JAARRAPPORT 2009

Inhoudsopgave Jaarrapport STIMVA 2009 Voorwoordpag. 2 Samenvatting pag. 3 Organisatie STIMVA pag. 4 Financiële verantwoordingpag. 5 Incidentenpag. 6 Incidentlocatiespag. 7 Bergingenpag. 8 Land van herkomst voertuigpag Inzet STI deskundige pag. 11 Lopende ontwikkelingen 2009pag. 12 Trends en vooruitzichtenpag. 13 Colofonpag. 14 Pagina 1

Voorwoord Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 2 Doelstelling van de Stichting Incident Management Vrachtauto’s (STIMVA) is in het geval van vrachtwagenincidenten te zorgen voor veiligheid en doorstroming op het wegennet. Hiervoor is intensieve samenwerking noodzakelijk tussen de partijen die verenigd zijn in de STIMVA. De complexiteit en impact van incidenten waar vrachtwagens bij betrokken zijn is dusdanig, dat een aangebrachte focus op vrachtwagengerelateerde incidenten belangrijk is en blijft. Deze focus bestaat uit het continue verbeteren van de IM- en CMV-processen en procedures middels de Plan- Do-Check-Act cirkel. Gezien het belang van geleverde input om zaken te optimaliseren, zijn we dan ook niet teleurgesteld dat er een toename valt te constateren van het aantal ingediende klachten. Dit stelt ons in staat om kritisch te kijken naar de toegepaste IM- en CMV-processen en procedures en de hieraan gerelateerde kwaliteit, maar ook om te evalueren of er een juiste balans is tussen het collectief en individueel belang binnen de betrokken stakeholders. Onderstaand citaat uit het voorwoord van het jaarrapport 2009 van de Inspectiedienst Verkeer en Waterstaat, geeft aan dat we in ieder geval betreffende veiligheid, collectief op de goede weg zijn: “De economische crisis heeft ook de transportsector hard getroffen. Bij onze inspecties hebben we vastgesteld dat het potentiële risico van minder naleving zich niet heeft voorgedaan. Dat is een compliment voor de sector: het veiligheidsbewustzijn is in Nederland goed verankerd.” Als opvolger van Ineke van der Hee in de functie van Voorzitter van de STIMVA, ben ik voornemens om op de ingeslagen weg door te gaan en gezamenlijk met alle betrokken partners te werken aan het realiseren van de gestelde doelen. Karin Visser, Voorzitter van de STIMVA, Hoofdingenieur Directeur Rijkswaterstaat

Samenvatting Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 3 Mw. Visser heeft de functie van mw. van der Hee als Voorzitter van het Bestuur per 1 februari 2010 overgenomen. De voorzitter, de heer Abercombie heeft in verband met een nieuwe functie de Commissie van Toezicht verlaten. Dhr. Kobus is als opvolger gekozen door de Commissie van Toezicht. In het jaar 2009 heeft de Commissie van Toezicht vijf keer vergaderd en is het Bestuur tweemaal bij elkaar gekomen. Er zijn bij de Commissie van Toezicht in klachten ingediend en 34 lopende klachten afgehandeld. Hierbij is de volgende verdeling te maken: 19 klachten betreffende de facturen (hoogte, juistheid); 8 klachten betreffende de CMV-procedures (toepassing, inhoudelijk); 7 klachten betreffende het bergingsproces (uitvoering, kwaliteit). In 2009 heeft het Centraal Meldpunt Vrachtautoberging (CMV) 5% meer meldingen verwerkt. Dit betreffen ongevallen en pechgevallen. De hoeveelheid geregistreerde ongevallen laat een afname zien van 5% ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal maal dat er door zware bergers is uitgereden is met 4% gestegen tot ritten. Ten opzichte van 2008 is de stijging afgezwakt. Toen was er sprake van 24% toename. De hoeveelheid daadwerkelijke bergingen laat een daling zien van 2% ten opzichte van het voorgaande jaar. De hoeveelheid loze ritten nam weliswaar toe met 21%, maar ook dit is in verhouding tot de voorgaande jaren aanmerkelijk lager (81% in 2007 en 68% in 2008). In 182 gevallen is een deskundige van STI ter plaatse geweest. In 517 gevallen is telefonisch overleg gepleegd tussen het CMV en de STI-deskundige, waarbij is besloten om niet ter plaatse te gaan. De STI-deskundige is in totaal 699 maal ingeschakeld, wat een daling is ten opzichte van 2008 met 8%. In verhouding is er minder inzet van een STI-deskundige geweest, in verhouding tot het voorgaande jaar.

