Staten-Generaal Opvang en Vrije Tijd van Schoolkinderen Een initiatief van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, gelijke kansen en Brussel Vlaams minister van Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke ordening en Sport Aanbevelingen werkgroep 1 Afbakening schoolkinderopvang Voorzitter prof. Michel Vandenbroeck Universiteit Gent

Samenstelling Werkgroep Leen AckaertKinderrechtencommissariaat Lia BlatonSteunpunt Diversiteit & Leren Els CuisinierAgentschap Sociaal-Cultureel Werk – Afdeling Jeugd Jan De CromOnderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse Gemeenschap Paul De MeesterVlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs Heidi DesmetGO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Barbara DevosVlaams Welzijnsverbond Carina KenisVlaams Platform buitenschoolse opvang Marc LammarPPJ - Werkgeversfederatie Jeugdzorg Ann LobijnVereniging van Vlaamse steden en gemeenten Jan MahyBLOSO Eva MaréchalVlaams Platform Buitenschoolse Opvang Jan PanhuysenVlaamse Onderwijsraad Jan PeetersVernieuwing in de Basisvoorzieningen voor Jonge Kinderen Ann RombautUnieKO Marie-Helene SabbeDepartement onderwijs en vorming Jo Van Den BosscheVlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw Ilse VerbekeVlaamse Gemeenschapscommissie Jord Vandenhoudt –Departement cultuur, jeugd, sport en media Lutgard VrintsGezinsbond Filip WinderickxKind en Gezin Verontschuldigd Vlaams netwerk tegen armoede Koepel van de kleine onderwijsverstrekkers Provinciaal onderwijs Vlaanderen 2

Modus operandi – 2 bijeenkomsten – Uitgaande van IVRK (art. 31) en General Comment 17 – Doelstelling is afronden in consensus Opvang en vrije tijd van schoolkinderen dient te beantwoorden aan – Behoeften van kinderen (spel, sociale contacten, rust, …) – Behoeften van ouders (combinatie van gezin en maatschappelijke participatie, gelijke kansen) – Vragen van de samenleving (activering) Doelstellingen zijn complementair 3

Welke thema’s kwamen aan bod? I.Wat en voor wie? II.Hoe? Historische versnippering lokale regie? III.Toegankelijkheid IV.Tekort en de rol van de school 4

I. Wat en voor wie? Vaststellingen 1.Opvang en vrije tijd vervult voor kinderen verschillende functies die niet gescheiden kunnen worden – Uitdagende activiteiten o.l.v volwassenen – Vrij spel (actorschap) waarbij je beroep kan doen op volwassenen indien nodig – Rust 2.Diversiteit en toegankelijkheid – Verschillende leeftijden hebben verschillende behoeften. – Sommige kinderen hebben beperkte toegang tot het opvang- en vrijetijdsaanbod Kinderen met specifieke zorgbehoeften Gezinnen met financiële beperkingen 5

I. Wat en voor wie? Aanbevelingen Wat? Een hedendaagse aanpak van de opvang en vrije tijd van schoolkinderen vraagt een opvang- en vrijetijdsaanbod ingevuld op maat van het kind, de ouders en de samenleving. Het opvang- en vrijetijdsaanbod: –biedt kinderen ontwikkelingskansen en de mogelijkheid een leuke vrije tijd te hebben; –laat ouders toe te participeren aan de arbeidsmarkt; –bevordert de sociale cohesie. 6

I. Wat en voor wie? Aanbevelingen Voor wie? Een hedendaagse aanpak van de opvang en vrije tijd van schoolkinderen richt zich naar alle kinderen – Onafhankelijk van arbeidssituatie van de ouders – Kleuters vormen geen aparte groep – Niet beperkt tot 12 jaar of einde lagere school – Aandacht voor: kinderen met specifieke zorgbehoeften aandacht voor kansengroepen 7

II. Hoe? Vaststellingen 1.Onderscheid vrije tijd, opvang en aanbod vervaagt 2.Aanbod is historisch gegroeid en versnipperd – Onderscheid vanuit beleid komt niet perse overeen met beleving van kind – Bv. Is vrijetijdsaanbod bereikbaar voor wie opvang gebruikt? 3.Lokale afstemming is wenselijk om aanbod bereikbaar en bruikbaar te maken 4.Geschiedenis leert dat een ‘trekker’ nodig is 5.Regelgeving vanuit verschillende beleidsdomeinen bemoeilijkt afstemming op lokaal niveau Bv. Personeelsstatuten, financieringssystemen 8

II. Hoe? Aanbevelingen 1.Nood aan een coherent referentiekader – Over historisch gegroeide sectoren heen – Een referentiekader is NIET hetzelfde als regelgeving 2.Werkgroep 2: Mogelijke principes voor het referentiekader? 3.Werkgroep 3: Wie kan trekken? Wie kan wat regisseren? 9

III. Toegankelijkheid: vaststellingen De toegankelijkheid wordt bemoeilijkt door: 1.Tekort aan aanbod – Sterk verschillend naargelang rol die lokale besturen opnemen – Lokaal soms sterk verschillend tussen schooljaar en vakantie 2.Verschillende inschrijvingsmodaliteiten en prijzen – Steeds vroeger inschrijven voor vakantie-aanbod – Speelpleinen nemen dit meer en meer over – Hetgeen drempel verhoogt en keuze kind verkleint 3.Ouderbijdragen te weinig inkomensgerelateerd – Zie ook aanbeveling VLOR 10

III. Toegankelijkheid: aanbevelingen 1.Meer geïntegreerd aanbod – Met respect voor historisch gegroeide identiteiten – Maar meer onderlinge samenwerking 2.Versterking van de rol van lokale besturen als regisseur 3.Geïntegreerde subsidiestromen waarvan de besteding lokaal kan beslist worden – In overleg tussen alle actoren 4.Uitgaande van een coherent referentiekader – Wat niet het zelfde is dan eenvormige regelgeving! 11

IV. Tekort / rol van de school: vaststellingen 1.Historische scheiding tussen opvang en school 2.Tendens naar het relativeren van die scheiding – Sport op school – Brede school 3.Scholen: kinderen hebben weinig mogelijkheid om te rusten 4.Scholen: hebben geen middelen 12

IV. Tekort / rol van de school : Aanbevelingen 1.Scholen versterken als opvangplaats – Om ecologische redenen (mobiliteit) – Om economische redenen (ruimtegebruik) 2.School als opvangplaats houdt geen voorafname in over uitvoering of verantwoordelijkheid 3.School als “hub”? 4.Bijzondere aandacht voor kinderen met beperking – Dilemma tussen buurtgericht of behoeftegericht – Lange afstanden en bustijden – Dus zowel inclusief als exclusief 13