De samenwerking FANC – Bel V m. b. t De samenwerking FANC – Bel V m.b.t. controles en inspecties in de inrichtingen

Overzicht De samenwerking FANC – Bel V De kern van de samenwerking, het werkkader en de toekomstige reglementaire wijzigingen - Manfred Schrauben - FANC De Geïntegreerde Inspectie- en Controlestrategie - An Wertelaers - FANC Het ControleProgramma van Bel V - Pierre Barras - Bel V Het InspectieProgramma van het FANC - Virginie Schrayen - FANC

Nog vele andere vormen van samenwerking tussen FANC – Bel V buiten controles en inspecties in de inrichtingen Analyse, evaluatie en adviesverlening aan FANC van studies, veiligheidsrapporten, in het kader van vergunningsaanvragen, belangrijke wijzigingen aan installaties, … Internationale vertegenwoordiging Nucleaire noodplanning Adviesverlening bij ontwikkeling regelgeving …

Start !

De kern van de samenwerking, het werkkader en de toekomstige reglementaire wijzigingen Manfred Schrauben – FANC

FANC/BEL V = Regulatory Body Reglementeert en controleert alle activiteiten waarbij gebruik gemaakt wordt van ioniserende straling, …… van de kerncentrales  de natuurlijke radioactiviteit in het leefmilieu Moet neutraal, objectief, transparant en geloofwaardig zijn Vereist onafhankelijkheid t.o.v. de operator, pressiegroepen, lobbies, enz. 1ste principe van de IAEA-Safety Fundamentals: scheiding van de verantwoordelijkheid tussen exploitant en tandem FANC/Bel V

De rolverdeling … Bel-V: FANC: Heeft alle competenties bij wet en KB verkregen Kan bepaalde opdrachten, onder zijn verantwoordelijkheid, aan een filiaal, aan door hem erkende instellingen (EI) delegeren Bel-V: Werd door het FANC opgericht om het als « Technical Safety Organisation » (TSO) bij te staan Zorgt voor de « nabijheidscontrole » in de installaties Rapporteert aan het FANC

Uitbaters met INTERNE Dienst Fysische Controle (IDFC) FANC Bel-V Overheid Exploitant IDFC

Uitbaters met EXTERNE Dienst Fysische Controle (EDFC) FANC Overheid Exploitant EDFC

Reglementaire wijzigingen Finaliseren van de wetswijziging voor oprichten Bel V Herdefinitie van de inrichtingen in klassen: de klasse II A moet beschikken over een IDFC met aan het hoofd een erkende deskundige klasse II (of I) Herformuleren van de opdrachten van Fysische Controle (art. 23 ARBIS) Wijzigen van de erkenningsvoorwaarden van de deskundigen (art. 73: o.a. kennis nucleaire veiligheid) en Erkende Instellingen (art. 74)

Herdefinitie van de inrichtingen in klassen Indeling Inrichtingen Referentie ARBIS II A winning en conditionering radioactieve stoffen uit bestraalde splijtstoffen 3.1 b) 1. deeltjesversnellers voor research 3.1 b) 2. deeltjesversnellers voor productie van radio-isotopen bestralingsinstallaties (voedsel, medische hulpmiddelen, polymeren,…) met bronactiviteit >100 TBq met uitzondering van bestralingsinstallaties voor medische toepassingen en van de bronnen die in alle omstandigheden (exploitatie, onderhoud en conceptie ongeval) in hun afscherming blijven 3.1 b) 3. g) conditionering radioactieve stoffen in bulkhoeveelheden 3.1 b) 3. e)

Verdeling van de rollen …(1) In FASEN WERKEN: Fase 1 : Bel V stelt tekortkomingen vast Bel V deelt mee aan exploitant + legt overeengekomen deadline vast (niet afdwingbaar) Bel V volgt op FANC is op de hoogte

Verdeling van de rollen …(2) Fase 2: FANC ondersteunt Bel V: set aan mogelijkheden: FANC komt tussen bij de exploitant FANC/Bel V voeren audit uit (eventueel met externe ondersteuning) FANC legt internationale audit op FANC deelt vaststelling + deadlines voor verbeteringen mee aan exploitant (wel afdwingbaar)

Verdeling van de rollen …(3) Fase 3: Eventuele handhaving door FANC (set aan mogelijkheden) Administratieve boetes Intrekken van vergunning Verzegelen van installaties PV naar het parket

Samenwerking FANC-Bel V is complementair !