Organisatie STIMVA Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 4 BESTUUR SECRETARIAAT COMMISSIE VAN TOEZICHT Voorzitter:mw. K. Visser(RWS DUT) Secretaris:dhr. J.R. Stam(VvV) Penningmeester:dhr. M.J.H. van der Kuijl(EVO, TLN & KNV) Adviseur:dhr. J.C. van Hees(RWS VCNL) Hoofd:dhr. E. Hoekstra(RWS VCNL) Secretariaat:dhr. R.C. Knol(RWS VCNL) Voorzitter:dhr. R.G. Kobus(Achmea/Centraal Beheer) Lid:dhr. M. Zuidgeest((STI) Lid:dhr. R. de Bruijn(ANWB) Lid:mw. I. Huffener(VBS) Lid:dhr. H. van Douwe(RWS CD) Lid:dhr. J. van Goor(VHD / CMV) Lid:dhr. C.J.M. Hussaarts(KLPD) Lid:dhr. J. Kayim(Politie Rijnmond) Lid:dhr. R. Aarse(TLN) Lid:dhr. E. Hoekstra(RWS VCNL) Lid:dhr. J.H. Roebers(RWS WD Veluwe)

Financiële verantwoording Baten Bijdrage Ministerie Verkeer en Waterstaat Inkomsten STIMVA middels bijdrage berging Totaal baten Lasten Kosten van STI V.o.F. Accountantskosten Verzekeringen Bestemmingsreserve Commissie van Beroep Bestemmingsreserve Commissie van Toezicht Diversen Totaal lasten Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 5 Begroting , ,24 Begroting , , ,00 0,00 100, ,24 Resultaat , , ,00 Resultaat , , ,56 0,00 250, ,00

Incidenten, verdeeld naar oorzaak, absoluut en relatief. Incidenten Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 6 Het aantal geregistreerde incidenten steeg in 2009 ongeveer met 5% tot een totaal van In gevallen was er sprake van gestrande voertuigen en incidenten betroffen ongevallen. De stijging in 2009 laat een ander beeld zien dan de voorgaande jaren. Er is wel sprake van een stijging van 5% ten opzichte van 2008, het aantal ongevallen daalde echter met 14% ten opzichte van Her aantal geregistreerde gestrande voertuigen steeg wel, maar niet zoveel als voorgaand jaar: 13% in verhouding tot 31% in De rem op de economische ontwikkelingen heeft vanaf einde 2008 een flinke invloed gehad op het vrachtvervoer. De reductie van de hoeveelheid afgelegde kilometers van het vrachtvervoer heeft een significante invloed op de hoeveelheid incidenten. De stijging van de gestrande voertuigen is grotendeels toe te rekenen aan een verhoogde registratiegraad. Aantal geregistreerde pech- en ongevallen 2007 t/m 2009

Incidentlocaties Rondom Eindhoven is op de A2 en A67 een stijging waar te nemen van incidentenlocaties waarbij vrachtwagens zijn betrokken. Met name de wegvakken Knp. Leenderheide – Valkenswaard en Eersel – Knp. De Hogt laten relatief een flinke stijging zien. Deze verhoging kan enigszins worden toegeschreven aan de pilot met meldingen via dealers en bandenorganisaties en aan het aanbrengen van additionele DVM-signalering zoals uitgevoerd tijdens de werkzaamheden. Ook deze uitvoering van de wegwerkzaamheden heeft gezorgd voor een verhoogde alertheid en aanvullende monitoring op onder andere de betreffende wegvakken. Hierdoor wordt de registratiegraad van gestrande voertuigen verhoogd. Indien er ingezoomd wordt op de stijging van incidenten op betreffende locaties, blijkt dat de toename hoofdzakelijk is toe te schrijven aan gestrande voertuigen. Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 7 Top 25 van incidentlocaties (pech- en ongevallen) per wegvak 2009

