Interculturele competentie in de opleiding Mogelijkheden en beperkingen van een transversaal opleidingsonderdeel Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

overzicht Context internationalisering opleiding Interculturele competentie (IC) Kenmerken Begrip Link met internationale competenties Case ‘Intercultural Communication’ Mogelijkheden van de IC-module Uitdagingen van de IC-module Aanvullende interculturele competentietools Entercultureel (professionalisering docenten) ICWijzer (zelfevaluatie instrument) Catalyst (zelfevaluatie en feedbackmechanisme voor IC in internationale mobliteit) Discussie en conclusie Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Context internationalisering opleidingen

Context Internationalisering opleidingen Beleidsmatig Ideëel (coöperatief) of marktgericht (competitief) Academisch of beroepsgericht model Kwaliteit van de opleiding Competentieprofielen Evaluaties van visie, leeruitkomsten, curriculum, professionalisering, studentensamenstelling en -begeleiding Maatschappelijke relevantie Globalisering Multiculturaliteit/diversiteit Standard 1: Vision on internationalisation Criterion 1a: Shared vision The vision on internationalisation includes verifiable objectives. Criterion 1b: Verifiable objectives The programme has a vision on internationalisation. This vision is supported by stakeholders within and outside the programme. The vision on internationalisation is evaluated periodically and this evaluation forms the basis for improvement measures. Criterion 1c: Improvement-oriented evaluations The intended international and intercultural learning outcomes defined by the programme are a clear reflection of its vision on internationalisation. Criterion 2a: Intended learning outcomes Standard 2: Learning outcomes Criterion 2b: Student assessment The programme can demonstrate that the intended international and intercultural learning outcomes are achieved by its graduates. Criterion 2c: Graduate achievement The methods that are used for the assessment of students are suitable for measuring the achievement of the intended international and intercultural learning outcomes. Criterion 3a: Curriculum Standard 3: Teaching and Learning The teaching methods enable the achievement of the intended international and intercultural learning outcomes. Criterion 3b: Teaching methods The content and structure of the curriculum enable the achievement of the intended international and intercultural learning outcomes. The learning environment is suitable for achieving the intended international and intercultural learning outcomes. Criterion 3c: Learning environment Criterion 4a: Staff composition Standard 4: Staff The composition of the staff (in quality and quantity) facilitates the achievement of the intended international and intercultural learning outcomes. Criterion 4b: International experience and competence The services provided to the staff (e.g. training, facilities, staff exchanges) are in line with the staff composition and facilitate international experiences, intercultural competences and Criterion 4c: Services provided to staff Staff members have sufficient international experience, intercultural competences and language skills. language skills. Standard 5: Students Criterion 5b: International experience The composition of the student group (diversity of national and cultural backgrounds) is in line with the programme’s vision on internationalisation. Criterion 5a: Student group composition Criterion 5c: Services provided to students The international experience gained by students is adequate and in line with the programme’s internationalisation vision. The services provided to the students (e.g. information provision, counselling, guidance, accommodation, Diploma Supplement) are adequate and in line with the composition of the student group. Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Interculturele competentie

Interculturele competentie Kenmerken interculturele competentie Generieke benadering: een tranversale competentie die in alle beroepscompetenties kan worden ingezet in combinatie met vakspecifieke competenties Ruimte voor differentiatie en flexibiliteit Een concept dat in realisatie nooit af is Relevantie op niveau van individu, organisatie, en maatschappij Vraag naar meetbaarheid interculturele kennis, vaardigheden en attitudes… Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Interculturele competentie Begrip ‘Interculturele competentie is het gepast en effectief beheren van interactie tussen mensen die, in zekere mate, verschillende of uiteenlopende affectieve, cognitieve of gedragsmatige oriëntaties op de wereld vertegenwoordigen’ (Spitzberg) 9 onderscheiden componenten: culturele zelfkennis, flexibiliteit, veerkracht, ontvankelijkheid, culturele kennisverwerving, relationele en communicatieve vaardigheid, conflicthantering, multiperspectiviteit. (Cf. CIMIC, Handboek Interculturele Competentie, uitgegeven bij Politeia) Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Interculturele competentie Link met interculturele competenties IC is één aspect van internationale competentie Aanvullende competenties Taalvaardigheid Global engagement (Wereldburgerschap) Persoonlijke groei (cf. artikel ‘internationale competenties in handboek Internationalisering Flamenco) Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Intercultural communication

