De ontwikkeling van een professionaliseringstraject voor leraren lager onderwijs om onderzoeksgericht onderwijs (inquiry-based education) binnen wereldoriëntatie en wiskunde toe te passen. Katrijn Pools, projectleider, Arteveldehogeschool Thomas Remerie, Arteveldehogeschool Kris Hulsen, Howest Lieven Maeseele, Hogent

Overzicht presentatie 1. situering 2. onderzoeksvraag/ doelstelling 3. methodologie 4. visie 5 professionaliseringstraject 6. praktijkvoorbeeld 7. toekomst

situering Noodzaak voor de wetenschappelijke en algemene ontwikkeling van kinderen Instroom wetenschappelijke en technische studies ↑ Europese context

Onderzoeksvraag/doelstelling Aan welke karakteristieken moet een professionaliseringstraject voor de leraar lager onderwijs voldoen zodat deze leraren binnen leergebied wereldoriëntatie en wiskunde de onderzoekende houding van kinderen, opgebouwd via IBSE in het kleuteronderwijs, blijvend kunnen stimuleren?

Onderzoeksvraag/doelstelling Deelvragen: Wat is IB(S)E? Wat zijn de basisprincipes van begeleiding binnen IBE? Waaruit bestaat de specifieke nood van leraren lager onderwijs om IBE te realiseren bij jonge kinderen? Hoe kunnen leraren lager onderwijs kansen herkennen voor IBE in de dagelijkse praktijk? Wat zijn de karakteristieken van een goed professionaliseringstraject voor leraren lager onderwijs? Hoe kan expertise rond IBE van een individuele leraar doorstromen in de school?

Methodologie: Ontwikkelingsgericht onderzoek (Van den Akker, 2006) Educational design research/ ontwikkelingsgericht onderzoek (Van den Akker, 2006): vanuit het belang van afstemming op de noden van leraren basisonderwijs. Samenwerking met leraren en andere stakeholders staat centraal. Typisch zijn o.a.: Sterke Brug bouwen tussen onderzoek en onderwijspraktijk Ontwikkelen van interventies (bv. bepaalde lesprogramma’s, onderwijsleerstrategieën, materialen) met als doel om een complex onderwijskundig probleem op te lossen. Systematische samenwerking met mensen uit de praktijk en met experts ter zake Cyclisch design: verfijnen van de interventies door formatieve evaluatiemethodes

RESULTATEN:IBE – Visie & terminologie Literatuur → puzzel met veel stukjes De literatuur omtrent IBSE levert tal van accenten op. Een heel precieze omschrijving en afbakening met andere benaderingen/ methodieken is niet eenvoudig.

RESULTATEN: IBE – Visie & terminologie Een ‘werkdefinitie’ = ONDERZOEKEND LEREN s.l. Vanuit betekenisvolle leersituaties helpt IBE leerlingen bij het ontwikkelen van: Begrip van objecten en fenomenen (domeinkennis); Onderzoeksvaardigheden (procesvaardigheden/ denkvaardigheden) Wetenschappelijke attitudes (kritische houding, nieuwsgierigheid, creativiteit,…) Attitudes tov wetenschappen, techniek e.a. leergebieden Eigen observaties/ experimenten/ opzoekingen (= ONDERZOEK) en interpretatie van het aangeleverde bewijsmateriaal (= COMMUNICATIE/ TAAL) liggen daarbij aan de basis van het leerproces. Zowel het proces (d.i. “de weg van het zoeken naar antwoorden”) als het product (d.i. “het antwoord”), dragen bij tot de opbouw van kennis in brede zin (d.i. domeinkennis, vaardigheden en attitudes). leerproces ! veelzijdig

Sturing Creativiteit Context/ probleem Procedure Materiaal Planning Vrijheidsgraden Uitvoering Creativiteit Rapportering Thomas The National Research Council [26] clarified inquiry by identifying five attributes for learners: 1) Engages in scientifically oriented questions, 2)Gives priority to evidence in responding to questions 3) Formulates explanation from evidence, 4) Connects explanations to scientific knowledge, and 5) Communicates and justifies explanations. These five attributes are on a continuum from teacher directed on one end to student directed on the other end. The degree of teacher-student centeredness can vary for each attribute. Antwoord Closed Inquiry Guided Inquiry Open Inquiry

professionaliseringstraject Sessie 1. voorsessie intake Sessie 2: visievorming en brainstorming Sessie 3: bewustwording en beginsituatie Sessie 4: ontwikkelen van een onderzoekende houding: inspelen op de noden van de deelnemende leraren Sessie 5: een onderzoekende houding bij leerlingen ontwikkelen Sessie 6: voorbeeldsessie en reflectie op het professionaliseringstraject

Praktijkvoorbeeld Hoe kunnen we (ver)vuil(d) water zuiver maken? Vertrekkend vanuit een instructiefilmpje met stappenplan Interventies vanuit de IBSE aanpak Aandachtspunten Vastzetting/verder onderzoek

Toekomst? Beginnen met onderzoekend leren in hun klas is voor veel leraren echter een grote stap (Hewson, 2008). Het raakt sterkt aan hun opvattingen over leren, onderzoekend leren, over wat kinderen wel niet kunnen en over hun eigen rol, kortom aan het fundament voor hun dagelijks handelen. (Velthorst)

Onderzoekend leren als brug tussen… Werkelijkheid & nieuwsgierigheid Banen & sturen Kennis & vaardigheden Hands-on & Minds-on Wereldoriëntatie & andere leergebieden

contact Katrijn.pools@arteveldehs.be