Cultuureducatoren in de klas All together now… Prof. dr. W. Elias, dra. F. De Backer, drs. T. De Mette

KUNST- EN CULTUUREDUCATIE IN HET REGULIER ONDERWIJS

Vlaamse overheid → implementatie kunst- en cultuureducatief beleid Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Vlaams Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport en Media Welzijn, Ruimtelijke ordening, ..

Vlaamse overheid - evaluatie Grootte aanbod en kwaliteit: deskundigheid op school & enthousiasme leraar Stimuleren van integratie kunsteducatie ≠ leergebieden Vertaling eindtermen naar onderwijspraktijk: # belemmeringen: onvoldoende kennis en competenties onduidelijkheid leerplannen financiële tekorten tijdgebrek te rigide onderwijsstructuren traditioneel cognitieve en productgerichte evaluatiesystemen Structurele aandacht in lerarenopleiding: incentives

Vlaamse overheid - visie Noodzaak doorlopende leerlijn leerplichtonderwijs Kwaliteitsvol regulier onderwijs → DKO Versterken relatie op/buiten school Faciliterende randvoorwaarden (cf. dynamo3) Hervormingen secundair onderwijs

Kleuteronderwijs Definitie Autonomie MAAR richtinggevend: Inhoud Vanuit dagelijkse beleving inspelen op teken- en bewegingservaringen, woorden, …; zelfexpressie; creativiteit ontwikkelen mbv boeken, dans,... Autonomie MAAR richtinggevend: ontwikkelingsdoelen → wenselijke minimumdoelen Inhoud Leergebied muzische vorming: 5 domeinen muziek beeld drama beweging media

Lager onderwijs Definitie Autonomie MAAR richtinggevend: Inhoud Bewustwording eigen bekwaamheden en via zelfexpressie waarden aftasten; verbeelding/creativiteit stimuleren en technische inzichten verwerven. Autonomie MAAR richtinggevend: eindtermen → noodzakelijke/bereikbare minimumdoelen Inhoud Leergebied muzische vorming: 5 domeinen muziek beeld drama beweging media

Secundair onderwijs Autonomie MAAR richtinggevend: Inhoud eindtermen → noodzakelijke/bereikbare minimumdoelen Inhoud 1ste graad: in klank en beeld visies creëren o/d wereld; audiovisuele alfabetisering; kritisch leren omgaan met klanken en beelden. Leergebied artistieke opvoeding: 2 domeinen plastische opvoeding muzikale opvoeding Vakoverschrijdende eindtermen 2de en 3de graad

Lerarenopleiding Kleuter en lager onderwijs Secundair onderwijs theorie en didactische principes aangaande beeldopvoeding, dramatisch spel, bewegingsexpressie, taal en muzikale opvoeding. Secundair onderwijs Project Kunstvakken Plastische opvoeding Geschiedenis Praktijk Uitstappen, ..

Publicaties Bamford, A. (2007). Kwaliteit en Consistentie. Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen. Brussel: Agentschap voor Onderwijscommunicatie. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/301.pdf Commissie Onderwijs en Cultuur. (2008). Gedeeld/Verbeeld. Eindrapport van de commissie onderwijs cultuur. Brussel: Agentschap voor Onderwijscommunicatie. http://www.canoncultuurcel.be/uploads/doc/2251ae5134b3caaefe49gedeeld_verbeeld.pdf Departement Onderwijs en Vorming. (Red.). (2008). Een nieuw profiel voor de leraar kleuteronderwijs en lager onderwijs. Hoe worden leraren daartoe gevormd? Brussel: Auteur. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/333.pdf Departement Onderwijs en Vorming. (Red.). (2008). Een nieuw profiel voor de leraar secundair onderwijs. Hoe worden leraren daartoe gevormd? Brussel: Auteur. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/334.pdf Goegebuer, A. (2004). Audiovisuele vorming in het Vlaamse onderwijs. Gent: IAK. http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/archief/2004/2004pers/files/AVM.pdf Joseph, A., & Thielemans, L. (2006). De Muzen van Kunst in Zicht. Turnhout: Kunst in Zicht.

