Financiën Sociaal Domein VNG Expertisecentrum Gemeentefinanciën Hans Giesing november 2013

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Globale inhoud Algemene uitgangspunten drie decentralisaties Werk Jeugd Wmo Financieel Vragen / discussie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Decentralisatie Sociaal Domein (1) “Bouwen op de eigen kracht van burgers” Motto: één gezin, één plan, één regisseur Decentralisatie naar gemeenten: Participatiewet (Wet Werken naar Vermogen) Delen uit de AWBZ Jeugdzorg Zelfredzaamheid faciliteren en stimuleren; steun alleen voor wie het niet zelf en in eigen omgeving kan regelen en organiseren

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Decentralisatie Sociaal Domein (2) Regeerakkoord Rutte-Asscher: Gemeenten Leveren integraliteit Leveren maatwerk Spelen in op rol sociaal netwerk Eén persoon (waar het kan) begeleidt en ondersteunt op basis van integraal plan Uitvoeringskracht gemeenten vergroten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Werk

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Participatiewet Vervangt Wet Werken naar Vermogen Integreert: Wet Werk en Bijstand (WWB) Wet sociale werkvoorziening (WSW) en Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) Eén samengevoegd, ontschot budget! Totaal in 2015 ca 2,9 mld (aflopend naar 1,2 mld in 2050 (uitstroom)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Wajong Per 2015 alleen nog voor wie volledig en duurzaam geen arbeidsvermogen bezit Zittend bestand Wajong wordt herkeurd Mensen mét arbeidsvermogen: Gemeente biedt uitkering en/of ondersteuning re-integratie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Werkvoorziening Per 2015 (ipv 2014) geen nieuwe instroom WSW Werkgevers marktsector garant voor toenemend aantal extra banen Geen loondispensatie maar loonkostensubsidie Plaatsing werkgever als productiviteit <80% & niet-aangewezen op beschut werk; Verschil WML en loonwaarde: overheid Verschil CAO en WML: bedrijf Gemeenten creëren beschutte plekken

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Beschut Werk

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Gebundeld re-integratiebudget Bedrag in miljoenen struc Macro wsw oud Re-integratiemiddelen Pbudget “oude stijl” Nwe dg reg. werkx Nwe dg beschutx Overheveling wajongx Overheveling noriskx

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Afbouw sociale werkvoorziening Afbouw (fictieve) sw-subsidie in participatiebudget van € naar € per plek in 6 jaar Beperkte mogelijkheden afbouw kosten Tot 80% kosten hangen samen met CAO (lonen, pensioenen, etc) CAO wordt niet goedkoper, herschikking van posten Bedrijfsvoering kan goedkoper, maar heeft zijn limiet Besparen op begeleiding en overhead Ander profiel Sw bedrijf

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Financiële aandachtspunten Risico’s wsw –Afbouw van de sociale werkvoorziening -Loon- en prijscompensatie -Pensioenkosten WSW Duurzaamheid loonkostensubsidies Arbeidsovereenkomst beschut werk Hoogte uitvoeringskosten Efficiencykorting oplopend tot 290 mln struc. Vangnet IAU door Rijk gefinancierd

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Sociale werkvoorziening Zorgen om gebieden met veel sw’ers (2018) 102 gemeenten Geen middelen over voor reguliere re-integratie, totale gebundelde budget gaat op aan zittend bestand SW 171 gemeenten Meer dan 50% van re-integratiemiddelen gaat op aan zittend bestand SW 135 gemeenten Meer dan 50% re-integratiemiddelen beschikbaar voor Ondersteuning anders dan Wsw

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Jeugd

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Hoofdlijn stelselwijziging Doelen transitie: Preventie en uitgaan eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheid jeugdigen en ouders Demedicaliseren, ontzorgen en normaliseren door opvoedkundig klimaat te versterken Eerder juiste hulp op maat om beroep op dure gespecialiseerde hulp te vermijden Integrale hulp aan gezinnen (één gezin, één plan, één regisseur) Meer ruimte voor professionals

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Taakuitbreiding gemeenten Provinciale (geïndiceerde) jeugdzorg Jeugdzorg plus (gesloten jeugdzorg) Geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen Zorg jeugdigen met verstandelijke beperking Begeleiding, persoonlijke verzorging en kortdurend verblijf GGZ in kader jeugdstrafrecht (forensische zorg) Uitvoering jeugdbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Macrobudget Kortingen: Rutte I- 300 mln. Rutte II- 150 mln. Correcties PGB maatregel - 70 mln. Resterend macrobudget: Circa € 3,5 mld (grotendeels prijspeil 2012) Toets door Algemene Rekenkamer afgerond Tweede toets op definitief budget 2014 volgt nog

