Herziening NEN 3650 serie en NTA 8000:2009 8 april 2009 Bert Dijkstra

overheid industrie consultancy 148 leden 29 leden wetenschap missie: normontwikkeling bevorderen toepassing normen kennis- en informatie- centrum normen wetenschap

Normering = ? Normen zijn privaatrechtelijke afspraken Gemaakt voor en door de markt Erkend document uitgegeven door erkend orgaan en publiek beschikbaar Niet verplicht, soms wel verplichtend gemaakt Belanghebbenden zijn vertegen-woordigd, consensus, open proces

Normering: het belang voor de samenleving, het belang voor u State of the art Bevordert wereldwijde handel, eerlijke concurrentie Strategisch voordeel door beïnvloeding markt Koploperspositie Netwerk van deskundigen Voorkomen/beperken schadeclaims

Risicomanagementsysteem voor buisleidingen NTA 8000:2009 Risicomanagementsysteem voor buisleidingen NC 310 004 Transportleidingen

Kenmerken NTA (1) Deelname: Openbare afspraak tussen ten minste twee verschillende belanghebbende partijen Besluitvormingsprocedure: eenvoudige meerderheid Bekendmaking en inspraak: De NTA wordt niet ter openbare kritiek gepubliceerd.

Kenmerken NTA (2) Coherentie: Niet in tegenspraak bestaande normatieve documenten en norminformatieproducten. Geldigheidsduur: Na uiterlijk drie jaar beoordeling: handhaven/intrekken/omzetten in norm Doorlooptijd: De doorlooptijd is relatief kort. De NTA komt tegemoet aan marktvraag naar snelle afspraken die breed toepasbaar zijn.

Aanleiding NTA (1) Commissie Enthoven “Samen voor de Buis” PIM’s: verschil in pro-activiteit tussen beheerders Systematisch toezicht vanuit overheid ontbreekt; PIM’s op adequaat niveau? VELIN: Alle partijen er over eens dat er regelgeving voor buisleidingen moet komen. Zelfregulering neemt daarbij een centrale plaats in waarbij het normkader als basis dient Veel bedrijven adequaat veiligheidbeheers-systeem, echter niet over de hele linie. NEN 3650 - H10 schiet voor aantal bedrijven tekort als handvat om een systeem in te richten

Aanleiding NTA (2) VROM TASKFORCE: Er moet een basisveiligheidsniveau gecreëerd worden Zelfregulering in combinatie met kaderwetgeving Met een hoogwaardig stelsel van zelfregulering kan handhavende rol overheid beperkt zijn. VELIN, VROM en NC transportleidingen: opstellen NTA via een normalisatieproces onder paraplu van de NC transportleidingen.

NTA voor buisleidingorganisaties die: Een RMS hebben, willen inrichten, implementeren, onderhouden en de effectiviteit daarvan continu willen verbeteren. Het vastgestelde (preventie)beleid inzake risico’s adequaat willen naleven Willen aantonen dat zij voldoen aan de NTA door certificatie van het RMS of door zelf de naleving van de NTA vast te stellen en aan te tonen

Structuur NC 310004 Normcommissie 310004 Transportleidingen (24) WG onderhoud NEN 3650 (3-4) WG Buisbekleding (8) WG Ontwerp (11) WG Materialen (5) Complexiteit / veel mensen en partijen doen mee Projectteam: Tebodin (Gert Dijkstra & Ton Wester) & vz BC (Rob Biermasz) Vergader frequentie: BC – 8-10 x per jaar Werkgroepen: variabel, 1 – 8 keer per jaar Deelnemende partijen, o.a.: Overheidsinstanties: landelijk / decentraal / waterbeheerders Bedrijven: Gasunie / NAM / EnergieNed / DSM-Sabic Onderzoeksinstellingen: RIVM, KIWA. Belangen organisaties: VEWIN, Velin, EnergieNed Communicatie - via website: Website voor BC 310004 & veel email verkeer specials voor externen (ontwerpen) WG Bedrijfsvoering Externe Veiligheid (14) WG Kathodische bescherming (6) WG Uitvoering (5)

