FORUMDAG VERENIGDE VERENIGINGEN 11 FEBRUARI 2011 ANNE VAN LANCKER Impact van Europa op werk en werking van het verenigingsleven in Vlaanderen

Europa en verenigingen: overzicht Europese sociale dialoog Dialoog met maatschappelijk middenveld: Nieuwe regels Verdrag Lissabon Raadplegingen, petitierecht, burgerinitiatief Lobbyen! Europese besluitvorming: een ingewikkeld kluwen

Europa en verenigingen: overzicht Europa: ook een zaak van verenigingen:  Sociaal beleid: gelijke kansen, armoede, ESF  Milieu: klimaat, milieu-informatie, LIFE+  Consumenten: levensmiddelen, chocolade, GGO’s, testen  Vluchtelingen: gemeenschappelijk asielbeleid, terugkeer, arbeidsmaigratie, integratie  Interne markt: dienstenrichtlijn Hoe transparant is Europa? Laat uw stem horen in Europa!

Europese sociale dialoog Artikel 152 De Unie bevorderd dialoog sociale partners. Tripartite Top groei en werkgelegenheid Artikel 154 VWEU 1. Commissie bevordert raadpleging van de sociale partners op het niveau van de Unie en dialoog tussen de partners. 2. Commissie raadpleegt de sociale partners over mogelijke richting van EU-optreden alvorens voorstellen inzake sociale politiek in te dienen. 3. De Commissie raadpleegt de sociale partners over de inhoud van het voorstel. De sociale partners geven advies of aanbeveling. 4. Sociale partners kunnen zelf onderhandelingen beginnen (maximaal 9 maanden tenzij verlenging) Artikel 155 VWEU Deze dialoog kan leiden tot overeenkomsten (ouderschapsverlof…)

Dialoog met maatschappelijk middenveld Verdrag Lissabon Artikel 11 VEU 1. De instellingen bieden de burgers en de representatieve organisaties langs passende wegen de mogelijkheid hun mening over alle onderdelen van het optreden van de Unie kenbaar te maken en daarover in het openbaar in discussie te treden. 2. De instellingen voeren een open, transparante en regelmatige dialoog met representatieve organisaties en met het maatschappelijk middenveld. 3. Ter wille van de samenhang en de transparantie van het optreden van de Unie pleegt de Europese Commissie op ruime schaal overleg met de betrokken partijen.

Dialoog met kerken, religieuse en niet- confessionale verenigingen Artikel 17 VWEU 1. De Unie eerbiedigt de status die kerken en religieuze verenigingen en gemeenschappen volgens het nationaal recht in de lidstaten hebben, en doet daaraan geen afbreuk. 2. De Unie eerbiedigt tevens de status die de levensbeschouwelijke en niet-confessionele organisaties volgens het nationaal recht hebben. 3. De Unie voert een open, transparante en regelmatige dialoog met die kerken en organisaties, onder erkenning van hun identiteit en hun specifieke bijdrage.

Laat uw stem horen over het EU-beleid Wilt u betrokken zijn bij Europese besluitvorming? U kunt deelnemen door openbare raadplegingen, het indienen van verzoekschriften bij het Europees Parlement, of het deelnemen aan enquêtes en debatten. Binnenkort kunt u ook een Europees burgerinitiatief lanceren.openbare raadplegingenhet indienen van verzoekschriften bij het Europees ParlementEuropees burgerinitiatief Openbare raadplegingen Wanneer de Europese Commissie begint te werken aan een initiatief voor nieuw beleid of bestaande wetgeving wil herzien, start ze gewoonlijk een openbare raadpleging over het onderwerp voor overmaking aan Europees Parlement en Raad.Europese Commissieopenbare raadpleging Petitierecht Burgers en organisaties kunnen verzoekschrift richten aan Europees Parlement over Europese materie Europees burgerinitiatief 1 miljoen inwoners uit ¼ van de lidstaten kunnen aan Europese Commissie vragen wetten voor te stellen

Europa: ook een zaak voor verenigingen! Gelijke kansen Gelijke behandeling van mannen en vrouwen: een doelstelling sedert de oprichting van Europa Gelijke kansen en behandeling M/V in arbeid en beroep (2006): gelijk loon, toegang arbeidsproces, beroepsopleiding, promotie en arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid, ‘omkering’ bewijslast, oprichting gelijke kansen organen in lidstaten Gelijke behandeling M/V toegang en aanbod goederen en diensten (2004): lobby verzekeringen! Nu: richtlijn zwangerschaps- en moederschapsverlof: momenteel 14 weken – toekomst 20 weken? 100% loon? 2 weken vaderschapverlof? Rol sociale partners, maar ook vrouwenorganisaties, gezinsbonden

