Nieuw Verzekeringsrecht: titel 7. 17 B.W. Toon Spaninks 15 december 2005 IAK Verzekeringen © 2005 vast

Programma Algemeen: Geschiedenis Waarom nieuw verzekeringsrecht? Structuur Beginselen van de Wet Terminologie vast

Wat u moet onthouden! Nieuwe regels verzwijging / mededelingsplicht Meer mogelijkheid om premie en schade te verrekenen Mogelijkheid benadeelde om aansprakelijkheidsverzekeraar bij letsel rechtstreeks aan te spreken Samenloopregels veranderen Verjaring Geen verhaal op bepaalde personen

Geschiedenis WvK: 1838 sterk gericht op handel bescherming verzekeraar voorop 1972 ontwerp nieuw verzekeringsrecht in B.W. Aanpassing aan gewijzigde omstandigheden Primair bescherming verzekerde 15 december 2005 Presentatie Hoeijmans / Van der Bos & Boon 19 december 2005 - behandeling bij Eerste Kamer Verwachting: 1 januari 2006 titel 17 Boek 7 Burgerlijk Wetboek

Verschillen oud/nieuw recht Wetboek van Koophandel Burgerlijk Wetboek Korte artikelen, helder (bedrieglijk) lange artikelen, ondoorzichtig en Eenvoudig taalgebruik ingewikkeld taalgebruik Bescherming: verzekeraar Bescherming: consument Uitsplitsing in type verzekering Uitsplitsing: Algemeen, Schade, Sommen (brand, transport e.d.) Niet duidelijk wat dwingend recht is duidelijk aangegeven (semi)dwingend recht

Voorbeeld 1838: taalgebruik 251 WvK: Alle verkeerde of onwaarachtige opgave, of alle verzwijging van aan den verzekerde bekende omstandigheden, hoezeer te goeder trouw aan diens zijde hebbende plaats gehad, welke van dien aard zou zijn, dat de overeenkomst, niet of niet onder dezelfde omstandigheden zou zijn gesloten, indien de verzekeraar van den waren staat der zaak had kennis gedragen, maakt de verzekering vernietigbaar

Vervanging 2006: 7:928 t/m 929 B.W.

Waarom nieuw verzekeringsrecht? Artikelen Wetboek van Koophandel verouderd Vb. artikel slavernij In wet vastleggen van jurisprudentie en (gewoonte)polisrecht consumentenbescherming

Consequentie verzekeringspraktijk Omvattend: Advisering Nieuwe polisvoorwaarden Nieuwe aanvraagformulieren Behandeling expertises

Schema: Verzekeringsrecht in het Burgerlijk Wetboek SCHEMA VERZEKERINGSRECHT IN B.W, Schema: Verzekeringsrecht in het Burgerlijk Wetboek

Titel 17: 62 artikelen Algemene bepalingen: 19 artikelen Schadeverzekering: 20 artikelen Sommenverzekering: 23 artikelen Paragraaf 1: Algemene bepalingen voor sommenverzekeringen Paragraaf 2: Bijzondere bepalingen voor levensverzekering

Beginselen: uitgangspunten van de wet Vertrouwensbeginsel Indemniteitsbeginsel Sociale functie (eerlijke consument wordt beschermd)

Beginselen achter de nieuwe wet Indemniteitsbeginsel: verzekerde mag door de uitkering niet in een duidelijker voordelige positie geraken, dan waarvoor hij voor het voorval verkeerde Vertrouwensbeginsel: verzekeraar moet erop kunnen vertrouwen dat door verzekeringnemer bij het aangaan van de overeenkomst juiste informatie wordt verstrekt verzekeraar moet ook kunnen vertrouwen dat bij schade verzekerde eerlijk is verzekerde moet ook op verzekeraar kunnen vertrouwen Sociale functie (NIEUW!) Individu verdient meer bescherming dan verzekeraar

Uitwerking: sociale functie eist een actief handelen van de verzekeraar beperkt de vrijheid van acceptatie is gericht op continuïteit van verzekering bij niet-nakoming verplichtingen door verzekerde; is niet verenigbaar met het alles-of-niets beginsel (251) als sanctie op niet-nakomen van de mededelingsplicht maakt een beroep op strijd met goede zeden minder snel mogelijk

Wettelijke Regeling Uitgangspunt: regeling in Burgerlijk Wetboek Praktijk: in polisvoorwaarden kan (bij regelend recht) daar van afgeweken worden. zie bijv. Beursvoorwaarden: - NBZB 2006, - NBGP 2006 + clausules te downloaden via: www.vnab.nl

Definitie (7:925) Verzekering: Overeenkomst waarbij de verzekeraar zich tegen premiebetaling jegens wederpartij verplicht tot uitkeren EN Bij het sluiten van de overeenkomst geen zekerheid bestaat dat, wanneer of tot welk bedrag wordt uitgekeerd. TERMINOLOGIE: ONZEKER VOORVAL = VERVALLEN!

