit Lees de spelinstructies Speel het spel en breng interventies in die u op dat moment nodig vindt: vragen, suggesties, een variatie. Noteer de interventies. Heeft u de informatie verkregen die u nodig heeft? Vervolg na het peilen: wat doet u? © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Na het peilen Met de opbrengsten gerichte interventies inzetten Verbreden: hoek inrichten, andere materialen met dezelfde doelen inzetten, Verdiepen: spel herhaald en met variaties spelen Verbreden: anders aspecten inzetten om hetzelfde doel te realiseren Verdiepen: hetzelfde spel maar dan met oplopende moeilijkheid. © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Begeleiding en advisering Welke adviezen geeft u de scholen in het omgaan en werken met peilingsactiviteiten? Wissel uit in uw tafelgroep © CPS Onderwijsontwikkeling en advies

CPS Onderwijsontwikkeling en advies www.cps.nl CPS Onderwijsontwikkeling en advies Plotterweg 30 3821 BB Amersfoort Postbus 1592 3800 BN Amersfoort T [033] 453 43 43 F [033] 453 43 53 E cps@cps.nl www.cps.nl