Meer invloed dan de WOR: medezeggenschapsconvenant OR Spring 9 april 2013 Workshop Meer invloed dan de WOR: medezeggenschapsconvenant

Presentatie: Leonie Oude Essink, Advocaat Arbeidsrecht

Inhoud: Artikel 32 WOR Uitbreiding bevoegdheden OR Lid 1: Verdere bevoegdheden o.b.v. CAO/regeling arbeidsvoorwaarden Lid 2: Medezeggenschapsconvenant Lid 3: CAO/regeling arbeidsvoorwaarden “overruled”medezeggenschapsconvenant Lid 4: Proceduremogelijkheden

Artikel 32, lid 1: Lid 1 luidt als volgt: “Bij collectieve arbeidsovereenkomst of een regeling van arbeidsvoorwaarden vastgesteld door een publiekrechtelijk orgaan kunnen aan de Ondernemingsraad of aan de Ondernemingsraden van de bij die overeenkomst of die regeling betrokken onderneming of ondernemingen verdere bevoegdheden dan in deze wet genoemd worden toegekend.”

Voorbeelden: Artikel 29 CAO Kabel en Telecom Artikel 14:1 CAR-UWO resultaatafhankelijke uitkering Artikel 14:1 CAR-UWO

CAO/Regeling arbeidsvoorwaarden Check CAO/regeling arbeidsvoorwaarden CAO van toepassing geen nawerking

Artikel 32, lid 2 Lid 2 luidt als volgt: “Bij schriftelijke overeenkomst tussen de ondernemer en de Ondernemingsraad kunnen aan de Ondernemingsraad meer bevoegdheden dan de in deze wet genoemde worden toegekend en kunnen aanvullende voorschriften over de toepassing van het bij of krachtens deze wet bepaalde worden gegeven. De Ondernemer zendt een afschrift van de overeenkomst aan de bedrijfscommissie.”

Drie aspecten Schriftelijke overeenkomst Afschrift aan bedrijfscommissie Inhoud aanvullende afspraken

Ad 1: Schriftelijke overeenkomst Vastlegging in door alle betrokkenen goedgekeurde notulen Mondelinge afspraak?

OK 19 januari 2005 (OR/Werkvoorzieningschap Oost-Twente) “Daarbij is de OR met zoveel woorden toegezegd dat terzake van de organisatorische en personele gevolgen nog een adviesaanvraag zou volgen” OK verbindt aan mondelinge afspraak geen conclusies In casu erkenden OR en ondernemer afspraak NB: bewijsprobleem rust meestal op OR

Ad 2: Afschrift bedrijfscommissie Vormvoorschrift, geen bestaansvoorwaarde

Ad 3: Inhoud aanvullende afspraken A) Toekennen meer bevoegdheden Geven aanvullende voorschriften Overig?

Ad A: toekennen meer bevoegdheden op vrijwillige basis uitbreiding advies-/instemmingsrecht (art. 25/27 WOR) uitbreiding recht op informatie (art. 31-31c WOR)

Voorbeelden Instemmingsrecht t.a.v. autoleasebeleid Instemmingsrecht i.p.v. adviesrecht verzwaard adviesrecht besluit toetsen aan art. 27 lid 4 WOR (besluit gevergd door zwaarwegende bedrijfsorganisatorische, bedrijfseconomische of bedrijfssociale reden) i.p.v. art. 26 lid 4 WOR (afweging betrokken belangen in redelijkheid tot besluit had kunnen komen)

Vervolg toekennen meer bevoegdheden Nader bepalen bevoegdheden d.m.v. interpretatie-afspraken

Voorbeeld: Wanneer sprake is van een belangrijk adviesplichtig besluit bij belangrijke investering (art. 25 WOR) NB: WOR minimumregels

Ad B: Geven aanvullende voorschriften Praktische invulling van het Medezeggenschapsrecht binnen de eigen onderneming Enkele onderwerpen verplicht Op vrijwillige basis

Voorbeelden a. afspraken over de gang van zaken bij en rond de overlegvergadering; b. afspraken over onderling beraad en over scholing en vorming; c. afspraken over een jaarbudget van de OR en zijn commissies; d. afspraken over de wijze van toepassing van de WOR; e. contacten OR-bestuur en Raad van Commissarissen.

