Landgoed Grootstal is een sprekende casus waar de problematiek van verstedelijking de maatschappelijke rol van het landgoed indringend heeft veranderd. In minder dan een eeuw is de stad letterlijk tot aan de poort komen te liggen. Onder deze druk heeft Grootstal zijn positie en functioneren fundamenteel moeten herijken en een pioniersfunctie aangenomen in de verbinding tussen stad en land. Als katalysator in het publieke bewustzijn van de boeiende relatie tussen natuur en cultuur voorziet het landgoed de recreatiebehoefte van de stedeling van een bijzondere connotatie. verbinding tussen stad en land

landgoed Grootstal

historische ontwikkeling

Nijmegen Heumen Nijmegen

natuur

cultuur

landschap

kleinschalige agrarische bedrijvigheid

?

HOUT productie fauna natuur Landschap Recreatie MILIEU CO2

Missie: Voortbestaan van het landgoed als scharnierpunt tussen stad en land, waarbij het zich op een authentieke en herkenbare wijze kan (blijven) ontplooien.

ontwikkelings- scenario stedelijke consumptie rurale renaissance agrarische exclusiviteit hoofdgroep ‘consumenten’ 10 miljoen stedelingen 6 miljoen plattelandsbewoners boeren perspectiefStedelijke behoeften domineren beleving en gebruik van het landelijk gebied. Breuk tussen stad en land. Weggevallen samenhang tussen landelijk gebied, landbouw en voedsel accepteren als een irreversibel feit. Landbouw verplaatst zich naar andere gebieden waar grond en milieu meer ‘ruimte’ bieden. Nieuwe vormen van grondgebruik voor natuur en recreatie. Erkenning maatschappelijke veranderingen. Poging tot herstel samenhang tussen stad en land en tussen landelijk gebied, landbouw en voedsel. Verbreding, verdieping en herfundering van landbouwbedrijven + hun invlechting in nieuwe netwerken die stad en land verbinden. Revitalisering van het landelijk gebied in economisch en cultureel opzicht. Erkenning diepe culturele kloof tussen de samenleving als geheel en de landbouw. Trekken van nieuwe grenzen rond de notie van voedsel. Grootschalige, sterk geïndustrialiseerde landbouw met een eigen ‘cordon sanitaire’ tegen de vele bedreigingen. Raad voor het Landelijk Gebied (RLG) (2002)

Conclusie: erkenning belang landelijk gebied als contramal van de stad Strategie voor behoud én ontwikkeling bedrijfsmatige landbouw is en blijft belangrijk functionele relatie met de omgeving ’the best entertainment is real life’ (geen ‘agromonumenten’) behoud identiteit en diversiteit Vitalisering platteland als ruimtelijke, economische, sociale en culturele entiteit multifunctionaliteit van de groene ruimte is van alle tijden Ontwikkeling verbindingsnetwerken tussen stad en land Groene ruimte is alleen te duiden vanuit een stedelijke context (Pim Kooij)

vitaal identiteit particulier ontwikkeling scharnierpunt stad en land relatie land relatie stad

5 S P1 M M51 Scharnierpunt tussen stad en land 1 Duurzame landbouw 5 Recreatie en toerisme Afzet kwaliteitsproducten M S P Diversificatie landbouw Bevordering toeristische en ambachtelijke activiteiten S relatie land relatie stad

1 natuur- en landschapgericht kamperen

doel realisatie 10 standplaatsen ontwikkeling en uitvoering inrichtingsplan boomgaard operationele aanpassingen stal resultaat multifunctioneel gebruik agrarische bebouwing expansie netwerk voor recreatie, plattelands- en cultuurtoerisme verbetering kwaliteit verblijfsrecreatie partners Landelijk Landgoederen- en Kastelencampings (LKC) regiopartners

2 ontwikkeling agrarisch kwaliteitsproduct

doel resultaat integratie agrarische bedrijvigheid in natuur en landschap landschappelijke inpassing van agrarische gebouwen verbetering ruimtelijke kwaliteit + meervoudige gebruiksruimte vermindering milieubelasting partners verwerving, herinrichting en ontsluiting (6 ha) aanplant kweeperen, mispels ontwerp en realisatie kas eko - keurmerk Stichting eigenaren Hoogstamfruit Rivierenland …

3 versterking verkooppunt

verbetering ruimtelijke kwaliteit economische + ruimtelijke impuls beleefbaarheid / aantrekkelijkheid platteland bevordering regionale afzetstructuur (ketenversterking + consumentenvoorlichting) doel resultaat partners bouw paviljoen als identiteitsdrager ontsluiting + inrichting terrein promotie en afzet kwaliteitsproducten (eko en streek) overige leveranciers streekproducten Slow Food

4 Ring van Arcadië

doel resultaat partners ontwikkeling route vervaardiging educatiemateriaal promotie medegebruik paviljoen nieuw recreatief product (re-creatie) themacombinaties natuur – cultuur - landschap – cultuurhistorie nieuwe coalities IVN Rijk van Nijmegen Gemeente Nijmegen

scharnierpunt stad & land

WWWBLCS9

W werkplaats S showroom & stad land & stad land scharnierpunt tussen stad en land Verbinding Cultuur / Natuur werkplaats showroom

