Wat is goed onderwijsonderzoek? Jos Beishuizen Centre for Educational Training, Assessment and Research Vrije Universiteit Amsterdam j.beishuizen@ond.vu.nl

Dilemma’s Onderwijsonderzoek: Wie wordt er beter van: de wetenschap of de praktijk? Wie is de expert: de docent of de onderzoeker? Wat willen weten: hoe het moet of hoe het zit?

Aanpak Creëren en aantonen Voorbeeld Geleerde lessen

Creëren en aantonen Bereiter en Scardamalia (2003) Twee opvattingen over kennisontwikkeling Belief mode Design mode

De Vrolijke School: Een Community of Learners Lisette van Rens Joop van der Schee Jos Beishuizen Centre for Educational Training, Assessment and Research Vrije Universiteit Amsterdam j.beishuizen@ond.vu.nl

De Vrolijke School Samenwerking tussen VU en Ignatiusgymnasium Doelen: Leerlingen motiveren om universitaire studie te kiezen Onderwijs zinvol en betekenisvol maken Perspectief: leren als kennisontwikkeling (Saljoo, Ann Brown, Bereiter & Scardamalia). Activiteiten: 18 onderzoeksprojecten Elk onderzoeksproject is een community of learners waarin leerlingen, docenten, studenten, onderzoekers samenwerken Kennisontwikkeling op twee niveaus Kennis van het vakgebied Metacognitieve en onderzoeksvaardigheden

Community of Learners In een community of learners worden leerlingen serieus genomen als deelnemers aan het proces van kennisontwikkeling. Ze werken samen met docenten aan de oplossing van problemen die verband houden met de hoofdvragen die in het vakgebied aan de orde zijn. Leerlingen gaan werken met de in de gemeenschap geldende methoden van onderzoek, en met de regels voor samenwerking en communicatie. Door reflectie worden ze zich bewust van deze methoden en regels, zodat ze daarmee ook in nieuwe probleemsituaties aan het werk kunnen. Leerlingen krijgen als deelnemers in het proces toegang tot de voorzieningen die onderzoekers ter beschikking staan. In een community of learners worden leerlingen serieus genomen als deelnemers aan het proces van kennisontwikkeling. Ze werken samen met docenten aan de oplossing van problemen die verband houden met de hoofdvragen die in het vakgebied aan de orde zijn. Leerlingen gaan werken met de in de gemeenschap geldende methoden van onderzoek, en met de regels voor samenwerking en communicatie. Door reflectie worden ze zich bewust van deze methoden en regels, zodat ze daarmee ook in nieuwe probleemsituaties aan het werk kunnen. Leerlingen krijgen als deelnemers in het proces toegang tot de voorzieningen die onderzoekers ter beschikking staan. In a community of learners Students are considered as serious partners in the process of knowledge building. Students and teachers collaborate to answer questions according to the method of inquiry learning. The questions addressed clarify the big ideas of the domain of research. Students are immersed in a culture of scientific research, in which they learn to work with research methods, rules for collaboration and scientific communication. Students learn to reflect on their work to become aware of the applied methods and rules in the culture of scientific research, to build principles and schemas on the basis of concrete research experience and to question the value of the research project for science and society. Students get access to resources and equipment to conduct research projects. 1. Rollen van leerlingen en docenten 1.1 De leerling heeft een actieve rol in het onderzoeksproces. De leerling neemt volwaardig deel aan het project en de leerling wordt serieus genomen als onderzoeker. 1.2 De docent heeft een rol als coach in het onderzoeksproces. 1.3 De docent heeft een rol als model in het onderzoeksproces. 2. Onderzoekend leren 2.1 De leerling leert op een onderzoekende manier. 2.2 De docent ontwerpt een leeromgeving waarin de leerlingen onderzoekend kunnen leren. 3. Big ideas 3.1 Centrale begrippen uit het vakgebied komen aan de orde in het onderzoek. 3.2 De leerling legt een relatie tussen het onderzoek en het schoolvak. 4. Cultuur van onderzoek doen 4.1 De leerling leert over methoden van onderzoek doen. 4.2 De leerling leert over wetenschappelijke communicatie. 4.3 De leerling leert over samenwerken als onderzoekers. 5. Reflectie 5.1 De leerling reflecteert op de waarde/relevantie van het onderzoek. 5.2 De docent stimuleert het reflecteren van de leerling op de waarde/relevantie van het onderzoek. 5.3 De leerling reflecteert op het proces van onderzoek doen. 5.4 De docent stimuleert het reflecteren van de leerling op het proces van onderzoek doen. 6. Voorzieningen 6.1 De leerling heeft voldoende toegang tot bronnen/apparaten zodat de onderzoeksopdracht met succes uitgevoerd kan worden. 7

Voorbeeld: Waterkwaliteit Amsterdam Docenten: Joop van der Schee (hoogleraar Onderwijsgeografie). Bart Hermans (docent aardrijkskunde), Andreas Schreuder (docent ANW). Doel: Kaart van de waterkwaliteit in Amsterdam maken.Specifieke onderzoeksvragen beantwoorden. Inhoud: Werkbezoeken, onderzoek opzetten en uitvoeren, data verwerken en presenteren. Vier weken, twee middagen per week. Eindtoets: Geen proefwerk, presentatie en discussie van resultaten. Leerlingen: Zes groepen uit klas drie van het Ignatiusgymnasium in Amsterdam.

Verwachtingen Interviews met Leerlingen, Docenten en Onderzoekers Vragenlijsten voor Leerlingen en Docenten Video-opnames Kennistests Attitudevragenlijsten Interviews met Leerlingen Community of Learners Leidt tot toename in Domeinkennis Onderzoeksvaardigheden Succesverwachting Interesse in onderzoek Motivatie om samen te werken

Resultaten: Community of Learners Principes van Community of Learners Life science I S T Life science II S T Pharmaco chemistry 1: Partnership 2: Onderzoekend Leren √ √ √ ± 3: Big ideas 4: Cultuur √ - ± √ 5: Reflectie 6: Resources

Resultaten: Uitkomsten Project Word Web Kennistests Opdracht Onderzoeksplan Life science I (N = 10) Life science II (N = 8) Pharmaco chemistry (N = 11) + +*

Resultaten: Attitudeverandering Succesver- wachting Interesse in Onderzoek Interesse in Samenwerken Life science I (N = 10) Life science II (N = 8) Pharmaco chemistry (N = 11) +* +

Discussie Design: Echte Communities of Learners zijn mogelijk Resultaten: Positieve verandering in domeinkennis, onderzoeksvaardigheden en attitude tegenover onderzoek.

Geleerde lessen Eerst creëren, dan aantonen. Haal de docenten erbij. Creëer common concern, bijv. door focus op het vak. Onderscheid implementatie van ontwerp en effect van implementatie. Als het ontwerp succesvol is gebleken ga dan aantonen waar dat aan ligt.