Ad a: Overlegvergadering Verplicht (art. 23a lid 5 WOR): gang van zaken wijze en tijdstip bekendmaken agenda wijze en tijdstip bekendmaken verslag

Ad a: Overlegvergadering Verplicht (art. 24 lid 1 WOR): wijze en tijdstip betrokken OR bij besluitvorming advies-/instemmingsrecht

Ad a: Overlegvergadering Vrijwillig Aantal overlegvergaderingen per jaar Opstellen en termijn agenda Voorzitterschap Secretaris

Ad b: Onderling beraad en scholing en vorming Verplicht (art. 18 lid 1 WOR) aantal uren t.b.v. onderling beraad en overleg Verplicht (art. 18 lid 2 WOR) aantal dagen scholing en vorming

Ad c: Jaarbudget Vrijwillig (artikel 22 lid 3 WOR) “kunnen” inclusief of exclusief kosten raadplegen deskundigen/voeren procedures altijd exclusief kosten verplichtingen t.b.v. uitvoering taak (artikel 17 WOR) en recht op onderbreking arbeid en scholing (artikel 18 WOR)

Ad d: Wijze toepassing WOR Vrijwillig (artikel 17, lid 1 WOR) gebruik voorzieningen waarover ondernemer beschikt, voor zover redelijkerwijs nodig vergaderruimte, notuleren, kopieerapparaat, telefoon, fax, internet, intranet, e-mail, etc.

Ad d: Wijze toepassing WOR Vrijwillig (artikel 17 WOR) achterbanberaad Vrijwillig Wijze van informatievoorziening (art. 31-31c WOR)

Ad e: Contacten OR-bestuurder en RvC Vrijwillig (art. 24 lid 2 WOR) aanwezigheid bestuursleden en commissarissen tijdens overlegvergadering over algemene gang van zaken Vrijwillig Praktische invulling over medezeggenschapsrecht binnen onderneming

Ad e: Contacten OR-bestuurder en RvC: Vrijwillig: informeel vooroverleg met ondernemer evaluatie samenwerking communicatie aanvragen

Ad C: Overige? Artikel 32 WOR: meer bevoegdheden en aanvullende voorschriften Andere mogelijkheden?

Andere mogelijkheden: Vrijstelling OR-leden normale werkzaamheden Fusie: medezeggenschapsverhoudingen gedurende en na de fusie COR/BOR

Primaire arbeidsvoorwaarden? Ja, dat kan Van belang voor: geen CAO CAO behoeft aanvulling Voordelen ondernemer: werknemer aanvaarden eerder arb.vw.-regeling arb.vw.-regeling evenwichtiger van inhoud arb.vw.-regeling eerder redelijk in procedure OR kan instemming afhankelijk maken van uitkomst raadpleging achterban

Voorbeelden:

Voorbeelden:

(On)bepaalde tijd Bepaalde of onbepaalde tijd bij niets bepaald  onbepaalde tijd

Bepaalde tijd Voorbeelden: Einde van rechtswege na ommekomst termijn arbeidsvoorwaarden bevoegdheden OR i.v.m. fusie procedurele afspraken m.b.t. reorganisatie Einde van rechtswege na ommekomst termijn Opzeggen en gevolgen niet tijdige opzegging of stilzwijgende verlenging

Bepaalde tijd Tussentijdse opzegging: alleen als overeengekomen onvoorziene omstandigheden niet voor rekening opzeggende partij zo ernstig van aard maatstaven van R+B instandhouding niet mag worden verwacht