Reactie op incident/ongeval (1) FANC en Bel V worden ASAP geïnformeerd door uitbater en Bel V over alle voorvallen (meldingen!) Normale procedure: werken in FASEN: Fase 1: Bel V Fase 2: FANC ondersteunt Bel V Fase 3: eventuele handhaving door FANC

Reactie op incident/ongeval (2) UITZONDERINGEN: Dringend gevaar: OPLEGGEN BESCHERMINGSMAATREGELEN Klacht Opdracht/vraag van parket of politie FANC intervenieert onmiddellijk, indien nodig met haar politionele bevoegdheden (PVs, verhoren, etc.)

Klachten Worden behandeld door FANC Nucleair inspecteur: wetgeving voorziet aantal tools (vrije toegang, opvragen informatie, …) en garanties (anonimiteit van het onderzoek) om klachten effectief te kunnen behandelen Klacht kan leiden tot maatregelen, opgelegd door het FANC

Communicatie over veiligheid in de inrichtingen FANC-wet art. 36: “FANC moet neutraal en objectief communiceren.” Eén communicatiekanaal, via FANC communicatiemiddelen (website, woordvoerster, persmededelingen, persconferenties, …) Volledige transparantie waar mogelijk, maar met uitzonderingen: Geheim van het gerechtelijk onderzoek Fysieke beveiliging Persoonlijke gegevens Fabricagegeheim …

De Geïntegreerde Inspectie- en Controlestrategie van het FANC An Wertelaers - FANC

Hiërarchie

Basisfilosofie FANC en Bel V : samen “integrated safety assessment” uitvoeren van de veiligheid bij de operator, steunende op een set van technieken en een waaier aan informatiekanalen “ The regulatory goal of assuring nuclear safety, NEA, 2008°” Analyseren + waar nodig beslissing nemen ter verbetering van de veiligheid (actie binnen termijn, regelgeving, enforcement,…) Auditcyclus: spiraal van herhalende cycli Verbetering veiligheid

De inspecties en controles zijn onderdeel van een verzameling van elementen die het FANC en Bel V samen gebruiken om een Integrated Safety Assessment van de exploitant uit te voeren

Hiërarchie

Opmaak en uitvoering van de GIC (1) Geïntegreerde Inspectie- en Controlestrategie GIC Geeft aan welke de prioriteiten/accenten (per doelgroep) dienen te zijn voor de komende, middellange termijn (3 jaar) Wordt door het FANC in overleg met Bel V bepaald Bevat het geheel van input en aandachtspunten die in beschouwing genomen worden om tot een Inspectieprogramma IP en een Controleprogramma CP voor de komende jaren te komen. Dit bevat ondermeer:

Opmaak en uitvoering van de GIC (2) Risicoanalyses Feedback van interne en Internationale REX Evoluties van internationale/nationale regelgeving Meerwaarde voor de veiligheid Veiligheidscultuur Grote wijzigingen/projecten bij de exploitanten (FANC vraagt deze op tijdens maand mei van voorafgaand jaar) Enz ….. Wordt vastgelegd per (groep van) inrichtingen Wordt minstens op jaarbasis herzien

GIC FANC legt GIC vast voor 3 jaar Publiek – publicatie op website FANC Uit GIC vloeit voort: CP van Bel V IP van FANC (communicatie naar exploitant) FANC/Bel V: evalueren en sturen - waar nodig – bij ISO-proces voor opmaak GIC, IP en CP

Taakverdeling Proactief: gepland + voorbereid Bel V: uitvoeren van de systematische en periodieke CONTROLES conform het controleprogramma (bv. systematische, thematische en specifieke controles) FANC: uitvoeren van de INSPECTIES in het kader van een campagne, conform het inspectieprogramma (bv. vrijgave, dosisresultaten-ALARA, …). FANC bepaalt nood + organiseert inspectiecampagnes, met medewerking Bel V Reactief: ongepland + (on)voorbereid bv. n.a.v. ongeval, incident, klacht, opdracht parket of politie,…

Het ControleProgramma van Bel V Pierre Barras – Bel V

Hiërarchie

Beter doen wat we reeds doen (1) Geen revolutie Ongewijzigde activiteiten Evoluties Inspectie => Controle Verslagen: Explicieter aangeven van vastgestelde afwijkingen Bepaling van termijnen voor de belangrijkste verzoeken Controleprogramma (CP): Synergie met FANC Meerjarenvisie (op termijn) Mededeling aan de exploitanten