Europa ook een zaak van verenigingen! Gelijke kansen Verbod op discriminatie (1999): non-discriminatie in arbeid, beroep en opleiding o.b.v. godsdienst, overtuiging, handicap, leeftijd, seksuele geaardheid + non-discriminatie ras en etnische herkomst(2000) Nu: non-discriminatie o.b.v. godsdienst, overtuiging, handicap, leeftijd, seksuele geaardheid buiten arbeidsmarkt:  voorstel Europese Commissie (2008): sociale bescherming, onderwijs, goederen en diensten  Europees parlement: consultatie april 2009, nu instemming  Raad: beperken tot huisvesting en financiële diensten (december 2010 – volgende juni 2011!) – unanimiteit! Rol organisaties ouderen, handicap, holebi, migranten… Europees burgerinitiatief European Disability Forum

Europa: ook een zaak van verenigingen! Armoede Europa 2020 strategie: slimme, duurzame en inclusieve groei: werk, innovatie, klimaat, onderwijs, armoede 1 van 5 kerndoelstellingen: - 20 miljoen mensen in armoede Geïntegreerde richtsnoeren n°10: sociale integratie bevorderen en armoede bestrijden Nationale hervormingsprogramma’s Mogelijk landenspecifieke aanbevelingen EC

Europa: ook een zaak van verenigingen! Armoede Europees Platform tegen armoede: 5 actiegebieden 1. Maatregelen gehele beleidsspectrum: werk, sociale bescherming en diensten, onderwijs en jeugd, migratie en integratie, non-discriminatie, sectorbeleid, extern beleid… 2. Doeltreffende EU-financiering: bijdrage EU-fondsen aan Europa Sociale innovatie: fondsen, onderzoeksnetwerk, info en communicatie 4. Partnerschap en sociale economie: nationale, regionale en lokale overheden, sociale partners, NGO’s, mensen in armoede; sociale economie versus markt, MVO. 5. Coördinatie lidstaten: integratie sociale OMC in Europa 2020

Europa: ook een zaak van verenigingen! Armoede Europees platform: jaarlijkse conventie van alle stakeholders op internationale dag uitbanning armoede in oktober PROGRESS zal regelmatige uitwisselingen en partnerschappen ondersteunen EAPN:  NGO’s en mensen in armoede betrekken  Sociale OMC mét nationale actieplannen  Actieve insluiting: waardig inkomen, kwaliteitsvolle diensten, toegang tot kwaliteitsvol werk  Sociale innovatie (ESF) OK maar behoud succesvolle maatregelen  Sociale impact van crisis monitoren

Europese financiering sociaal beleid: ook voor verenigingen Europees Sociaal Fonds: 75 miljard EUR ( ) aan nationale, regionale en lokale initiatieven België: 1 miljard EUR: VDAB, OCMW’s, opleidingsinstellingen, maar ook NGO’s zoals de Loods, Educar, Job & Co, de Sleutel… Eurobarometer november 2010: slechts 42% heeft al gehoord van ESF – slechts 10% weet wat ESF doet Nieuwe programmeringsperiode ( ): aansluiting op Europa 2020, eenvoudiger toegang plaatselijke partnerschappen en NGO’s Progress: Europese sociale agenda ondersteunen inzake werk, arbeidsomstandigheden, discriminatie, sociale integratie 743,25 miljoen EUR ( ) jaarlijkse survey 2010 nu lopend Europese microfinancieringsfaciliteit 500 mio EUR/10j

Europa: ook een zaak van verenigingen! Milieu Klimaatverandering: Kyoto-protocol, Cancun: reductie van broeikasgassen (-20% 2020), emissiequota, Europese CO2-markt, 20% hernieuwbare energie, + 20% energie-efficiëntie Europese wetgeving broeikasgassen wagens (2009): max 130gr/km – max 95gr/km 2020; % geproduceerde wagens/producent – poolen Europese wetgeving biobrandstoffen (2010): - 35% CO2 – niet in natuurgebieden

