“Fuseren, samenwerken en concurreren” Studiedag Erasmus CMDz, 22 maart 2012 Mr. Diederik Schrijvershof, advocaat Van Doorne

Tilburgse ziekenhuizen: vergunningfase Reactie op Marco Varkevisser t.a.v.: Vergunningfase ˃ wat is daarbij relevant? ˃ wat wordt de uitkomst? (toekomstige) zorgspecifieke fusietoets ˃ wat ligt in het verschiet? ˃ wat zijn de (praktische) gevolgen? 2

Tilburgse ziekenhuizen: de “theory of harm” ˃ “Theory of harm” van de NMa Het wegvallen meest nabije concurrent ˃ Het fundament: de geografische markt die in deze zaak volgens NMa het gebied omvat van de: a) adherentiegebieden van partijen, b) of hooguit een ruimer gebied waarin ook het gebied van AZ valt. Maar, zegt de NMa: “de exacte omvang kan in het midden worden gelaten” en verwijst naar haar analyse van de gevolgen. Die analyse is in het besluit relatief kort: SEZ en TSZ zijn onder a) en b) steeds elkaars meest nabije concurrenten. Terwijl bij a) marktaandeel SEZ & TSZ 80-90% is, bij b) 50-60% en c) met JB 30-40%. 3

Invoegen kaartje bijlage 2 NMa besluit en daarop aangeven welke ziekenhuizen erin liggen ) Bron bijlage 2 NMa-besluit: overzicht locaties ziekenhuizen in Noord-Brabant 4

Bron bijlage 1 NMa-besluit: kaart adherentiegebied SEZ & TSZ; horizontaal gestreept (SEZ), verticaal gestreept (TSZ) geruit is overlap adherentiegebied SEZ & TSZ 5

Bron bijlage 1 NMa-besluit: bewerkte kaart oranje gebied is adherentiegebied SEZ & TSZ met huidige (mogelijke) concurrentiedruk 6

Vergunningfase: enkele observaties Van “theory of harm” naar significante mededingingsbeperking ˃ Concurrentiedruk NMa: er is nu concurrentie(druk) aan randen van adherentiegebied: [0-10] % - [ 10- 20]% van instroomvolume van zowel SEZ en TSZ ˃ Compenserende afnemersmacht CZ en UVIT geven, aldus de NMa, aan te verwachten over voldoende alternatieven te beschikken en noemen JBZ, AZ, MMC en het CHz ˃ Reisbereidheid Wat gaat daarmee in vergunningfase gebeuren? ˃ Significante duurzame beperking van de mededinging? Als SEZ&TSZ prijzen willen verhogen en/of kwaliteit verlagen, is dat praktisch uitvoerbaar? 7

Vergunningfase: de uitkomsten Verlenen vergunning ˃ zonder of met voorwaarden - voeren van een efficiencyverweer - rol NZa met het AMM-instrument Onthouden vergunning ˃ komt voor: zaak 6976 Zorggroep NW Veluwe - Het Baken (2011). Maar er is ook: bijv. in 2006 bij de Zeeuwse ziekenhuiszaak de intrekking vergunningaanvraag of het afzien van indienen vergunningaanvraag bijv. fusieplan GGZ NHN en GGZ DD en recent PBG en Emergis Na onthouden vergunning ˃ beroep bij de rechtbank R’dam ˃ aanvraag vergunning bij minister van EL&I: “de minister kan indien naar zijn oordeel gewichtige redenen van algemeen belang zwaarder wegen dan de te verwachten belemmeringen van de mededinging een vergunning verlenen.” 8

Zorgspecifieke fusietoets: inhoud Impact van de toets? ˃ Sterk afhankelijk van de uitwerking ˃ Wordt het een (meer) procedurele, of ook inhoudelijke toets? ˃ Gelijkenissen met Fusie effectrapportage onderwijs (2011) ˃ Wat wordt de verhouding tot de Wet cliëntenrechten zorg? 9

Zorgspecifieke fusietoets: gevolgen Wat zijn de (praktische) consequenties? ˃ Minister van VwS geeft aan: “Door de aanscherping van de fusietoetsing op zorgspecifieke aspecten is het onontkoombaar dat de doorlooptijd van een fusie toeneemt en dat de administratieve lasten enigszins toenemen.” (Kamerbrief 14 juni 2011) ˃ In voorkomende gevallen, een investering die van pas kan komen ˃ Maar het zou ook een struikelblok kunnen opleveren Zaak 7327 PBG en Emergis: “De cliëntenraad van ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen geeft aan dat zij in Zeeland, naast PBG en Emergis, geen andere partijen in het werkgebied kunnen aanmerken die voldoende geëquipeerd zijn voor een goede aanpak van de geestelijke gezondheidszorg, met als gevolg dat er na de concentratie nog één aanbieder zal overblijven. De cliëntenraad RGC Zeeuws-Vlaanderen stelt dat de concentratie “de mededinging aanzienlijk beperkt op de nieuwe markt, van Terneuzen tot Den Helder, omdat restconcurrentie verdwijnt en toetreding van nieuwkomers nog onwaarschijnlijker wordt. Het leidt ook tot een versterking van de monopoliepositie van Emergis in Zeeland. Er kan door cliënten niet meer gekozen worden”. Het kan echter ook een spelbreker dreigen te zijn: Bijvoorbeeld NMa-besluit in zaak 7327/ Parnassia Bavo Groep B.V. - Stichting Emergis (27 januari 2012) 10

Vragen, opmerkingen en discussie

Contact Diederik Schrijvershof Europees en Mededingingsrecht schrijvershof@vandoorne.com LinkedIn Van Doorne N.V. Jachthavenweg 121 1081 KM Amsterdam Postbus 75265 1070 AG Amsterdam The Netherlands t +31 (0)20 6789 123 f +31 (0)20 7954 589 info@vandoorne.com www.vandoorne.com 12