Onbepaalde tijd Opzegtermijn Geen opzegtermijn redelijke termijn

Jurisprudentie Gerechtshof Den Haag 3 november 2006 OR/Gemeente Leiden Rechtsvraag: opzegging convenant door gemeente Leiden rechtsgeldig? Inhoud convenant: Extra advies bevoegdheden verlenen faciliteiten nader regelen overleg Deze inhoud brengt mee: informeren, consulteren, overleggen I.s.m. aard convenant opzeggen zonder voorafgaand overleg

Jurisprudentie Gerechtshof Den Haag 3 november 2006 OR/Gemeente Leiden “Bij zwaarwichtige redenen die nopen tot aanpassing, moet overleg plaatsvinden. In dat overleg zullen partijen zich redelijk jegens elkaar moeten opstellen. Alleen indien de OR zich terzake van redelijke voorstellen tot aanpassing van het convenant onredelijk opstelt, zal de gemeente het convenant met inachtneming van een redelijke opzegtermijn geheel of gedeeltelijk kunnen opzeggen.”

Conclusie: Eerst overleg Alleen opzeggen bij onredelijke opstelling t.a.v. redelijke voorstellen

Onbepaalde tijd ongeacht leden OR ongeacht ondernemer

Voorbeeld Convenant arbeidstijdenbeleid

Lid 3 Lid 3 luidt als volgt: “Indien aan de Ondernemingsraad op grond van dit artikel een adviesrecht of instemmingsrecht is toegekend, is het advies of de instemming van de Ondernemingsraad niet vereist, voor zover de aangelegenheid voor de onderneming reeds inhoudelijk is geregeld in een collectieve arbeidsovereenkomst of in een regeling, vastgesteld door een publiekrechtelijk orgaan.”

Uitleg lid 3: Verval instemmingsrecht of adviesrecht, indien: geregeld in CAO/regeling van arbeidsvoorwaarden inhoudelijk uitputtend / zonder vrije zelfstandige beslissingsruimte ondernemer

Voorbeeld Bedrijf X werkzaam in kabel- en telecombranche Convenant: OR instemmingsrecht t.a.v. sociaal plan Bedrijf X gaat reorganiseren + afspraken maken over sociaal plan N.B.: artikel 38 CAO Kabel en Telecom

Lid 4 Lid 4 luidt als volgt: “Indien in de overeenkomst aan de Ondernemingsraad een recht op advies of instemming wordt gegeven over andere voorgenomen besluit dan genoemd in de artikelen 25 onderscheidenlijk 27, zijn de artikelen 26 onderscheidenlijk 27, 4e tot en met 6e lid van overeenkomstige toepassing.”

Procedurele mogelijkheden: adviesrecht Besluit overeenkomstig advies  uitvoering besluit afwijkend advies: 1 maand opschorting beroep bij OK besluit niet in overeenstemming advies nadien feiten en omstandigheden bekend

Gronden Ondernemer bij afweging betrokken belangen niet in redelijkheid tot zijn besluit kunnen komen geen / te laat advies geen beweegreden / geen gevolgen afwijking advies onvoldoende gemotiveerd

Procedurele mogelijkheden: instemmingsrecht Geen instemming OR Vervangende goedkeuring kantonrechter geen instemming onredelijk voorgenomen besluit gevergd door zwaarwegende bedrijfsorganisatorische, bedrijfseconomische of bedrijfssociale redenen Zo nee: nietigheid besluit inroepen binnen één maand

Procedurele mogelijkheden: Mogelijkheden alleen bij advies- of instemmingsrecht o.b.v. medezeggenschapsconvenant, niet i.g.v. vrijwillig verzoek

Procedurele mogelijkheden: Wat nu als ondernemer verplichtingen voortvloeiend uit convenant niet nakomt?

Algemene geschillenregeling (artikel 36 WOR) Artikel 36, lid 2 WOR luidt als volgt: “De Ondernemingsraad en de ondernemer kunnen de kantonrechter verzoeken te bepalen dat de ondernemer onderscheidenlijk de Ondernemingsraad gevolg dient te geven aan hetgeen overigens bij of krachtens deze wet is bepaald, een en ander voor zover dit van de ondernemer onderscheidenlijk de Ondernemingsraad afhangt.”

