Situationeel begeleiden opleiders Situationeel begeleiden Raad weten met de situatie…
Opleidingskundige/Coördinator Onderwijscentrum Zorgopleidingen AMC Carol Timmer Opleidingskundige/Coördinator Onderwijscentrum Zorgopleidingen AMC (020 – 56) 64331 c.g.timmer@amc.uva.nl V&VN opleiders 2
opleiders Meteen maar even een test: Wat zegt de praktijkopleider hier tegen de stagiaire die leert bloeddruk meten? 3
opleiders Meteen maar even een test: Wat zegt de praktijkopleider hier tegen de stagiaire die leert bloeddruk meten? 4
Wij voldoen graag aan uw wensen… Wat brengt u hier? Wanneer gaat u tevreden naar huis? V&VN opleiders 5
Inhoud van de workshop: Intro Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid vaststellen Kiezen voor een begeleidingsstijl Uitvoeren van een begeleidingsstijl Evaluatie V&VN opleiders
Situationeel begeleiden Eerst kijken we naar het gedrag van de begeleider… V&VN opleiders 7
Situationeel begeleiden Gedrag van de begeleider: Taakgericht gedrag (sturing geven): activiteiten die leiden tot concrete resultaten Relatiegericht gedrag (ondersteuning bieden): activiteiten gericht op het onderhouden en ondersteunen van de relatie met de student V&VN opleiders
TAAKGERICHT GEDRAG STURING GEVEN Op assenstelsel weinig veel TAAKGERICHT GEDRAG STURING GEVEN V&VN opleiders 9
Situationeel begeleiden Gedrag van de begeleider: Taakgericht gedrag (sturing geven): activiteiten die leiden tot concrete resultaten Relatiegericht gedrag (ondersteuning bieden): activiteiten gericht op het onderhouden en ondersteunen van de relatie met de student V&VN opleiders
RELATIE GERICHT GEDRAG ONDER- STEUNING BIEDEN Op assenstelsel RELATIE GERICHT GEDRAG ONDER- STEUNING BIEDEN veel weinig V&VN opleiders
Situationeel begeleiden Gedrag van de begeleider: Taakgericht gedrag (sturing geven) EN/OF Relatiegericht gedrag (ondersteuning bieden) V&VN opleiders
Situationeel begeleiden Op assenstelsel RELATIE GERICHT GEDRAG veel weinig TAAKGERICHT GEDRAG V&VN opleiders
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT veel weinig TAAKGERICHT V&VN opleiders 14
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT veel Stijl 1 Veel taak Weinig relatie Instrueren weinig TAAKGERICHT V&VN opleiders 15
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT veel Stijl 2 Veel taak Veel relatie Overtuigen Stijl 1 Weinig relatie Instrueren weinig TAAKGERICHT V&VN opleiders
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT veel Stijl 3 Weinig taak Veel relatie Ondersteunen Stijl 2 Veel taak Overtuigen Stijl 1 Weinig relatie Instrueren weinig TAAKGERICHT V&VN opleiders
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT veel Stijl 3 Weinig taak Veel relatie Ondersteunen Stijl 2 Veel taak Overtuigen Stijl 4 Weinig relatie Delegeren Stijl 1 Instrueren weinig TAAKGERICHT V&VN opleiders
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT veel Stijl 3 Weinig taak Veel relatie Ondersteunen Stijl 2 Veel taak Overtuigen Stijl 4 Weinig relatie Delegeren Stijl 1 Instrueren weinig TAAKGERICHT V&VN opleiders 19
Situationeel begeleiden Nu kijken we naar het gedrag van de student… V&VN opleiders 20
Situationeel begeleiden Welke begeleidingsstijl kies ik? Wordt bepaald door de taakvolwassen-heid van de student: taakbekwaamheid (kan zij het?) leerbereidheid (wil zij het?) V&VN opleiders
Situationeel begeleiden Kan zij het? Wordt bepaald door de taak-bekwaamheid van de student, de mate waarin zij: ervaring heeft met leren in de praktijk relevante theoretische voorkennis heeft relevante vaardigheden heeft verworven vaardig is in probleemoplossen V&VN opleiders
Situationeel begeleiden Wil zij het? Wordt bepaald door de leerbereidheid van de student, de mate waarin zij: gemotiveerd is verantwoording (kan) nemen zelfvertrouwen heeft V&VN opleiders 23
Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Leerbereidheid ‘willen’ Taakbekwaamheid ‘kunnen’ V&VN opleiders 24
Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Leerbereidheid ‘willen’ Taakbekwaamheid ‘kunnen’ - Instrueren V&VN opleiders 25
Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Leerbereidheid ‘willen’ Taakbekwaamheid ‘kunnen’ - Instrueren + Overtuigen V&VN opleiders 26
Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Leerbereidheid ‘willen’ Taakbekwaamheid ‘kunnen’ - Instrueren + Overtuigen Ondersteunen V&VN opleiders 27
Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Leerbereidheid ‘willen’ Taakbekwaamheid ‘kunnen’ - Instrueren + Overtuigen Ondersteunen Delegeren V&VN opleiders 28
Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Situationeel begeleiden Taakvolwassenheid student Begeleidingsstijl begeleider Leerbereidheid ‘willen’ Taakbekwaamheid ‘kunnen’ - Instrueren + Overtuigen Ondersteunen Delegeren V&VN opleiders 29
Situationeel begeleiden Even een ‘uitstapje’ naar leren en begeleiden… V&VN opleiders 30
Fasen in het leerproces V&VN opleiders 31
Fasen in het leerproces onbewust - onbekwaam V&VN opleiders 32
Fasen in het leerproces onbewust - onbekwaam bewust - onbekwaam V&VN opleiders 33
Fasen in het leerproces onbewust - onbekwaam bewust - onbekwaam bewust - bekwaam V&VN opleiders 34
Fasen in het leerproces onbewust - onbekwaam bewust - onbekwaam bewust - bekwaam onbewust - bekwaam V&VN opleiders 35
Gedrag werkbegeleider V&VN opleiders
Gedrag werkbegeleider Unfreezing Veranderbaar maken V&VN opleiders 37
Gedrag werkbegeleider Unfreezing Veranderbaar maken Moving Verandering inzetten V&VN opleiders 38
Afronden van de verandering Gedrag werkbegeleider Unfreezing Veranderbaar maken Moving Verandering inzetten (Re)freezing Afronden van de verandering V&VN opleiders 39
Fasen en gedrag V&VN opleiders
Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing Fasen en gedrag Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing V&VN opleiders 41
Fasen en gedrag Student: bewust - onbekwaam Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing Student: bewust - onbekwaam V&VN opleiders 42
Gedrag werkbegeleider Werkbegeleider: Unfreezing Welke gedrag van de werkbegeleider(s) hoort hier bij? Met uw buurman/buurvrouw: hoe doet u dat? V&VN opleiders 43
Werkbegeleider: Unfreezing Gedrag werkbegeleider Werkbegeleider: Unfreezing zorgdragen voor fysieke en psychische veiligheid zekere mate van controle geven over haar leer- en werksituatie (voorkomen van fight- of flight-reaktie) identiteit benadrukken: je bent stagiaire, maar je hoort bij de organisatie en bij de afdeling… pull-methoden, omstandigheden creëren waardoor de stagiaire de noodzaak ziet/ervaart om te ‘veranderen’ push-methoden, dwingen te handelen: je gaat het doen of je het nu leuk vindt of niet… V&VN opleiders 44
Fasen en gedrag Student: bewust - onbekwaam Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing Student: bewust - onbekwaam Werkbegeleider: Moving V&VN opleiders 45
Fasen en gedrag Student: bewust - onbekwaam Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing Student: bewust - onbekwaam Werkbegeleider: Moving Student: bewust - bekwaam V&VN opleiders 46
Werkbegeleider: Moving Gedrag werkbegeleider Werkbegeleider: Moving Welke gedrag van de werkbegeleider(s) hoort hier bij? Met uw buurman/buurvrouw: hoe doet u dat? V&VN opleiders 47
Werkbegeleider: Moving Gedrag werkbegeleider Werkbegeleider: Moving situationeel begeleiden stagewerkplan maken doelen bepalen en visualiseren van doelen laten zien dat het leren van het beroep een proces is ‘kikker koken’: langzaam opvoeren van complexiteit inspireren/voorbeeldgedrag uitdagen op ambities en kwaliteiten feedback geven laten reflecteren en samen evalueren het leren faciliteren V&VN opleiders 48
Fasen en gedrag Student: bewust - onbekwaam Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing Student: bewust - onbekwaam Werkbegeleider: Moving Student: bewust - bekwaam Werkbegeleider: (Re)freezing V&VN opleiders 49
Fasen en gedrag Student: bewust - onbekwaam Student: onbewust - onbekwaam Werkbegeleider: Unfreezing Student: bewust - onbekwaam Werkbegeleider: Moving Student: bewust - bekwaam Werkbegeleider: (Re)freezing Student: onbewust - bekwaam V&VN opleiders 50
Gedrag werkbegeleider Werkbegeleider: Re-freezing Welke gedrag van de werkbegeleider(s) hoort hier bij? Met uw buurman/buurvrouw: hoe doet u dat? V&VN opleiders 51
Werkbegeleider: Re-freezing Gedrag werkbegeleider Werkbegeleider: Re-freezing taken delegeren blijven belonen van gewenst gedrag vieren van successen toepassen van het geleerde in andere situaties complexiteit opvoeren kwantiteit opvoeren eisen aan kwaliteit opvoeren bevorderen V&VN opleiders 52
