Orthopedagogische synthese Afstand en nabijheid Orthopedagogische synthese Groep 11

Groepsleden Els Beke Robbe Bleuzé Stephanie Claus Valerie Clauwaert Eva De Haan Debbie De Neve Sylvie De Paepe Sophie Desimpelaere Laurens Heyde Evy Popelier Nicky Vandaele

Casus Casus uit een interview met P. 30 jaar Maatschappelijk werk en psychologie Werkervaringen: Psycho-sociale begeleiding aan kankerpatiënten Gezinsbegeleider en opvoeder in CKG Therapeut in revalidatiecentrum. (kinderen met ADHD)

Casus P. heeft nog gewerkt in een ziekenhuis met kankerpatiënten. Hij gaf deze patiënten psycho- sociale ondersteuning. Op een bepaald ogenblik stuurde een patiënte hem berichten via facebook. Deze vrouw had hem op facebook gevonden en het is zo dat je berichten kan sturen zonder dat je de persoon moet toevoegen als 'vriend'. Die vrouw heeft de diagnose van borderline en stuurde hem verschillende berichten telkens ze in een dal zat. Ze stuurde hem onder meer dat ze zelfmoord wilde plegen...

Structuur van de presentatie

Gedragstherapie Keuze van het theoretisch kader: Aanvankelijk idee dat er weinig met afstand en nabijheid wordt gedaan. Uitdaging om naar linken te zoeken

Gedragstherapie Gedragtherapie als theoretisch kader: Beklemtoond afstand in de relatie Focus op observeerbare gedrag Gedrag verklaren en aanleren

Gedragstherapie Toepassing op de casus: Niet ingaan op Facebook-bericht Gesprek aangaan tijdens therapeutische sessie

Zachte psychiatrie In instellingen die zich baseren op het alternatieve Soteria-concept maakt men geen gebruik van dwangmaatregelen en krijgen de patiënten lagere doses medicijnen. De veilige, vertrouwde sfeer, de begripvolle begeleiding door het personeel en de prikkelarme omgeving zorgen voor emotionele ontspanning. Het personeel staat er altijd, voor elke cliënt voor een gesprek. De behandeling in Soteria-klinieken is ongeveer even succesvol als die in conventionele instellingen, maar in de regel wel duurder en niet voor iedere patiënt geschikt. Hoewel de gedragstherapie zich hoofdzakelijk focust op het waarneembare, veranderbare gedrag, komt er recent ook meer aandacht voor warmte, begrip, positieve bekrachtiging en de invloed van het gedrag van de therapeut. Op dit vlak zien we een link met de ‘zachte psychiatrie’, waar een begripvolle begeleiding voorop staat. Een verschil tussen gedragstherapie en het Soteria–concept is het doel van de nabijheid en de nadruk op warmte, begrip en positieve bekrachtiging. Bij gedragstherapie wordt de relatie gebruikt om gedragsverandering te bewerkstelligen; bij het Soteria–concept ligt de bedoeling in het creëren van emotionele ontspanning. Het Soteria-concept stapt daarnaast af van dwangmaatregelen, die vanuit een gedragstherapeutische invalshoek wel aan bod zouden kunnen komen. Gelitz, C. (2008). Zachte psychiatrie. Psyche & Brein , 84-89.

Telefacts  http://vtm.be/telefacts/artikel/aan-de-ketting  Nederland is in shock na een televisiereportage over de verstandelijk gehandicapte Brandon. Brandon is 18 en leeft al drie jaar lang vastgeketend in de kamer van een speciale zorginstelling in Ermelo. Hij is met een riem vastgebonden aan een muur en heeft amper anderhalve meter bewegingsruimte.  Binnen de gedragstherapie is het mogelijk om deze vrijheidsbeperkende maatregel uit te voeren. De focus ligt immers niet in eerste instantie op de relatie, maar op gedragsverandering. Technieken om gedrag te veranderen staan voorop.

