Leeftijdsbewust competentiebeleid als antwoord op de ONTgrijzing Gunter Bombaerts, expertisecentrum Leeftijd&Werk, dept Werk en Sociale Economie Brugge, 25 september 2009

Ik heb de leeftijd bereikt waarop men mijn inspanningen begint te verwarren met mijn mogelijkheden. Karel Jonckheere

Overzicht Competentiemanagement VERgrijzing: groep ‘zorgbehoevenden’ wordt groter, groep die ervoor betaalt, wordt kleiner ONTgrijzing: Groep 50-65 wordt steeds groter en vitaler Leeftijdsbewust personeelsbeleid als antwoord op de ONTgrijzing

1. Competentiemanagement (erg) korte schets

Competenties en wensen voor beter werk Een definitie: observeerbare eigenschappen onder de vorm van toegepaste kennis of daadwerkelijk gedrag die op één of andere wijze bijdragen tot succesvol functioneren in een specifieke rol of functie Wie observeert, met welk doel, met welke (voor)oordelen? Gedrag en kennis ook gelinkt aan arbeidsorganisatie Wat is succesvol? Iets goed kunnen (competentie) of iets graag doen (wensen)

Competenties in het beleid van de organisatie Strategische keuze duidelijk maken Competentieprofielen Beoordelen competenties Ontwikkelen competenties Belonen competenties

Meer weten over beleid over competenties. http://www. werk

VERgrijzing groep ‘zorgbehoevenden’ wordt groter, groep die ervoor betaalt, wordt kleiner

Levensverwachting stijgt elke vier jaar met één jaar Bron: Devos, De evolutie van de levensverwachting in België, 18de-20ste eeuw, 2005

Leeftijdsverdeling in 1881: een piramide 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdsverdeling in 1921: al meer een denneboom 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdsverdeling in 1948 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdspiramide in 1971 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdspiramide in 1986 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdspiramide in 2003 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdspiramide in 2020 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

Leeftijdspiramide in 2050 70 60 50 40 30 20 10 Bron: FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie

VERgrijzing: groep 65+ wordt groter Afhankelijkheidsratio: verhouding -20 and +60 vs 20-60jarigen NIS, Eurostat (Graph: WAV)

Groep 50-65 wordt steeds groter en vitaler/competenter 3. ONTgrijzing Groep 50-65 wordt steeds groter en vitaler/competenter

De groep 50(55)-65 wordt steeds groter Bron FOD Economie – Algemene Directie Statistiek Bevolkingsstatistieken en Bevolkingsvooruitzichten (bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Groep 50-65 steeds vitaler: ONTgrijzing Weing cijfers! Prevalentie (in %) van als goed ervaren gezondheid en geen activiteitsbeperkingen Bron: Van Oyen en Deboosere, 2008

ONTgrijzing is dé uitdaging voor de arbeidsmarkt Groter wordende groep Steeds vitaler wordende mensen Positief voor de arbeidsmarkt, als een antwoord wordt gevonden

3. Leeftijdsbewust competentie- en wensenbeleid (Leeftijdsbewust personeelsbeleid) Als antwoord op de uitdaging van de ONTgrijzing

Cruciale basisfilosofie LBPB preventie door signaalfunctie (kanarie) Signalen ouderen om ieders situatie ten gronde aan te pakken Belangrijke rol Hr (hofnar) Zeker als het minder goed gaat, informele beïnvloeding belangrijk Positieve instelling (ontgrijzing) Expliciet en impliciet steeds uitgaan van de sterktes van 50+ers (en 50minners) Werkgoesting Begeleiding sectorconsulenten, projectontwikkelaars (diversiteitsplan), , … Plannen vertrekken van algemene uitdagingen, betrekken doelgroepen

Leeftijdsbewust “Competentie- en wensenbeleid” Strategische keuze duidelijk maken Hoe willen we omgaan met verschillende leeftijden? Competentieprofielen ‘bewust van leeftijd’, invulling van de arbeidsorganisatie Beoordelen competenties Door jonge mensen? Vooroordeel? Ontwikkelen competenties Ouderen vaak niet gewend te denken in competenties (en wensen): mee zorgen voor de ‘klik’ Belonen competenties

Leeftijdsbewust competentiebeleid gelinkt met Leeftijdsbewust personeelsbeleid Leeftijdsopbouw Functie- en competentieanalyse Werving Selectie Uitzendwerk Onthaalbeleid Loopbaanmanagement Competentiemanagement Leerbeleid Functievariatie Gezondheidsbeleid Aanwezigheidsbeleid Motiveren en belonen Direct leidinggevenden Kennismanagement Arbeidsregeling Arbeidsorganisatie (Brug)pensioen Outplacement Leeftijdsdiscriminatie …

Meer weten over leeftijdsbewust personeelsbeleid. www. leeftijdenwerk Meer weten over leeftijdsbewust personeelsbeleid? www.leeftijdenwerk.be

Meer weten over partners? www.leeftijdenwerk.be

Bedankt Gunter.bombaerts@wse.vlaanderen.be www.leeftijdenwerk.be