Case OLOD “Intercultural communication” (1) Kenmerken Doelstellingen (bewustzijn/actie/evaluatie) Engelstalig en internationaal publiek Drie credits Transversaal aanbod over de hogeschool heen Heterogeen publiek Opleidingen Nationaliteit/culturen Verwachtingen Methodiek (o.a. interactief, cases, seminaries, groepsopdrachten, uitstappen) Organisatorisch en financieel The first objective of this course is that the students acquires a better understanding of the significance of differences and similarities between people and their cultures, and their effect on the process of communication. The second objective is that the student learns, from practice in the class group process, how to communicate more effectively with people having different cultural backgrounds. Interactive class activities and exchanges between international and ‘national’ students provide explicit learning contexts to that end. The third objective, finally, is that the student not only comes to appreciate the added value of cultural differences, but also is able to make an assessment of the opportunities and pitfalls of intercultural communication in real life situations. Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Case OLOD “Intercultural communication” (2) Meerwaarde voor internationalisering Inzet op internationalisering via de internationale studenten (voorbeelden) Generiek aanbod voor opleidingen die hun curriculum op een geïntegreerde manier trachten te internationaliseren (voorbeelden) Studenten leren intercultureel communiceren in praktijk van een internationale klasgroep (voorbeelden) Intensivering van interculturele competentie van studenten (@home and abroad) Brede en opleidingsoverschrijdende kijk op internationalisering (transversaal) Kwalitatief ondersteund met een eigen internationale uitwisseling Aandacht voor maatschappelijke meerwaarde (link tussen internationalisering en betekenis na afstuderen) Institutioneel gedragen (dienst internationalisering) … Culture shock Verpleegkunde Toerisme Groepsopdrachten Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Case OLOD “Intercultural communication” (3) Uitdagingen Samenwerking Vlaamse en internationale studenten Uiteenlopende verwachtingen Nadelen van een generiek aanbod Uiteenlopende motivaties studenten Nadelen van transversaliteit (vb. gedragenheid van de opleiding) Variabiliteit van de plaats van de OLOD in het curriculum van de opleiding Complexiteit van planning en organisatie Meetbaarheid en opvolging binnen trajectbegeleiding van de opleiding Visibiliteit … Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

Aanvullende instrumenten Internationale instrumenten gericht op (meten van) resultaten zijn beschikbaar op de markt, doorgaans Engelstalig en ontwikkeld in VS (bv. Intercultural Development Inventory (IDI); Cross-Cultural Adaptability Inventory (CCAI); Intercultural Conflict Styles Inventory; Strategies Inventory for Culture Learning; Beliefs Events, Values Inventory(BEVI); … Twee Nederlandstalige instrumenten zijn ontwikkeld vanuit CIMIC (Thomas More) Entercultureel (professionalisering docenten, zie posterpresentatie) ICWijzer (zelfevaluatie instrument) Catalyst (effectmeting en kwalitatief begeleidingstraject)

Catalyst & ICWijzer Doelstelling Catalyst Aanpak Expertise omtrent impact van internationale mobiliteit op vlak van de ontwikkeling van interculturele competentie Aanpak Effectmeting van de internationale studentenmobiliteit op de interculturele competentie van deelnemers. Dit gebeurt aan de hand van de afname van de Interculturele Competentiewijzer, voor vertrek en na terugkomst. Het opzetten van een internationaal expertisenetwerk m.b.t. het thema interculturele competentie in internationaliseringstrajecten. Via de Delphi methode worden experten bevraagd met oog op de ontwikkeling van een onderbouwd feedback systeem dat de verankering van interculturele competentie bij ondersteunt. Forum interculturele competenties in het curriculum, 15 januari 2013

DE Interculturele competentiewijzer ICWijzer componenten Aantal bevraagde elementen Resultaten niveaus Items Cultureel zelfbegrip 4 5 12 Culturele flexibiliteit Culturele ontvankelijkheid Culturele receptiviteit Culturele kennisverwerving Culturele relationele competentie Communicatieve vaardigheden Culturele conflict management vaardigheden Cultureel multiperspectivisme

Mogelijkheden voor uw instelling Kwantitatief Participatie studenten aan lopend onderzoek Inzage in kwalitatieve diepteresultaten (op niveau student, opleiding, instelling, land, partnerinstelling…) Deelname forum met internationale experten september 2013 Kwalitatief Toepassingsmogelijkheden van ICW en wetenschappelijk onderbouwd feedback protocol Professionaliseringstrajecten voor personeel (train-the- trainer) en studenten Aanbod navorming Internationale Mobiliteit & Interculturele Competentie

Discussie & conclusie