Omgaan met asociaal gedrag en agressie Presentatie: Henk Visschedijk OOP-dag CNV Onderwijs 19 november 2013

Agressie Agressief (van Dale): 1. Aanvallend 2. Geneigd om aan te vallen Agressief gedrag: Iedere vorm van gedrag die wel of niet bewust gericht is op het teweegbrengen van onlustgevoelens, dan wel doelbewust toebrengen van schade. Het gedrag gaat gepaard met geweld of geweldsdreiging of verbale krenkingen.

Omgaan met asociaal gedrag en agressie Inventarisatie: Lastig gedrag (opstandig, weerstand, brutaal) Asociaal gedrag Probleemgedrag (spijbelen, afwijkend gedrag) Pesten en discriminatie Materieel geweld (vandalisme, diefstal) Verbaal geweld (schelden, dreigen) Lichamelijk geweld (vechten, seksueel geweld) Crimineel gedrag (drugs, wapens)

“Voel je thuis…………binnen XXX-College” Een school waar je je snel thuis voelt! Een veilige en gezellige school! Een school waar je op elkaar kunt bouwen en elkaar kunt vertrouwen! Een school waar je respect voor elkaar hebt! Want, in een goede sfeer presteer je meer!

“Voel je thuis…………binnen XXX-College” Zo gemakkelijk is dat niet. De afgelopen jaren: Diverse incidenten in de ‘openbare’ ruimten (bedreiging en fysiek geweld); Toename moeilijk en asociaal gedrag van leerlingen: brutaler en opstandiger. Negatief imago vanuit verleden Er zit een ‘kloof’ tussen waar we naar toe willen en waar we nu staan. Actie op het terrein van schoolveiligheid vereist.

“Voel je thuis…………binnen XXX-College” Een beleidsplan/ schoolveiligheidsplan en activiteiten plan (plan van aanpak) zijn nodig om ambitieniveau te realiseren en problemen/ knelpunten aan te pakken!

XXX-College: een veilige werkomgeving! Erken daarbij dat agressie geen individueel probleem is maar een organisatieprobleem! Dit betekent dat maatregelen/ interventies zich op de complete organisatie en de daarbij betrokken actoren moeten richten!

“Voel je thuis…………binnen XXX-College” Randvoorwaarden voor een succesvolle aanpak: Een integrale aanpak Een gezamenlijk gedragen aanpak Een procesmatige aanpak

Een veilige werkomgeving (voorkomen van agressie) 1. Een integrale aanpak (een aanpak op alle niveaus) Kijken naar: Onderwijs en leerlingen Gebouw Omgeving Ondersteuning Schoolklimaat / -cultuur

Veiligheidspiramide Kwaliteit Cultuur Primair proces Repressie Nazorg / sancties Incidentenprotocollen Preventie OBE maatregelen Organisatorisch, bouwkundig, elektronisch Kwaliteit Cultuur Personeel Primair proces Management externen leerlingen

OBE-maatregelen Organisatorisch Bouwkundig Elektronisch www.vmb.biz

Effectiviteit maatregelen

Primair proces Het fundament van de veiligheid wordt gevormd door de kwaliteit van het primair proces, de beleving door de leerling en de samenwerking tussen de daarbij betrokken partijen Vooraf hierover goed nadenken en de leerling service gericht (leerlinggericht/pedagogisch verantwoord ) benaderen is de meest veilige werkwijze

Een veilige werkomgeving (voorkomen van agressie) 2. Een gezamenlijke gedragen aanpak Directie en leidinggevenden Personeel (OP en OOP) Leerlingen Voorkom agressie voor en met elkaar!

Veiligheid vraagt om leiderschap Rol van directie Rol van de directie/management is belangrijk: Verantwoordelijk voor veilige en plezierige werkomgeving (mogen dit niet delegeren) Kunnen primaire processen (kwaliteit) beïnvloeden Kunnen cultuur beïnvloeden (voorbeeldfunctie) Kunnen integrale aanpak realiseren en in maatregelen investeren Veiligheid vraagt om leiderschap van het management!

De rol van de medewerker Wat mag de school van de medewerkers verwachten? Grenzen bepalen (wat mag wel en wat niet?) Gedrag signaleren en incidenten melden Collega’s en leerlingen aanspreken op gedrag Ingrijpen bij incidenten Onderling samenwerken en collega’s steunen na incidenten Meedenken over veiligheid en ideeën aanleveren

Een veilige werkomgeving (voorkomen van agressie) 3. Een continue procesmatige aanpak! De 5 W’s Willen (erkennen van problematiek) Weten (inventariseren) Wegen (overleggen/besluiten) Werken (uitvoeren) Waken (evalueren, bijsturen)

Een aantal bouwstenen voor agressiehantering Omgaan met agressie Een aantal bouwstenen voor agressiehantering

Vormen van agressie Frustratie /expressieve agressie: Agressie voortkomend uit opgestapelde irritaties. Men voelt zich tekort gedaan, niet begrepen of miskend. Aanwezigheid van heftige emoties zijn kenmerkend. Instrumentele agressie: Agressie is een doelbewuste keuze omdat de agressor denkt dat een bepaald doel hierdoor bereikt kan worden. Willekeurige agressie: Agressie om de ‘kick’ Agressie ten gevolge van psychopathologie: Psychische disfunctioneren

Reacties op agressie Een impulsieve (primaire) reactie Vechten Vluchten Bevriezen Een constructieve (opbouwende) reactie

Schema vechten, vluchten, bevriezen (1) Agressief / Explosief gedrag Uitdagend gedrag Emoties lopen op vechten Professioneel hanteren zelfcontrole vluchten bevriezen strategieën

Schema vechten, vluchten, bevriezen (2) Hulp halen strategieën Kalmeren en confronteren Laten gaan

Reageren op agressie Fasen: Strijd negeren Contact maken Actief luisteren Confronteren Afronden

Samenvatting Openstaande vragen Evaluatie formulier Afronding Samenvatting Openstaande vragen Evaluatie formulier Voor een professionele invulling van uw ondersteunende organisatie”