Publicaties Muylle, J. (Red.). (2010). Wat dromen dansende bomen? Brussel: Tornado Editions. Strobbe, L., & Van Regenmortel, H. (2010). Klanksporen. Breinvriendelijk musiceren. Antwerpen/Apeldoorn: Garant. Vandelacluze, S. (Red.). (2009). Methodiek: kunst- en erfgoededucatie, theorie en praktijk. Leuven: Mooss. Van der Auwera, S., Schramme, A., & Jeurissen, R. (2007). Erfgoededucatie in het Vlaamse onderwijs. Erfgoed en onderwijs in dialoog. Brussel: Vlaamse overheid. http://www.canoncultuurcel.be/uploads/doc/093b96297b5e8f980f2drapport%20erfgoededucatie.pdf Van Petegem, P., Engels, N., & Rymenans, R. (2007). De perceptie van eindtermen en ontwikkelingsdoelen in het basisonderwijs bij leerkrachten en directies. OBPWO-project O4.03. Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs. http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/358.pdf

Studiedagen Kunst in Zicht: ICQ (25/05/2011) http://www.kunstinzicht.be/ Dag van de Filmeducatie (17/06/2011) http://abbandono.be/ Conferentie Onderzoek in Cultuureducatie (23/06/2011) http://www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/onderzoek_in_cultuureducatie/ Magda (05/10/2011) http://www.magdanet.be/ Dag van de Cultuureducatie (2012) http://www.dagvandecultuureducatie.be/

Handige tips CANON Cultuurcel http://www.canoncultuurcel.be/canon/is Dynamo3 http://dynamo3.canoncultuurcel.be/ Projectloket http://projectloket.canoncultuurcel.be/index.php?a=item/find/2 Creatieve schoolprojecten http://www.canoncultuurcel.be/praktijk/voorbeelden Artishock (Muzes vzw)

Rol nieuw media binnen kunsteducatie

Kunstwerk : code (taal) Kunst beleven: coderen en decoderen Leren beleven is oefenen Digitale media: code (taal) Digitaal mediagebruik: coderen en decoderen Learning theory = Teaching practice Constructivisme

Taalprincipes van digitale media Numerieke representatie: programmeerbaar en manipuleerbaar Modulariteit: Non-hiërarchische organisatie Automatisering: Intensionaliteit versus proposionaliteit Variabiliteit: Uitwisselbaarheid en beschikbaarheid op maat Culturele transcodering: Wisselwerking tussen culturele en technologische logica Bron: Manovich, 2000

Kwestie van geletterdheid Cultuur als databank Kunst is een voorbeeld van interface Hardware, software, wetware Meta-niveau: Niet alleen met/door technologie maar ook over technologie Pro’s en con’s: de twee kanten van het e-verhaal Bewustmaking, bewustwording, bewustzijn Geletterdheid: Transmediaal (multimedia) Transcultureel (interactief mediëren) Transcontextueel (ecologie van technologie/media)

Innovatiedrempels (1) Context (school): Innovator (leraar): Organisatiecultuur? Menselijk kapitaal? Technologische infrastructuur? Innovator (leraar): Technologische bagage? Tech-integrated pedagogy? Kennis van middelen, bronnen? Bron: Klopfer, Osterwell, Groff en Haas, 2009

Innovatiedrempels (2) De innovatie (project/tool): Integratie in schoolcultuur? Middelen/bronnen in school? Integratie in bestaande praktijk? De gebruiker (studenten): Technologische bagage? Vertrouwd met projectwerking? Attitudes, overtuigingen? Bron: Klopfer, Osterwell, Groff en Haas, 2009

E-culture en Ed Tech E-cultuur: Ed Tech: samenwerking en netwerking Leefwereld = leeromgeving Digitale kloof Ed Tech: Sociale media en digitale leerplatforms Ervaringsuitwisseling tussen leerlingen Ondersteuning leraar (intern/extern)

Succesfactoren Mogelijkheid tot exploratie Samenwerken onder collega’s Externe ondersteuning (op maat) Context: decretaal kader, overheidssteun, onderzoek, publiek-private samenwerking, Europese en internationale programma’s,…

Klas als medialab (1) Available Designs: Bestaande gebruiken, conventies, semiotische systemen (kunst), culturele uitingen Ontwerpen gebruiken is ook zelf ontwerpen: Evaluatie, transformatie, innovatie,… The Redesigned: Sociaal-culturele transformatie met nieuwe waarden, gebruiken, symbolen, artefacten en gebruiken Bron: The New London Group, 1996

Klas als medialab (2) Personalisatie is ook altijd socialisatie Bron: H. Carpenter: http://bhc3.wordpress.com Bron: Hepworth & Walton, 2009 Personalisatie is ook altijd socialisatie Anderen treden vaak op als curator, educator eLeren is een constructivistisch continuüm met het oog op betekeniscreatie

Contact Prof. dr. Willem Elias Free De Backer Tom De Mette w.elias@edpnet.be Free De Backer free.de.backer@vub.ac.be Tom De Mette tdemette@vub.ac.be