Europa: ook een zaak van verenigingen! Milieu Verdrag Aarhus (1998):  Toegang publiek tot milieu-informatie door overheid  Inspraak bevolking  Toegang tot rechter Milieu-effectrapporten (herziene richtlijn 2003):  Verplicht voor gevaarlijke industriële vestigingen, kerncentrales, transportinfrastructuur, mijnen, dammen, kippen- en varkenskwekerijen…  Info aan beslissende beleidsmakers, milieu-autoriteiten, publiek, andere lidstaten indien grensoverschrijdend Lopende consultaties: implementatie Aarhus, Life+, Natura 2000

Europese financiering milieu Life+: 2 miljard EUR ( )  Natuur en biodiversiteit  Milieubeleid en bestuur  Informatie en communicatie België sinds 1992: 139 projecten waarvan 84 milieu- innovatie, 54 natuurbehoud, 1 info en communicatie – totaal 299 miljoen EUR, waarvan 117 miljoen EUR van EU

Europa: ook een zaak van verenigingen! Consumenten Etikettering van levensmiddelen: ingrediënten, houdbaarheid, netto-hoeveelheid, allergenen… Chocolade-richtlijn 2000: labeling % cacao, andere vetten (max 5%), ander substanties (max 40%) – chocolade-producenten, consumentenorganisaties, ontwikkelingsorganisaties! GGO’s: richtlijn traceerbaarheid 2001 – burgerinitiatief Greenpeace: verbod Recente consultaties: alternatieve methoden testen cosmetica (niet op dieren), collectieve actie

Europa: ook zaak van verenigingen! Vluchtelingen Verdrag Lissabon: sterke uitbreiding domeinen codecisie met Europees Parlement en gekwalificeerde meerderheid Raad inzake justitie, vrijheid en veiligheid Stockholm programma ( ):  Gemeenschappelijk asielbeleid tegen 2012: behandeling aanvragen, opvang, bescherming, kwetsbare groepen, integratie (nu minimumnormen)  Terugkeerbeleid (richtlijn 2008 – detentiecentra – niet-begeleide minderjarigen)  Arbeidsmigratie  Integratie en rechten van migranten

Europa: ook een zaak van verenigingen! Interne markt: dienstenrichtlijn Europese Commissie voorstel 2004:  vrijmaking van dienstenmarkt door versoepelen vrijheid van vestiging (screenen en afschaffen van voorwaarden, vergunningen…) en bevorderen vrij verkeer van diensten (oorsprongslandprincipe)  Niet alleen commerciële diensten maar ook gezondheidszorg, ouderenzorg, opleiding, arbeidsbemiddeling, media onderworpen aan markt  Oorsprongslandprincipe zorgt voor sociale en ecologische dumping Sterke mobilisatie van vakbonden, mutualiteiten, NGO’s uit sociale sector: hoorzittingen, betogingen, lobbywerk bij Europees parlement en Raad Dienstenrichtlijn Europees parlement en Raad 2006:  Gezondheidszorg en sociale diensten (huisvesting, kinderen, famileis, personen in nood) uitgesloten  Oorsprongslandprincipe sterk bijgestuurd

Europees lobbywerk: transparant? Europees transparantie-initiatief: who is who? Welke algemene en specifieke belangengroepen willen het besluitvormingsproces van de EU beïnvloeden en hoeveel geld hebben zij daarvoor? Niet: juridische processen, sociale dialoog, op verzoek van Europese Commissie Vrijwillig register van belangenvertegenwoordigers: momenteel 3609 groepen:  Professionele consultancy + advocaten 239  In-house lobbyisten, bedrijven, vakbonden, beroepsverenigingen 1725  NGO’s en studiecentra 1151  Andere: kerken, verenigingen overheden… 495 In realiteit meer dan lobbyisten. 2/3 uit bedrijfsleven

Europa voor burgers Europees agentschap onderwijs, media & cultuur (EACEA): steun aan CSO-projecten  Niet alleen individuele burgers, ook actieve civiele samenleving (actie 2): projecten van lokale, regionale, nationale organisaties in Europees verband – evenementen, publicaties – projecten max 1 jaar  Prioritaire thema’s: toekomst Europa, participatie en democratie, interculturele dialoog, welzijn van mensen in Europa, impact EU-beleid op samenleving ● EY vrijwilligers 2011: ondersteunt 1 à 2 projecten van maatschappelijk middenveld op terrein vrijwilligerswerk – oproep gesloten november 2010

Laat uw stem horen inEuropa! Website « Uw stem in Europa »: Dank voor uw aandacht!