We kennen allemaal de klassieke tegenstelling tussen stad en land: beelden van de 'compacte stad - met het centrum als hart van het sociale, culturele en economische leven - en van het 'open ' platteland, waar de zwaluwen scheren over de velden en de boer het weer trotseert om zijn land te ploegen. Stedelijkheid wordt vaak geassocieerd met complexiteit, landelijkheid daarentegen met eenvoud. Die situatie is drastisch aan het veranderen. In de landbouw zijn inmiddels grote omschakelingen in de productie nodig geweest om een concurrentiepositie op Europese schaal te kunnen realiseren. En waar bestaande stedelijke gebieden worden geïntensiveerd, beschouwt de stedeling de nieuwe landbouw en natuur steeds vaker als een toevluchtsoord om te kunnen ontsnappen aan de hectiek van de stad. Met de verbredig van hun agrarische bedrijf hebben veel agrariërs overigens al ruimschoots op deze behoefte weten in te spelen. De consument ziet het groen rond de stad voornamelijk als een voorziening: groene plekken waar je kunt wandelen, sporten, kamperen, actief bezig zijn bij de verzorging van planten, dieren en het landschap... Maar hoe vaak leggen wij écht contact met de plek waar wij recreëeren ? Aan het aantrekkelijke spectrum van de kinderboerderij, de camping, de volkstuin en het wandelgebied wil landgoed Grootstal iets toevoegen, waardoor de relatie tussen stad en land vanuit een ander perspectief wordt geprikkeld en een nieuwe verbinding met de samenleving tot stand wordt gebracht. Met de organisatie van uiteenlopende activiteiten voor jong en oud en de begeleiding daarvan door middel van educatie en beleving kan het landgoed een baken zijn in de niet aflatende zoektocht naar de culturele betekenis van de natuurlijke bronnen die ons ter beschikking staan. Het markeert een moment van reflectie over een onderwerp dat ons altijd mateloos heeft gefascineerd: het verbond tussen de mens en de natuur.

de familie-moestuin groene vingers in kleuren en geuren bewerken zaaien oogsten... en gebruiken ! Het werken in de moestuin is een intensieve en directe manier om met de natuur bezig te zijn. In zo`n tuin begeleid je gewassen in hun ontwikkeling en streef je naar een gelukkig huwelijk tussen productiviteit en schoonheid. Met het ritme van verzorgende handelingen wordt de natuur letterlijk `in cultuur`gebracht. Uit deze interactie volgt een dankbaar resultaat. Bij moestuintuinieren speelt niet alleen de beleving een grote rol op alle zintuigelijke niveau´s; in het proces van zaaien, kiemen, verzorgen en oogsten weerspiegelt zich ook het leven. Tuinieren met betekenis kan overal waar grond is.

de eetbare tuin onkruid op je bord vergeten groenten zin in `n krekel ? Het lijkt een modegril: de nostalgie naar het eenvoudige leven. Lekker primitief je eigen voedsel zoeken in de wei of in de moestuin. In werkelijkheid tekent het een veranderend bewustzijn van hetgeen de natuur te bieden heeft en van de waardering voor het vernuft van onze voorouders om dit een vanzelfsprekend onderdeel te laten zijn van het dagelijkse leven. Als we de smaak te pakken hebben kan het `herbronnen` beginnen! kookworkshops smaaklessen lezingen

Landgoed Grootstal is de buitenkamer van Nijmegen; een bijzondere plek waar stad en land bij elkaar komen. Het decor van deze natuur- en cultuurrijke omgeving maakt Grootstal tot een inspirerende onderwijslocatie. Kinderen van de basisschool kunnen actief kennis maken met de functies en kwaliteiten van een landgoed. Met hoofd, hand en zintuigen, onder de grond en in de lucht ontdekken zij de rijkdom van het platteland, om dit inzicht vervolgens te gebruiken in het leven van alledag. Hun ontdekkingswereld beweegt zich letterlijk tussen hemel en aarde. Van Luchtkasteel tot Dassenburcht Landgoedspel dassenschouw zien ontdekken voelen doen

Op het gebied van kunst, design en zelf- expressie is de natuur een onbetwiste inspratiebron. Landgoed Grootstal helpt u de gave te ontplooien om `gewone` dingen uit de natuur tot iets opzienbarends te maken. Onderzoekend leert u de eenvoud van een natuurlijk voorwerp te transformeren tot het raffinement van de bedachte vorm of constructie. U wordt uitgedaagd om van de gebaande paden af te wijken, te bedenken wat nog niemand bedacht heeft, het nog ongeprobeerde te proberen. Re-creatie in letterlijke zin. onderzoekend ontwerpen kunst design ambacht

S W producten & diensten informatie educatie workshops ontdekking beleving (cultuur)historie architectuur flora fauna bos moestuin boomgaard weiland akkerland bron producten - vormgeving - kunst natuur en cultuur

8585 Ontwerp bestemmingsplan Nijmegen-Zuid

het paviljoen

Agrarische Bedrijfsbebouwing 355 m² Bijgebouwen 50 m² per woning Bestemmingsplan Buitengebied gem. Heumen Verbouw en uitbreiding vm stal tot werkplaats 200m2 Koetshuis 105m2 Kippenhok 20 m Stal 50m2 Zoekgebied Bedrijfsbebouwing

moetjeproeven.nl

Innovatief ipv standaard oplossing Levert maatschappelijke meerwaarde Blik naar buiten: van gesloten naar open Ketenintegratie :projectoverstijgende samenwerking Macro-meso en microniveau

een structurele verandering (regels, gedrag, paradigma’s) het resultaat van op elkaar inwerkende / elkaar versterkende ontwikkelingen het resultaat van op elkaar inwerkende / elkaar versterkende ontwikkelingen (omarmen complexiteit ipv risicobeheersing) duurzaam genoeg? duurzaam genoeg? (sturing: divergeren, convergeren,) lerend stappen nemen lerend stappen nemen ( experimenteren / evalueren / bijstellen)

1 een transitie-arena opbouwen 2 processen overzien, organiseren en verbinden (probleemstructurering, visievorming, alliantievorming en monitoring) 3 inspelen op de wisselwerking tussen diverse schaalniveau’s en de creatieve spanning tussen theorie en praktijk. Transitieprocessen: richten en begeleiden