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Verdeelmodel Verdeling 2015 via historisch budget Woonplaatsbeginsel centraal Inschrijving gezagdrager in GBA Tenzij voogdij is overgedragen aan professional van gecertificeerde instelling -> feitelijke verblijfsplaats kind Eind november of begin december: nieuwe, verbeterde ‘tussenstand’ macrobudget en verdeling via website Mei 2014 definitief?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Wmo

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Regeerakkoord en Wmo Afbouw AWBZ Wet langdurige Zorg Begeleiding individueel (thuis) en groep (dagbesteding) naar gemeenten Verpleging naar zorgverzekeraars (Zvw) RA bevatte ook voornemen Persoonlijke Verzorging naar gemeenten te decentraliseren Gemeenten regelen tegemoetkoming kosten chronisch zieken en gehandicapten (WTCG)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Recente ontwikkelingen (brief HLZ) Persoonlijke verzorging niet naar Wmo maar naar Zorgverzekeraars (Zvw) (ca 2 mld.)! WTCG blijft deels fiscaal: (oplopend) € 268 mln naar gemeenten: nog besluitvorming Tweede Kamer! ‘Snijvlakverlies’ VNG schort samenwerking op tot BALV 29 november

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Macrobudgetten Taakstellingen: Begeleiding: was: 1,7 mld (-25%) Huishoudelijke hulp : 0,46 mld (-40%) Wordt nog getoetst door ARK Resteert nieuwe WMO totaal 8,7 mld. ca. 3,7 mld. nieuw geld ca. 5 mld. bestaande budgetten (IU en AU) en deel cluster maatschappelijke zorg in GF (ex wvg en ex welzijnswet). Opname in sociaal deelfonds?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Wmo wordt ook Beschermd wonen (1 mld) : centrum gemeenten. MEE naar gemeenten (175 mln). Mantelzorgcomplinent/waardering (100 mln). Kortdurend verblijf (ook jeugd).

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Persoonsgebonden budget Conceptwet nieuwe WMO: Artikel 2.3.6: PGB College moet cliënt op mogelijkheid PGB wijzen Verordening regelt de voorwaarden, waaronder op welke wijze de hoogte van persoonsgebonden budget wordt vastgesteld Betaling en budgetbeheer via SVB College kan weigeren als maatwerkvoorziening goedkoper is dan verkrijging via PGB

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Financieel

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Financiën Voor taken Werk, Zorg en Jeugd, komt (deels nieuw) ontschot budget via ‘sociaal deelfonds’ Totaal circa € 10 miljard Betekent circa 25% van gemeentebegroting Horizontale verantwoording: College legt alleen verantwoording over besteding af aan Raad. Rijk zal vragen om informatie over resultaten (systeemverantwoordelijkheid).

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Sociaal Deelfonds In Wet op het sociaal deelfonds Integratie-uitkering in gemeentefonds Horizonbepaling van drie jaar I-deel WWB blijft buiten deelfonds Maar (tijdelijk) bestedingsverplichting aan SD Budget is vrij te besteden binnen sociaal domein, maar niet daarbuiten! Monitoring vindt plaats via straks verbeterde Informatie voor derden (IV-3)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Financiële vormgeving 2015

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Sociaal Deelfonds Bestedingsvoorwaarde! Onderbesteding moet blijken uit IV3: kan aanleiding zijn voor nader onderzoek vervolgens bestuurlijk overleg mogelijk aanwijzing om besteding op peil te brengen Ultieme sanctie: uitbetaling opschorten Na drie jaar in Algemene Uitkering?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Kortingen doen pijn Tegelijk met decentralisaties flinke kortingen: Werk: € 1,8 miljard Wmo : € 1,7 miljard (op ex AWBZ taak begeleiding en 465 (huishoudelijke hulp) + effect extramuralisering (nog) niet correct gecompenseerd Jeugdzorg: € 450 mln en correcties Niet op te vangen door te blijven bieden wat we altijd boden op de manier die we altijd deden: kiezen is nodig! Enkele mogelijkheden: schaalvoordelen samenwerking benutten, efficiënter inkoop, toegang beperken en voorzieningen beperken!

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Financiële vervolgvraagstukken Toereikend macrobudget (is het genoeg) Bestedingsvrijheid (binnen sociaal domein) Verantwoordingsbureaucratie beperken Indexatie na 2015 (blijf het genoeg?) Volume- en prijsontwikkelingen Adequate verdeling over gemeenten Toereikend per gemeente Geen ‘slecht’ gedrag belonen Herverdeel effecten (max € 15 pipj?) Uitvoeringskosten en invoeringskosten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten Tot slot Nog vragen? Laatste nieuws op onze website VNG Gemeentefinanciën op