Client – centered aanpak Keuze van het theoretisch kader: Cliënt centraal in de relatie Theorie gaat uit van de beleving van de cliënt Cliënt heeft inspraak in afstand en nabijheid

Client – centered aanpak Client-centered aanpak als theoretisch kader: Cliënt en zijn wensen en noden staat centraal Empathie, onvoorwaardelijke acceptatie, echtheid Therapeut moet zichzelf zijn

Client – centered aanpak Toepassing op de casus: Ingaan op de berichten want: Cliënt centraal Bericht over zelfmoord Indien nodig: doorverwijzen

Zachte psychiatrie In instellingen die zich baseren op het alternatieve Soteria-concept maakt men geen gebruik van dwangmaatregelen en krijgen de patiënten lagere doses medicijnen. De veilige, vertrouwde sfeer, de begripvolle begeleiding door het personeel en de prikkelarme omgeving zorgen voor emotionele ontspanning. Het personeel staat er altijd, voor elke cliënt voor een gesprek. De behandeling in Soteria-klinieken is ongeveer even succesvol als die in conventionele instellingen, maar in de regel wel duurder en niet voor iedere patiënt geschikt. Het Soteria-concept heeft ook linken met de client-centered therapie, waar zoals de naam het al zegt, de client centraal staat. De hulpverlener is eerder een kompaan van de cliënt door empathie, onvoorwaardelijke acceptatie en echtheid voorop te stellen. Gelitz, C. (2008). Zachte psychiatrie. Psyche & Brein , 84-89.

Lied: ‘Breek de stilte’ van Stef Bos  “Als we ze volgen in hun dromen  Om te ontdekken waar ze wonen  Misschien vinden we de weg dan naar hun hart  Als wij proberen mee te reizen  En ze de weg naar buiten wijzen  Misschien vinden ze dan de woorden op een dag”   Boek: ‘Phil’ van Mike Boddé  'Pil' door Mike Boddé. De kunst van het op een humane wijze psychiatrie bedrijven zit 'm wat mij betreft in het samen met iedere individuele patient steeds weer op zoek gaan naar wat voor hem wel werkt, waarbij je eigenlijk niets op voorhand uit mag sluiten.    In zowel het boek als het lied komt duidelijk het idee van ‘het kompaan zijn’ als hulpverlener naar voor. Het samen op zoek gaan naar wat voor de individuele cliënt het beste past. Wat dit precies inhoudt, wordt echter niet duidelijk gedefinieerd.

Gentle teaching Keuze van het theoretisch kader: Gentle-teaching als overkoepelend kader waarin andere kaders perfect geplaatst kunnen worden.

Gentle teaching Gentle teaching als theoretisch kader: Onvoorwaardelijke en gelijkwaardige attitude Gevoel van veiligheid en verbondenheid Onderlinge afhankelijkheid als psychologisch uitgangspunt

Gentle teaching Toepassing op de casus: Concreet handelen: Bij de ander willen ZIJN  direct reageren Dingen MET de ander willen DOEN  Ingaan op crisissituatie; engagement tonen Dingen VOOR de ander willen doen  Stretching Dingen voor de ANDEREN willen doen Aanleren van betekenis van onvoorwaardelijke waardering Nabijheid Afstand

Zachte psychiatrie In instellingen die zich baseren op het alternatieve Soteria-concept maakt men geen gebruik van dwangmaatregelen en krijgen de patiënten lagere doses medicijnen. De veilige, vertrouwde sfeer, de begripvolle begeleiding door het personeel en de prikkelarme omgeving zorgen voor emotionele ontspanning. Het personeel staat er altijd, voor elke cliënt voor een gesprek. De behandeling in Soteria-klinieken is ongeveer even succesvol als die in conventionele instellingen, maar in de regel wel duurder en niet voor iedere patiënt geschikt. Gentle teaching als theoretisch kader krijgt zijn toepassing in de praktijk. Gelitz, C. (2008). Zachte psychiatrie. Psyche & Brein , 84-89.