Draagvlak ingebouwd Leden NC 310004 Leden WG NTA Vz: Rien Kornalijnslijper – Gasunie ProRail VELIN VROM TF Buisleidingen Gemeente Rotterdam Waterschap Hollandse Delta Tebodin TU Delft HIS consult NAM SodM(EZ) Bolegbo Nederlands lasinstituut Shell RIVM Kiwa-Gastec Eneco VEWIN Leden WG NTA Vz: Rien van Berkom - VELIN VROM TF Buisleidingen Gemeente R’dam DPO NAM SodM(EZ) RRP Gasunie Lloyd’s Register Zebra VROM inspectie Sabic AFS Odfjell

NTA toepassingsgebied zelfde als NEN 3650

NTA toepassingsgebied Het NTA-RMS geeft veiligheidseisen voor mens, milieu, fysieke omgeving en eigendommen voor de beheersfase vanaf ingebruikname tot en met verwijdering met doorwerking van en naar ontwerp, aanleg en inbedrijfstelling. Het NTA-RMS is een nadere uitwerking H10 NEN 3650. De NEN 3650 richt zich naast de beheers- fase ook op ontwerp en aanleg van buisleidingsystemen.

Inrichting NTA 8000:2009 (1) De NTA is in belangrijke mate gebaseerd op ISO 14001 Andere belangrijke referentie documenten: NEN 3650:2003 Eisen voor buisleidingsystemen; OHSAS 18001 voor Arbomanagementsysteem; Performance indicatoren Marcogaz, Arthur D Little en ASME; Pipeline Risk Management Manual" W. Kent Muhlbauer; NTA 8000:2000; IWACO rapport beheer bodemincidenten; NTA 8620 specificatie veiligheids-beheerssysteem voor risico’s van zware ongevallen.

Inrichting NTA 8000:2009 (2) Gelijkwaardige en in Nederland algemeen geaccepteerde normen voor managementsystemen (zoals ISO 9001, OHSAS 18001 en PAS 55) kunnen gedeeltelijk worden toegepast voor de invulling van het NTA-RMS Hiertoe dienen in de NTA waar mogelijk (en dus onderbouwd) verwijzingen naar ISO 14001 te worden vervangen door de overeenkomstige bepalingen van de vervangende norm.

Inrichting NTA 8000:2009 (3) PDCA cyclus

Het RMS bestaat uit Maatregelen en voorzieningen om de buisleiding veilig, niet verstorend en duurzaam economisch en minimaal volgens de wettelijke eisen en de voorwaarden van de NTA in bedrijf te hebben de conditie te bewaken onderhoud op een juiste en veilige manier te verrichten in noodgevallen de schade voor mens en milieu tot een minimum te beperken de directe omgeving van de buisleiding te bewaken en waar mogelijk de prestaties te verbeteren.

Risico-inventarisatie en -evaluatie Onderkenning van volgende deelgebieden: Afwijkingen in het te transporteren product, de specificaties, temperatuur, druk snelheden e.d. Aantasting van technische integriteit van de buisleiding Interactie met werkzaamheden of objecten in omgeving buisleiding Organisatie van veiligheidskritische werkzaamheden

Aangrijpingspunten voor beheersen van risico's Figuur: Vlinderdasmodel

Voorbeeld vlinderdas Externe corrosie: Inspectievoorschriften controle kwaliteitsbeheer Aanbrengen KB en/of drainages Controle isolatieflenzen Inspectievoorschrift wanddiktemeeting Inspectievoorschrift effectiviteit KB LOC Detectie Voorschrift reparatiemethode coating en leiding Voorschrift rekenmethodiek fit for purpose met criteria Inspectievoorschrift NDO

Elementen Monitoring Acceptatie criteria, veiligheids- en milieuresultaten Prestatienormen en doel- en taakstellingen risico management Functioneren van de preventieve, beschermende en repressieve maatregelen Systematische analyse en adequate opvolging van incidenten en afwijkingen van systeemvereisten Het gebruik van vastgestelde prestatie-indicatoren

Prestatie-indicatoren In de NTA is een set van prestatie indicatoren (PI) opgenomen Uit deze “ingrediëntenlijst” moet iedere leidingexploitant een passend menu samenstellen De leidingexploitant legt een lijst met PI voor aan de betrokken overheden. Bronnen PI: Marcogaz, Arthur D Little en ASME