Bergingen op IM-wegen, absoluut en relatief. Bergingen (exclusief loze ritten) in 2009 op het wegennet waar IM van toepassing is, onderverdeeld naar aanrijtijden. Bergingen Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 8 In 2009 is er maal met een bergingsvoertuig uitgereden, wat een stijging van 4% is, in vergelijking met voorgaand jaar. De stijgende trend van de afgelopen jaren werd wel voortgezet, maar de stijging nam zichtbaar af (33% in 2007 en 24% in 2008). De ritten in 2009 resulteerden maal in daadwerkelijke bergingen (2% daling) en maal was er sprake van een loze rit (21% stijging). De afvlakking van de stijgende trend is in overeenstemming met de afvlakking zoals reeds geconstateerd bij de hoeveelheid CMV-meldingen. Het aandeel loze ritten neemt verhoudingsgewijs toe, ten opzichte van de daadwerkelijk uitgevoerde bergingen.

Incidenten naar land van herkomst voertuigen, absoluut en relatief. Land van herkomst voertuig Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 9 Het aantal Nederlandse vrachtvoertuigen, betrokken bij incidenten nam met 14% af ten opzichte van De incidenten waarbij buitenlandse vrachtvoertuigen betrokken waren bleef bijna gelijk. De verhouding tussen pech en ongevallen met Nederlandse voertuigen is afwijkend ten opzichte van de verhouding tussen pech en ongevallen met Duitse, Poolse en overige Oost-Europese voertuigen. Voor deze groep buitenlandse voertuigen geldt dat pech en ongeval zich ongeveer verhouden als resp. 5:1 terwijl er voor de Nederlandse voertuigen een verhouding is van 2:1. Conclusie kan zijn dat de buitenlandse voertuigen uit genoemde landen in verhouding vaker pech of een hogere registratiegraad op pechgevallen hebben, of juist minder vaak zijn betrokken bij ongevallen in verhouding tot Nederlandse voertuigen. Aantal incidenten in 2009 naar land van herkomst van voertuig

Incidenten op IM-wegen in 2009, naar herkomst voertuigen. Ongevallen met voertuigen van buitenlandse herkomst in Land van herkomst voertuig Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 10 BELGIE DUITSLAND NOORD-EUROPA OOST-EUROPA ZUID-EUROPA OVERIGE LANDEN

Inzet STI deskundige bij IM- bergingen naar categorie, absoluut en relatief. Inzet STI deskundige Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 11 De STIMVA maakt gebruik van VOF Salvage Transport Incident (STI) als vrachtautodeskundigen bij incidenten. De STI deskundige is in 182 gevallen aanwezig geweest en 517 maal werd telefonisch overleg gevoerd. De STI-deskundige is in totaal 699 maal ingeschakeld, wat een daling is ten opzichte van 2008 met 8%. De hoeveelheid meldingen waar de betrokkenheid van de STI niet van toepassing is bleef gelijk met het voorgaande jaar. Dit betekent dat er in verhouding minder gebruik is gemaakt van STI-inzet in vergelijking met Het percentage van inzet op locatie nam relatief meer af dan het telefonisch overleg (resp. een daling van 13% en 6%). Inzet STI deskundige bij bergingen in 2009 op het wegennet waar Incident Management van toepassing is.

