Cultuursensitief werken “Er komt een cultuur binnen…” “De Nederlandse hulpverlener kent mijn cultuur niet…” 1 1

Problemen met hulpverlening aan niet-westerse allochtonen (Van Bekkum 2010,). De andere ziektebeleving en de andere presentatie van klachten en verschil in verwachtingen tussen patiënt en hulpverlener tezamen met andere normen en waarden, maken de hulpverlener-patiëntrelatie complex en minder eenduidig

Niet-westerse patiënten…. Kennen geen Huisartsen en doktersassistenten in hun eigen land. Zijn onbekend met wat de assistenten doen. Willen hun klacht alleen aan de huisarts vertellen

sociaal-economische status Verklaringsmodel sociaal-economische status gezondheid woonomgeving achtergrond mate van acculturatie

Mate van acculturatie

Chronische aandoeningen en beperkingen

Een derde van alle patiënten (polikliniek en huisarts) heeft symptomen die niet door een ziekte verklaard kunnen worden

Amulet tegen het boze oog uit Iran Heilig water uit Lourdes Amulet tegen boze oog Iran

Verdrijving van kwade geest door Marokkaanse genezer Handoplegging door Jomanda

Gebedsgenezing bij de pinkstergemeente Wintiritueel

Cultuur

Wat is cultuur eigenlijk? “Cultuur is een collectief systeem van betekenissen en levensuitingen van een groep of gemeenschap, waarbij de leden van diezelfde groep toch verschillend met de betekenissen en uitingen kunnen omgaan”. Cultuur is dynamisch Veel verschillen binnen een cultuur 12

Analyse kader

Definitie Communicatie Alle gedrag dat het gedrag van anderen beïnvloedt, is communicatie. Het is onmogelijk om niet te communiceren. Jezelf zijn (eerlijk) Cultureel bewust Geïnteresseerd in leefwereld van de ander Leg uit waarom je iets doet Bewust van eigen referentie kader 14

Voorwaarden voor effectief communicatie Technische voorwaarde (taal, elkaar verstaan) Cognitieve voorwaarde (voor elkaar aanvaardbaar intellectueel niveau, vermijd jargon) Interpretatieve voorwaarde (aan gebruikte woorden zelfde interpretatie toekennen) Affectieve voorwaarde (taal, gebaren, handelingen zelfde emotionele betekenis)

Niet doen Vermijd moeilijke woorden, of geef uitleg Indien eenvoudige taal: geen gebrekkig Nederlands praten of in telegramstijl Behandel volwassen gesprekspartner niet als kind Geen vakjargon of afkortingen Vermijd uitdrukkingen Vermijd ja/nee vragen Geen kinderen als tolk inschakelen Vermijd ‘bij ons’ ‘bij jullie’ –uitsluiting, afstand

Wel doen Stel open vragen Laat gesprekspartner herhalen Vat samen Herhaal in eigen woorden, vraag of hij/zij dat bedoelde Vraag om herhaling bij onbegrip Wees concreet en duidelijk Kijk gesprekspartner aan, en niet de tolk Laat cliënt afspraken herhalen Laat ‘Wij’ slaan op alle inwoners van Nederland

Open vragen Open vragen stellen is een basisvaardigheid voor goede gesprekken Het is in sommige culturen niet beleefd om nee te zeggen. Houd hier rekening mee. Je kan dan beter open vragen stellen.  Geef de cliënt de gelegenheid vragen te stellen. Als u merkt dat de patiënt daar moeite mee heeft, moedig haar dan eventueel hiertoe aan.  Schrijf afspraken duidelijk op voor de cliënt .  18

Behandel een ander zoals jijzelf behandeld wilt worden! Bedenk dat de kwaliteit van elke interventie staat of valt bij de interactie. En miscommunicatie kan je alleen wegwerken door middel van communicatie! Ken je eigen houding ten opzichte van multiculturaliteit en je eigen ‘cultuur’. De neiging om assimilatie aan dominante normen en groepen in de samenleving te prediken is groot. Behandel een ander zoals jijzelf behandeld wilt worden! 19

www.huisarts-migrant.nl Onderwerpen: Ziektebeelden Hypertensie Tropische infecties Sociale problemen laaggeletterdheid huiselijk geweld Cultuur en gezondheid Islam en gezondheid Hadj Vrouwelijke Genitale Verminking Asielzoekers / illegalen Migrantenorganisaties Voorlichting