Beheersplan preventief onderhoud Middels beheersplan toetsen van: tracé inspectie lekdichtheid buisleiding samenstellende componenten inclusief kritische veiligheidscomponenten bescherming tegen interne en externe corrosie zettingen en zettingsgevoelige gebieden

Audits Uit te voeren door eigen personeel of externen Kan in combinatie met audit van milieu en/of arbomanagementsysteem Behandelt: doelstelling audit, gehanteerde audit criteria, afdeling en activiteiten die worden geaudit, frequentie auditing,verantwoordelijke voor de audit,hulpmiddelen,auditprotocollen, wijze van rapportage en geven van vervolgacties

Rapportage Wordt ingevuld conform directiebeoordeling NEN-EN-ISO 14001 met bijzondere aandacht voor: resultaten van veiligheidsstudies beoordeling van naleving van de wettelijke eisen toetsing prestaties / resultaten andere ondernemingen incidentenrapportages prestatie-indicatoren mogelijkheden tot verbetering op 4 afzonderlijke deelgebieden: transport, technische integriteit, omgeving en organisatie

Publicatie NTA Publicatie APRIL 2009 Met dank aan VROM Externe Veiligheid zonder kosten verkrijgbaar via www.nen.nl

Eisen voor buisleidingsystemen Herziening NEN 3650 serie Eisen voor buisleidingsystemen NC 310 004 Transportleidingen

Welke delen? NEN 3650 - 1 Algemeen deel NEN 3650 - 2 t/m 5 Materiaaldelen NEN 3651 - Kruisingen waterstaatswerken NPR 3659 - Grondslagen voor sterkte-berekeningen NEN 3653 - Acceptatie criteria NDO technieken NTA 8000: 2009 – evaluatie, wordt NEN 3654?

Uitvoeringsstructuur herziening NC 310 004 eindverantwoordelijk Begeleidingscommissie bestaande uit voorzitter NC, voorzitters werkgroepen, secretariaat, vertegenw. stakeholders Projectteam aangevuld met relevante expertise Werkgroepen (ontwerp, integriteit, materialen, uitvoering, kathodische bescherming, buisbekleding)

Kick off meeting begeleidingscommissie 3 April 2009 Leden Shell Global Solutions Int. BV Ministerie van VROM, Directie Risicobeleid Staatstoezicht op de Mijnen Tebodin N.V. Nederlandse Gasunie VELIN GDF SUEZ E&P Nederland B.V. Kiwa Gastec Technology B.V. Lloyd's Register Nederland B.V. ZEBRA Gasnetwerk B.V. NAM VROM-Inspectie Defensie Materieel Organisatie Provincie Zeeland Gemeente Rotterdam Bouwend Nederland, vakgroep Ondergrondse Netwerken VEWIN Netbeheer Nederland Stichting buisleidingenstraat Min SZW ProRail Waterschap Hollandse Delta - UvW

Tijdstraject herziening Uitvoering herziening: aanzet 2008 formele traject 2009, 2010 en 2011 ‘Groentje’ uiterlijk juni 2010 ter publicatie Publicatie NEN 3650 serie eind 2011

Hoofdpunten herziening Update, state of the art Relatie wet en regelgeving (AMVB Buisleidingen van kracht medio 2009) Consistentie normenstelsel (ISO-CEN-NEN)

Herziening en wet en regelgeving

NC 310 004 Werkgroep 2 bedrijfsvoering en integriteit Leden: P. Leltz (vz) VELIN (DPO) W. Kovacs Gem. Rotterdam G. Dijkstra(pl) Tebodin G. Stallenberg Gasunie P. Baars Nogepa (GdF) G. de Kok Zebra Gasnetwerk M. Miseré Sabic N. van den Haterd Shell/NAM B. Dijkstra NEN C. Theune VROM Agendaleden: K. Haeck, Buisleidingstraat ZWN J. van Ginneken, SODM Onderwerpen herziening 3650: - NTA 8000:2009 Afstemming met wet en regelgeving Tot nu toe geinventariseerde onderwerpen WG 2: WI lijst NC310 004 WG 2.doc