Lopende ontwikkelingen 2009 Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 12 Door het bestuur van de STIMVA zijn in de begroting van 2009 geen kosten voor het secretariaat STIMVA meer opgenomen. Het secretariaat is geregeld in de beleidsregels van de STIMVA, Rijkswaterstaat stelt hiertoe een medewerker ter beschikking. Aangezien er in 2009 meer bergingen hebben plaatsgevonden dan geprognosticeerd en er sprake is geweest van een verbeterde betalingsdiscipline, is vanuit de bijdrage per berging een overschot ontstaan op de begroting. Om dit op te heffen is besloten om het tarief voor de bijdrage te verlagen, uitgaande van de prognose op het aantal uit te voeren bergingen. Om de opgedane ervaringen met de LAW-aanbesteding te kunnen gebruiken, is besloten om de aanbesteding voor het CMV niet in 2009 te laten plaatsvinden. Deze vindt medio 2010 plaats. In september 2009 zijn nieuwe contracten gesloten met “zware bergers”. In deze contracten zijn de voorstellen van de werkgroep ”Herziening van de eisen voor zware bergers” meegenomen. Dit betreft o.a. de eisen zoals gesteld in relatie tot hefkussens en de kwalificatie-eisen van bergingspersoneel. Alle zware bergers waarmee een nieuw contract is afgesloten, is gecertificeerd volgens de eisen zware berging van juli De samenwerking met en betrokkenheid van de STI-deskundigen is verder verbeterd. Dit betreft zowel binnen de uitvoering (STI-deskundige en Weginspecteur Rijkswaterstaat) als tussen het CMV en de STI. Om hier sturing aan te kunnen geven is er een regulier overleg tussen het CMV en de STI, waarbij gebruik wordt gemaakt van vastgelegde probleemgebieden. Voor de uitvoering van de accountantscontrole van de financiële verantwoording van de STIMVA heeft in 2009 een heroriëntatie plaatsgevonden op uitvoerende partijen. Nader onderzoek heeft geleid tot het selecteren van een accountantskantoor met de economisch meest aantrekkelijke aanbieding. Er is in 2009 sprake van het toename op uitgestelde bergingen. Ook de toepassing van de bonusregeling op luchtkussenbergingen werpt haar vruchten af. Als gevolg van de uitoefening van het recht van retentie, zijn in 2009 drie buitenlandse voertuigen verkocht, waardoor de bergingen en de bijbehorende afhandeling kostenneutraal zijn uitgevoerd.

Trends en vooruitzichten Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 13 Als gekeken wordt naar de trends van 2009 in relatie tot de STIMVA, zijn de volgende zaken te constateren in willekeurige volgorde: Als gevolg van de economische achteruitgang, zoals ingezet sinds eind 2008, is met de terugloop van afgelegde kilometers van het goederenvervoer, een vermindering te constateren op de hoeveelheid ongevallen. Tevens laat de toename van hoeveelheid gestrande voertuigen een afgevlakte trend zien. Dit is zowel te wijten aan de daling van afgelegde kilometers door het goederenvervoer, zoals hiervoor reeds is uiteengezet, maar tevens een mate van verzadiging is van de toename van de registratiegraad op gestrande voertuigen. Zodra de stabilisering van de registratiegraad op gestrande voertuigen heeft plaatsgevonden, zullen de komende jaren relatief eenvoudiger uitspraken kunnen worden gedaan over oorzakelijkheid etc. van gestrande voertuigen. In de regio Eindhoven is medio 2009 een pilot opgestart, waarbij er door voertuigdealers en bandenleveranciers meldingen worden doorgezet omtrent gestrande voertuigen. Dit verhoogd de veiligheid en doorlooptijd rondom de afhandeling van het incident. Medio 2011 kunnen de eerste resultaten worden gerapporteerd omtrent deze gehanteerde methodiek. In 2009 heeft een aanpassing plaatsgevonden ten aanzien van de eisen zoals gesteld door Rijkswaterstaat aan de certificering van zware bergers. De grootste veranderingen hebben betrekking op de mogelijkheden voor toepassing van hefkussens en op het opleidingsniveau van het bergingspersoneel. Hiermee wordt onder andere gestreefd naar een hoger en meer constant kwaliteitsniveau van zware bergingen. De toename en aanleiding van de hoeveelheid ingediende klachten bij de Commissie van Toezicht in 2009 zal er toe bijdragen dat er nauwlettend wordt gekeken naar eventuele aanpassingen van processen en/of procedures. Dit kan zowel de fysieke als mede de financiële/juridische afhandeling van incidenten betreffen. Bandenproblemen nemen bij pechgevallen het grootste aandeel voor haar rekening: 28%

Colofon Uw schriftelijke reacties kunt u sturen aan: STIMVA Telefoon: (030) Ter attentie van dhr. R.C. Knol (secretariaat) Faxnummer:(030) Postbus GG UTRECHT Internet: RedactieE. Hoekstra(VCNL, Rijkswaterstaat) J. Kramer(Business Improvement, Imtech ICT Consultancy) Concept en ontwerpJ. Kramer(Business Improvement, Imtech ICT Consultancy) FotografieB. de Bruijn en T. den Hertog (VCNL, Rijkswaterstaat) UitgaveRWS DrukRijkswaterstaat, juni 2010 Jaarrapport STIMVA 2009 Pagina 14