Bestuursrecht Klas MED1 LES 5 2012-2013

Toezicht op bestuursorganen Awb kent goedkeuring, vernietiging en schorsing Karakter goedkeuring (slagboomtheorie) Preventief toezicht Vernietiging Repressief toezicht Strijd met de wet en algemeen belang Niet mogelijk als weg bezwaar en beroep nog open staat Beroep tegen vernietiging mogelijk bij rechter

Controle door rechter Controle op bestuursrechtelijk handelen van de overheid Bestuursrechtspraak Burgerlijke rechter op basis onrechtmatige daad Strafrechter Naast controle door rechter soms controle door hoger orgaan binnen bestuurskolom: administratief beroep

Vragen 1 Hoe verlopen de procedures (via welke instanties) als u het niet eens bent met het bestuursorgaan in de volgende situaties: BenW weigeren u een bouwvergunning te verlenen voor een uitbreiding van uw woning BenW weigeren u de schade te vergoeden die ontstond toen uw auto in een diep gat in de weg reed De gemeenteraad stelt een verkeersbeleidsplan vast waarin uw straat wordt aangewezen als toekomstige hoofdontsluitingsweg van een nieuwe woonwijk BenW waarderen uw functie twee salarisschalen lager als die van een collega die volgens u hetzelfde werk doet BenW stellen op basis van delegatie door de raad een verordening vast waarbij de sluitingstijd voor horeca-inrichtingen in het weekend wordt verschoven van 01.00 uur naar 03.00 uur. u vreest nu veel meer overlast BenW stellen in uw straat eenrichtingsverkeer in i.v.m. de vestiging van een school

Vragen 2 Hoe verlopen de procedures (via welke instanties) als u het niet eens bent met het bestuursorgaan in de volgende situaties: BenW verlenen uw buurman bouwvergunning voor de verbouw van zijn wonining tot cafetaria. uw buurman kondigt aan dat de zaak over 14 dagen gereed moet zijn BenW verlenen kapvergunning voor een majestueuze kastanjeboom in het park waar u regelmatig met uw zoontje de eendjes komt voeren BenW wijzen uw bezwaar tegen de aanslag ozb af (terwijl de bevoegdheid tot beslissen bij de heffingsambtenaar ligt) De gemeenteraad stelt de tarieven voor de afvalstoffenheffing vast op een niveau dat 1,5 keer de kosten oplevert (terwijl de wetgeving zegt dat 1,0 keer het maximum is) U voelt zich geschoffeerd door een ambtenaar van de gemeentewinkel die u bij de aangifte van uw 10e kind “fokkonijn” noemde

BESTUURLIJKE HEROVERWEGING GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN Detail uitwerking op volgende sheet SYSTEEM RECHTSBESCHERMING HOGE RAAD CBB NATIONALE OMBUDSMAN ABRS CRvB HOF RECHTBANK BESTUURLIJKE HEROVERWEGING GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

“GEWONE” RECHTER HOGE RAAD ABRS CBB CRvB PROCEDURE AWB HOF RECHTBANK ABRS = AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK RAAD VAN STATE CBB NATIONALE OMBUDSMAN HOGE RAAD CRvB = CENTRALE RAAD VAN BEROEP ABRS CRvB PROCEDURE AWB HOF PROCEDURES SOCIALE VERZEKERINGEN EN AMBTENAREN CBB = COLLEGE VAN BEROEP VOOR HET BEDRIJFSLEVEN BELASTINGZAKEN RECHTBANK PROCEDURES PUBLIEKRECHTELIJKE BEDRIJFSORGANISATIE EN ECONOMISCHE WETGEVING MILIEU + RO GEWONE RECHTER ALS RESTRECHTER EX ART. 6:162 BW BESTUURLIJKE HEROVERWEGING GEDRAGINGEN BESTUURSORGANEN

Bestuurlijke her-overweging (bezwaar) Functies bezwaarschriftprocedure Zeefwerking Voorbehandeling Signaalfunctie Algemeen verplichte voorprocedure (tenzij ..) Verplichte hoorzitting Door orgaan zelf Adviescommissie Ambtenaren Heroverweging op basis van bezwaar