Algemene geschillenregeling (artikel 36 WOR) Eerste schriftelijke bemiddeling en advies Bedrijfscommissie Daarna binnen 30 dagen naar Kantonrechter

Rechtspraak over nakoming beleidsmatige toezeggingen of afspraken Meeste uitspraken OK i.h.k.v. art. 26 WOR-procedure Wat is de inhoud van de afspraken? meest aannemelijke uitleg niet om letterlijke bewoordingen, maar bedoeling van partijen

Voorbeeld Avebe /OR (2005) Afspraak: “Gedurende de uitvoering van een lopend reorganisatieplan worden geen nieuwe voorgenomen besluiten in behandeling genomen, dan nadat daarover met de OR consensus is bereikt.”

Voorbeeld Avebe /OR (2005) Avebe: Gaat om nieuwe voorgenomen besluiten i.h.k.v. dat reorganisatieplan OR: Nee, gaat om alle nieuwe voorgenomen besluiten

Voorbeeld Avebe /OR (2005) OK: Beperking als Avebe stelt, is niet terug te vinden in afspraak, ruimere uitleg OR is dan ook aannemelijk

Is sprake van een afspraak waarmee partijen zich inderdaad hebben willen binden? “Harde” afspraak <--> gezamenlijk uitgangspunt/veronderstelling

Voorbeeld 1 OK 16 juli 1998 OR/ZWN Openbaar Vervoer Kerstconvenant i.h.k.v. fusie m.b.t. ”voorzieningenniveau” ZWN: o.b.v. gewijzigde marktomstandigheden gehouden afspraken te wijzigen OK: afspraken komt rechtens betekenis toe belangenafweging  praten over aanpassing niet kennelijk onredelijk

Voorbeeld 2 OK 16 juni 1994 OR/DeltaLloyd DeltaLloyd sluit i.s.m. afspraken vestiging Maastricht nu afspraken onverenigbaar zijn geworden met bedrijfsbelang OK: Niet gebleken van een zodanig zwaarwegende wijziging van omstandigheden dat de ondernemer niet aan zijn toezegging verbonden is.

Twee lijnen: Algehele belangenafweging (ZWN Openbaar Vervoer) 2. Uitgangspunt: toezegging (DeltaLloyd) Afwijking mogelijk bij zwaarwegende wijzigingen in omstandigheden die afwijking rechtvaardigen.

Arbeidsvoorwaardenreglement en doorwerking in individuele arbeidsovereenkomst Geen rechtstreekse doorwerking in individuele arbeidsovereenkomst Individueel afspraken vastleggen niet praktisch waarde convenant neemt af

Arbeidsvoorwaardenreglement en doorwerking in individuele arbeidsovereenkomst Oplossing ?

Bepaling in individuele arbeidsovereenkomst: Incorporatiebeding ook ten aanzien van (toekomstige) wijzigingen Eenzijdig wijzigingsbeding zwaarwichtig belang vermoeden a.g.v. instemming OR

Voorbeeld Loonbetaling bij ziekte Wijzigt Incorporatiebeding Jaar 1 100% Jaar 2 80% Wijzigt 6 maanden 100% 6-12 maanden 90% jaar 2 75% Incorporatiebeding Eenzijdig wijzigingsbeding Ingrijpend: raadpleeg achterban leg het goed uit

Tips: Check bepalingen CAO/reglement arbeidsvoorwaarden Maak afspraken omtrent verplichte zaken (WOR) Maak afspraken over andere relevante zaken Als sprake is van afspraak, benoem dat ook zo Zorg voor eenduidige formulering Uitgebreide considerans in overeenkomst Denk na over duur afspraken (bepaalde/onbepaalde tijd) Houd contact met achterban en raadpleeg deze waar nodig

QUIZ

VRAGEN ?