Beter doen wat we reeds doen (2) Doel van de controles Zich ervan vergewissen dat de exploitant zijn wettelijke verplichtingen nakomt en een voldoende veiligheidsniveau handhaaft De continue verbetering van het veiligheidsniveau en de stralingsbescherming bevorderen In een voldoende vroeg stadium de tekenen van de degradatie van de veiligheid en/of het stralingsbeschermingsniveau identificeren en de exploitant/het FANC verwittigen De uitoefening van de reglementaire opdrachten mogelijk maken (controle Dienst Fysische Controle van de exploitant, ...) Meewerken aan de evaluatie van de globale veiligheid Geen politiemacht

Beter doen wat we reeds doen (3) Soorten verslagen Inrichtingen klasse 1 Systematische Thematische Specifieke Samenvatting

Beter doen wat we reeds doen (4) Soorten verslagen Inrichtingen klasse 2 Periodieke Specifieke

Beter doen wat we reeds doen (5) Controleprogramma Gebaseerd op GIC Goedgekeurd door het FANC (In september) aan de exploitant met het inspectieprogramma van het FANC meegedeeld Regelmatige opvolging van de vorderingen in de loop van het jaar (via indicatoren, ...) Jaarlijkse globale evaluatie (voor de bepaling van het volgend jaarprogramma) Souplesse / marge om het hoofd te bieden aan onvoorziene gebeurtenissen Controleplanning Gebaseerd op het controleprogramma

Beter doen wat we reeds doen (6) Controleprogramma voor 2009 Installaties klasse 1 Gekozen thema’s voor 2009 Nucleaire veiligheid en stralingsbescherming Exploitatie (met inbegrip van periodieke proeven) Onderhoud Brand Noodplan Projectbeheer (met inbegrip van wijzigingen) Onderaanneming Opvolging actieplannen ...

Beter doen wat we reeds doen (7) (Aangekondigde) thematische controles (Al dan niet aangekondigde) systematische controles Specifieke controles (afhankelijk van de behoeften en thema’s)

Beter doen wat we reeds doen (8) Controleprogramma voor 2009 Installaties van klasse 2 Gekozen thema voor 2009 Uitoefening taken Dienst Fysische Controle Periodieke controles Minimaal om de 3 maanden Specifieke controles (afhankelijk van de behoeften en het gekozen thema)

Het InspectieProgramma van het FANC Virginie Schrayen - FANC

Hiërarchie

Definities Inspectie : Wordt uitgevoerd door een nucleaire inspecteur van het FANC Bevat handhavingsmogelijkheden Mondt uit, behalve in omstandigheden waar tot onmiddellijke beschermingsmaatregelen overgegaan wordt, in een inspectieverslag, met waarschuwing door de nucleaire inspecteur en termijn

Opmaak en uitvoering van het …(1) inspectieprogramma : Wordt opgesteld door FANC op basis van GIC Geeft aan welke inspecties (+ scope) er in het komende jaar, eventueel de komende jaren, zullen uitgevoerd worden (inspectiecampagnes, opvolging van de werkzaamheden van Bel V) Het inspectieprogramma moet enerzijds voldoende uitgewerkt zijn om de aandachtspunten van de GIC te bevatten, maar moet anderzijds voldoende flexibiliteit/marge/reserve toelaten om te kunnen beantwoorden aan specifieke gebeurtenissen

Opmaak en uitvoering van het …(2) Realisatie ervan wordt opgevolgd door FANC Kan gedurende het jaar bijgestuurd worden Wordt periodiek en op het einde van het jaar geëvalueerd met het oog op het opstellen van een nieuw programma voor het komende jaar Proactief: gepland en voorbereid

Voorbeelden van proactieve inspecties Opvolging van de uitvoering van de Tienjaarlijkse Herzieningen (studies èn wijzigingen) Opvolging van gevraagde/opgelegde actieplannen Ontmanteling Vrijgave HAIB (Hoog Actieve Ingekapselde Bronnen) Lozingen cyclotrons (ventilatie/filtratie)

Reactieve inspecties van het FANC Ongepland en (on)voorbereid: Inspecties naar aanleiding van een incident / accident waar onmiddellijke maatregelen nodig zijn Naar aanleiding van een klacht Op vraag van de federale politie of het parket Inspecties ter ondersteuning van Bel V, b.v. indien acties niet binnen afgesproken termijn uitgevoerd worden

Het garanderen van een uitstekend toezichtsniveau Conclusie De benaderingen van het FANC en van Bel V zijn verschillend van aard, maar complementair Wil van het FANC en Bel V om een team te vormen met een gemeenschappelijk doel: Het garanderen van een uitstekend toezichtsniveau