Voorlopige voorziening Bezwaar of beroep heeft niet automatisch schorsende werking Wanneer mogelijk Spoedeisendheid Moet bodemprocedure zijn (connexiteit) Bij voorzitter instantie die bevoegd is of kan worden (na bezwaarprocedure) Soms combinatie met bodemprocedure (kortsluiting) Inhoudelijk: schorsing of positieve maatregel in vorm voorlopige voorziening

Hoofdbeginselen bestuursprocesrecht Rechtsbeschermingsfunctie Laagdrempelige toegang Actieve rechter Rechtmatigheidstoetsing ex tunc Proceseconomie

Uitwerking beginselen bestuursprocesrecht 1 Rechtsbeschermingsfunctie Recours objectif versus recours subjectief Indiener bezwaar bepaalt omvang geschil Geen reformatio in peius Laagdrempelig toegang Geen verplichte procesvertegenwoordiging Veel mogelijkheden herstel vormverzuim Bezwaar gratis; lage griffierechten Actieve rechter Rechter kan ongelijkheid procespartijen herstellen Rechter mag rechtsgronden en feiten aanvullen

Uitwerking beginselen bestuursprocesrecht 2 Rechtmatigheidstoetsing ex tunc Toetsing aan recht en a.b.b.b. Oordeel naar stand van zaken op moment dat aangevochten beslissing werd genomen Terugverwijzing na vernietiging; bij duidelijke uitkomst mag rechter zelf in de zaak voorzien Proceseconomie Streven naar efficiënte en effectieve inrichting proces Enkelvoudige rechter in eerste aanleg uitgangspunt Mogelijkheid mondelinge uitspraak Vereenvoudigde behandeling als uitkomst duidelijk is Combinatie van voorlopige voorziening met bodemprocedure

Aanpak toetsing Voorvragen Hoofdvragen Is de rechter bevoegd Is appellant ontvankelijk Hoofdvragen Was bestuursorgaan bevoegd Was besluit procedureel correct Was besluit inhoudelijk correct

Bevoegdheid rechter (absolute competentie)

Ontvankelijkheid Appellant moet belanghebbende zijn Geadresseerde of derde-belanghebbende Belang Feitelijk aanwijsbaar Speciaal Rechtstreeks Ook rechtspersonen en bestuursorganen Procedurele regels correct Tijdig ingediend Griffierecht betaald

Bestuursorgaan niet bevoegd Wettelijke grondslag ontbreekt Kan het geval zijn als rechter regeling waarop besluit gebaseerd is onverbindend verklaard Niet binnen wettelijke grenzen Bevoegdheid wordt veel ruimer gehanteerd dan wettelijk toegestaan Bevoegdheidstoedeling niet correct Foutieve hantering delegatie en mandaat

Besluit procedureel niet correct Zorgvuldige voorbereiding (art. 3:2) Er moet aandacht geschonken worden aan eventuele bijzondere omstandigheden Correcte wijze advisering (art. 3:9) Ook bij voorbereiding advies geldt hoor en wederhoor Deugdelijke motivering (art 3:46 e.V.) In beslissing op bezwaarschrift moet worden in gegaan op aangevoerde motieven Bekendmaking ontbreekt (art. 3:40)

Besluit inhoudelijk niet correct Toetsingskader in art. 8:77 awb Geschreven recht Ongeschreven recht Algemene rechtsbeginselen, zoals a.b.b.b. Detournement de pouvoir Geen belangenafweging Geen evenredige belangenafweging Gelijke gevallen niet gelijk behandeld Schending opgewekte verwachtingen Rechter toetst niet op beleid

Nationale ombudsman Vorm externe klachtafhandeling Onderzoek naar behoorlijkheid gedragingen Op basis van klacht of eigen initiatief Geeft oordeel zonder (directe) juridische consequenties Beperkte bevoegdheid Niet over zaken waarover beroep op administratieve rechter mogelijk is Niet (algemeen) lagere overheden