Ronde Tafel Radiologie 26 juni 2010 Patiëntendosimetrie Belgische diagnostische referentieniveaus Michel Biernaux Bescherming van de gezondheid Gezondheid & Leefmilieu

Wettelijke context Article 4 Optimization De Europese Richtlijn MED 97 legt aan elke lidstaat het opstellen en het gebruik van diagnostische referentieniveaus op voor radiodiagnostische onderzoeken Article 4 Optimization 2. Member States shall: promote the establishment and the use of diagnostic reference levels for radiodiagnostic examinations… In de omzetting van deze richtlijn, heeft België de nadruk gelegd op het lopende programma van kwaliteitsborging die de schatting van de doses aan de patiënt omvat Deze benadering heeft geleid tot de uitwerking van de brochure: « Gebruik van de röntgenstralen voor medische doeleinden » Shall promote : relativement soft

Wettelijke context DRN : dosisniveaus voor routine-onderzoeken op groepen van standaard patiënten of op standaard fantomen en voor brede categorieën van toesteltypes Standaard patiënt : heeft een thorax PA van 20 cm en een gewicht van 70kg. Het document [EUR96] beveelt aan dat de metingen worden uitgevoerd op standaard patiënten of op patiënten die weinig afwijken van gemiddelde patiënten met bij voorkeur een gemiddelde gewicht van 70 ± 3 kg. Vanwege het geringe aantal standaard patiënten, nemen sommige landen tijdens de meetperiode alle beschikbare patiënten en berekenen ze de gemiddelde waarde van de gemeten doses om de dosis voor een standaard patiënt te bekomen. C’est ce que la Belgique a choisi.

Wettelijke context Radiologisch centrum : De richtlijnen van het Agentschap voor de driejaarlijkse dosisstudies raden een minimum aantal patiënten aan per type onderzoek van : 20 of 50. Elk centrum neemt alle beschikbare patiënten om de gemiddelde waarde van de dosis per type examen te bepalen. Nationaal niveau : Daarentegen, kan op nationaal niveau een voldoende aantal standaard patiënten bereikt worden voor de verschillende onderzoeken voorzien in de driejaarlijkse dosis studies.

Eerste studie van driejaarlijkse dosis 12 oktober 2006 : publicatie van de richtlijnen van het Agentschap « Patiëntendosimetrie » Moeizame toepassing - Eerste herinneringsbrief in juni 2007 - Enquête in september 2008 November 2008 eerste rondetafel radiologie - Voorlopige resultaten voor conventionele RX en CT bij volwassenen - Onvoldoende gegevens voor dynamische RX en HD - Onvoldoende gegevens voor pediatrische onderzoeken Gegevenstransfer: weinig bevredigend - Tweede herinneringsbrief in september 2009 - Eind december 2009 : antwoordcijfer van 47%

Vaststelling van de belgische DRN Mini Ronde Tafel 20 januari 2010 FANC – Consilium Radiologicum – BVZF om de eerste Belgische DRN voor de conventionele radiologie en de CT te bepalen Dosisdata: radiologische centra 215/458  47% 70 000 dosimetrische gegevens geografische verdeling Opmerking : onvoldoende gegevens voor dynamische/HD RX en pediatrie

Huidige situatie Jaarlijkse evolutie van de dosimetrische gegevens die door het Agentschap worden ontvangen

Vaststelling van de Belgische DRN Verdeling per provincie Ce tableau permet de vérifier la répartition géographique des services

Huidige toestand Verdeling van de ontvangen dosimetriegegevens Last update: jan. 2010

Vaststelling van de Belgische DRN Verdeling van gegevens per type onderzoek Ici aussi les données concernant les RX dynamiques et pédiatriques (y compris CT) sont très peu nombreuses Last update: eind 2009

Vaststelling van de Belgische DRN 1. Verdeling van gegevens voor conventionele radiografie bij volwassenen :

Vaststelling van de Belgische DRN Analyse uitgevoerd op: 1. Patiënten - geheel van de gegevens (patiënten) - selectie van typepatiënten : 70 +/- 3kg vs 70 +/- 5kg vs 70 +/- 10kg 2. Technologie - zonder rekening te houden met het soort detector : niet voorzien in de formulieren (niet vermeld) 3. Indicator - invoering van 25e percentiel

DAP (cGy.cm²) per type onderzoek bij volwassene

ESD (mGy) per type onderzoek bij volwassene Formule : vanuit het rendement ESD = RDF x Rdt (1 m) x (100/FSD)² x mAs RDF = retrodiffusiefactor FSD : focus skin distance Rdt : rendement

Vaststelling van de Belgische DRN 2. Verdeling van gegevens voor CT bij volwassenen

Vaststelling van de Belgische DRN Opmerkingen : - vaststelling van DRN uitgedrukt in DLP - geen toelichting over CTDI : weighted of volume - onduidelijkheid in de formulieren voor CT :  CTDIw – CTDIvol en pitch - verschillen tussen uitgevoerde onderzoeken en die van de vooropgestelde lijst - DRN bepaald in DLP per scan, niet voor het volledige onderzoek

DLP (mGy.cm) per type onderzoek bij volwassene

OPTIMALISATIE en DRN DRN zijn voor gestandaardiseerde onderzoeken en standaardpatiënten opgesteld, en zouden niet zonder rechtvaardiging, voor gangbare procedures overschreden moeten worden De methode die door de Europese Commissie wordt aanbevolen, is deze van 75e percentiel van de verdeling van de dosis Invoering van een indicator « goede praktijk» die 25e percentiel van de verdeling van de dosis is DRN zijn geen « limieten van dosis » het zijn hulpmiddel voor de optimalisering DRN zijn dosimetrische indicatoren van de kwaliteit van de praktijken

Optimalisatie en DRN de 1ste etappe: bepaling van een diagnostisch referentieniveau (DRN) - 75e percentiel – analyse van oorzaken voor de uiterste waarden per lus van kwaliteit de 2de etappe: optimalisering van de procedures - nieuwe DRN (75e percentiel) - de uiterste waarden beperken zich, de verdelingskromme verplaatst zich naar de linkerkant – analyse van oorzaken (lus van kwaliteit) de 3de etappe: optimalisering van de procedures - nieuwe NRD - de uiterste waarden zijn nog verlaagd en de verdelingskromme verplaatst zich naar de linkerkant

Bedankt voor uw aandacht