Situationeel begeleiden Weer terug naar situationeel begeleiden… V&VN opleiders 53
Situationeel begeleiden student: Onbewust onbekwaam Zwak zelfvertrouwen Weinig gemotiveerd Weinig zelfstandig S1 In opdracht uitvoeren INSTRUEREN V&VN opleiders
en hoe je dat moet gaan leren.” Situationeel begeleiden BEGELEIDER: “Ik vertel aan jou wat en hoe je dat moet gaan leren.” ‘UNFREEZING’ S1 In opdracht uitvoeren INSTRUEREN V&VN opleiders 55
Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een begeleider die ‘instrueert’ zijn: “éénrichtingsverkeer” leerdoel duidelijk aangeven duidelijke aanwijzingen (instructies) geven aanwezige protocollen en richtlijnen gebruiken concrete afspraken maken over de uitvoering voortgangsbewaking van de resultaten V&VN opleiders
Situationeel begeleiden student: Bewust onbekwaam Voldoende zelfvertrouwen Gemotiveerd Weinig zelfstandig S2 OVERTUIGEN Met inspraak uitvoeren S1 Uitvoeren in opdracht INSTRUEREN V&VN opleiders
Situationeel begeleiden BEGELEIDER: “Ik geef je inspraak op wat en hoe je moet gaan leren.” ‘MOVING’ S2 OVERTUIGEN Met inspraak uitvoeren S1 Uitvoeren in opdracht INSTRUEREN V&VN opleiders 58
Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een begeleider die ‘overtuigt’ zijn: wel bepalen maar inspraak geven begrip kweken voor de taak juiste uitvoering benadrukken lacunes in kennis of vaardigheid achterhalen ingaan op ideeën/suggesties van de student inzicht verschaffen in werkproblemen en gekozen methode concrete afspraken maken over de uitvoering van de taak angsten en weerstand reduceren V&VN opleiders
Situationeel begeleiden student: Bewust bekwaam Weinig zelfvertrouwen Weinig gemotiveerd Zelfstandig S3 ONDERSTEUNEN In samenspraak uitvoeren S2 OVERTUIGEN Uitvoeren met samenspraak S1 Uitvoeren in opdracht INSTRUEREN V&VN opleiders
Situationeel begeleiden BEGELEIDER: “We bepalen samen wat en hoe je dat moet gaan leren.” ‘MOVING’ S3 ONDERSTEUNEN In samenspraak uitvoeren S2 OVERTUIGEN Uitvoeren met samenspraak S1 Uitvoeren in opdracht INSTRUEREN V&VN opleiders 61
Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een begeleider die ‘ondersteunt’ zijn: student zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk laten zijn naar oplossingen vragen leer- en werkproblemen van de student helpen oplossen stimuleren, aanmoedigen en waarderen begrip voor gevoelens van de student hebben en dit tonen V&VN opleiders
Situationeel begeleiden student: (On)bewust bekwaam Goed zelfvertrouwen Gemotiveerd Zelfstandig S3 ONDERSTEUNEN Uitvoeren met inspraak S2 OVERTUIGEN Uitvoeren met samenspraak S4 Zelfstandig uitvoeren DELEGEREN S1 Uitvoeren in opdracht INSTRUEREN V&VN opleiders
Situationeel begeleiden BEGELEIDER: “Je mag dat van mij zelf doen, graag hoor ik hoe het gaat en als je me nodig hebt, dan kun je me daar vinden.” ‘(RE)FREEZING’ S3 ONDERSTEUNEN Uitvoeren met inspraak S2 OVERTUIGEN Uitvoeren met samenspraak S4 Zelfstandig uitvoeren DELEGEREN S1 Uitvoeren in opdracht INSTRUEREN V&VN opleiders 64
Situationeel begeleiden Kenmerken van het gedrag van een begeleider die ‘delegeert’ zijn: de student vrijheid geven vertrouwen uitspreken voorwaarden scheppen belangstelling tonen voor de voortgang leerresultaten checken vaardigheden laten inzetten in andere (werk)situaties tempo en complexiteit van het werk en leren opvoeren V&VN opleiders
Situationeel begeleiden RELATIE GERICHT GEDRAG veel S3 Ondersteunen We bepalen samen wat en hoe je dat moet gaan leren. S2 Overtuigen Ik geef je inspraak op wat en hoe je moet gaan leren. S4 Delegeren Je mag dat van mij zelf doen, graag hoor ik hoe het gaat en als je me nodig hebt, dan kun je me daar vinden. S1 Instrueren Ik vertel aan jou wat en hoe je dat moet gaan leren. weinig TAAKGERICHT GEDRAG V&VN opleiders 66
Situationeel begeleiden Toepassen: als globale stijl bij het geven van begeleiding bij een werksituatie in de organisatie bij een individuele begeleidingssituatie bij een bespreking over de studenten V&VN opleiders 67
Is alles aan bod geweest? Voldeed het aan uw wensen? Situationeel begeleiden Is alles aan bod geweest? Voldeed het aan uw wensen? V&VN opleiders 68
Dank u voor uw komst en aandacht… V&VN opleiders 69