Volt: ‘Warre Borghmans bij de bejaarden’ Één van de bewoners geeft aan dat de persoon die haar ondersteunt als haar eigen dochter is.  Band tussen hulpverlener en cliënt

Sociaal-emotioneel functioneren Keuze van het theoretisch kader: Belangrijk binnen Gentle Teaching Afstand en nabijheid: In eerste instantie connotatie met fysieke aspect Ook emotionele aspect belangrijk

Sociaal-emotioneel functioneren SEF als theoretisch kader: Observeren en bepalen van sociale en emotionele ontwikkeling Begeleiding afstemmen op de noden beschikbaarheid, responsiviteit, betrouwbaarheid, continuïteit, voorspelbaarheid, grenzen stellen

Sociaal-emotioneel functioneren Toepassing op de casus: Vrouw in fase 3 (eerste individuatie) Evenwicht autonomie en bescherming van de omgeving Nood aan nabijheid van op afstand Bij crisissituatie nood aan verhoogde nabijheid om psychisch bij te tanken

Schoolshootings De beste manier om geweld te voorkomen is ervoor te zorgen dat mensen relaties aankopen en onderhouden met personen die een degelijke maatschappelijke positie bekleden. Deze functionele relaties zijn een bescherming tegen destructieve fantasieën. Hierin ligt een taak voor de omgeving, school en politiek. Bij de sociaal-emotionele ontwikkeling komt vanaf de eerste identificatiefase een grote nadruk te liggen op het oordeel van belangrijke anderen. Naast de relatie met de begeleiders komt de relatie met anderen op de voorgrond te staan. Robertz, F. J. (2009). School Shootings. Psyche & Brein , 74-81.

Klasse: "Potelende leraars“ De machtsverhouding zorgt ervoor dat het voor leerlingen erg moeilijk is het overschrijdend gedrag aan te klagen, vaak stuit dit op heel wat ongeloof en wordt geopperd dat de leerling alles fantaseert. De leerkracht zelf is zich niet eens altijd bewust dat er grenzen overschreden worden en willen het belang van het kind niet schaden. Klasse voor Leerkrachten 70, december 1996, p. 30-31   In de sociaal-emotionele ontwikkeling is nabijheid van groot belang. Toch legt men er de nadruk op deze nabijheid te begrenzen. Te claimend gedrag moet herhaaldelijk begrensd worden. Een zekere afstandelijke betrokkenheid is aangewezen: een warme maar eerder zakelijke omgang is op langere termijn voor beide partijen de aangewezen werkwijze.

Lichamelijkheid Keuze van het theoretisch kader: Binnen Gentle Teaching nadruk op lichaam als werktuig Lichaam als middel in de hulpverlening vaak taboe  Medische sector Lichamelijkheid plaats geven binnen de hulpverlening

Lichamelijkheid Lichamelijkheid als theoretisch kader: Weinig theorievorming Lichaamstaal: afhankelijk van de interpretatie van de noden gepast reageren Leren omgaan met aanraking en intimiteit Tegelijk gevaren voor misbruik verminderen

Lichamelijkheid Toepassing op de casus: Concrete technieken: knuffels, strelingen, high five, schouderklopje Stretching Snoezelen of bewegingspedagogiek van Sherborne lijkt binnen deze casus niet voor de hand liggend.

Krantenartikel: 'Katholieke leraars krijgen 'richtlijnen lichamelijkheid'' (Het Nieuwsblad, 27/09/10) Kan een leraar zijn leerlingen nog troosten, knuffelen of een stevige schouderklop geven? Heel wat leerkrachten weten het niet meer. Daarom krijgen ze van het katholieke onderwijs een handleiding over 'lichamelijkheid met leerlingen'. Toont duidelijk de angst en het taboe aan die bestaat rond lichamelijkheid. Enerzijds nemen dergelijke richtlijnen deze angst gedeeltelijk weg. Deze richtlijnen kunnen echter ook tot een verenging zorgen. Richtlijnen wel te kaderen binnen een poging om gevaar op misbruikt te verminderen.

Klasse: "Uw schoon kontje" Over ongewenst seksueel gedrag op school. Klasse voor Ouders, 01/12/01 De Standaard Zijn hulpverleners de nieuwe priesters? zaterdag 13 november 2010 De Standaard Hij noemde het ‘een klein foutje' SEKSUEEL MISBRUIK DOOR THERAPEUTEN zaterdag 13 november 2010 Angst door de media in stand gehouden: meldingen over grensoverschrijdend gedrag.

Verdere planning - hiaten Valkuilen in de theoretische kaders Rol hulpverlener – ervaringsdeskundige Dieper ingaan op begeleiding (metafoor van ‘de draad’) Discussie rond stellingen Wetgeving Perspectief van de cliënt Ethisch kader