Soorten verzekering (7:925 lid 1) Schadeverzekering afdeling 2 Sommenverzekering afdeling 3

uitkeringsgerechtigde (7:926) Degene die recht heeft op uitkering

Mededelingsplicht ! Nieuw! Vervangt verzwijgingsregel van 251 WvK: Bij niet volledig informeren kreeg verzekeringnemer niets.

Mededelingsplicht (7:928 tm 930) Dwingend jegens consumenten Hoofdregel: Verzekeringnemer dient alles mee te delen wat van belang is voor verzekeraar Tenzij, Aanvraagformulier gebruikt: Dan gelden alleen deze vragen

Vragenformulier Gerichte vragen stellen Strafrechtelijk verleden (laatste 8 jaar) Duidelijke / volledige antwoorden Bewaren!

Ontdekking “verzwijging” voordat schade is (7:929) Bij ontdekking binnen 2 maanden verzekeringnemer er op wijzen, inclusief de gevolgen van verzwijging Geen relevantie = geen sanctie Opzet = onmiddellijk opzeggen mogelijk Geen opzet, wel relevantie = aangepaste premie of aangepaste voorwaarden + Schriftelijk + aangetekend communiceren

Gevolgen onjuiste mededeling na schade (7:930) Geen relevantie: volledige uitkering Bij ware kennis verzekeraar: hogere premie / lager bedrag: uitkering naar evenredigheid Bij ware kennis: condities, fictief aanpassen. Bij ware kennis geen verzekering: geen uitkering. Idem: bij opzettelijke misleiding.

Polis (7:932) Niet vereist voor bestaan verzekeringsovereenkomst Polis dient als (niet uitsluitend) bewijs van bestaan + inhoud verzekering Verzekeraar is verplicht polis af te geven Uitzondering (nieuw): kortlopende verzekeringen (transport + reis) Elektronische communicatie? B.W.: ook bij offerte (algemene) polisvoorwaarden meezenden!

Premie (7:934) Verzekeringnemer dient premie te betalen Gevolgen niet-tijdige premiebetaling: Onderscheid: aanvangspremie / vervolgpremie

Aanvangspremie Aanvangspremie: Dient tijdig (30 dagen) betaald te zijn. Gevolgen niet-tijdige betaling: Verzekeraar kan overeenkomst ontbinden of Dekking opschorten

Vervolgpremie (7:934) Nieuw! Ontbinding overeenkomst / schorsing dekking pas mogelijk indien na vervaldag verzekerde schriftelijk is gewaarschuwd dat binnen 14 dagen dient te worden betaald Aantekenen! Duidelijk waarschuwen voor gevolgen!

Verrekenen premie – schade (7:935) Nieuw! Dwingend recht Verzekeraar kan niet alleen premie/schade met verzekeringnemer verrekenen, maar ook uitkering aan ander met openstaande premie verrekenen. Geldt niet voor verzekeringen aan toonder/order (transport) of W.A.M.-schade-uitkeringen. Verrekening van schade-uitkering aan ander dan verzekeringnemer met andere openstaande premie is niet mogelijk.

Delcredererisico beurspolissen (7:936) Nieuw! Wettelijk recht verzekeringsmakelaar als hij jegens verzekeraar(s) verplicht is tot premiebetaling, om premie bij verzekerde te incasseren. Bij uitkering aan verzekerde / derde kan makelaar aan verzekeraar verzoeken om de uitkering tot maximaal de premie aan hem te betalen. Verzekeraar dient hiertoe makelaar aan te schrijven. Deze dient binnen 10 dagen te reageren. Anders vervalt recht. Geldt ook voor andere polissen van dezelfde verzekeringnemer. Uitzondering: pandrecht, order / toonder, verplichte aansprakelijkheidsverzekering

Premie restorno (7:938) Nieuw Geen premie is verschuldigd indien door verzekeraar en verzekerde in het geheel geen risico is gelopen; Indien over 1 jaar geen risico is gelopen, mag verz.n. polis opzeggen;

Premierestitutie – tussentijdse opzegging (7:939) Premie wordt naar billijkheid verminderd, behalve bij opzet tot misleiding verzekeraar.

Opzegging verzekeringen (7:940) Nieuw! Vaste opzegtermijn: 2 maanden (dwingend) Looptijd > 5 jaar: opzegmogelijkheid tegen einde 5e jaar Als verzekeraar tussentijds mag opzeggen, mag verzekerde dat ook. Tussentijdse opzegging: 2 maanden, behalve opzet misleiding.

Tussentijdse opzegging (7:940) Nieuw! Als verzekeraar tussentijds mag opzeggen, mag verzekeringnemer dat ook. Opzegtermijn: 2 maanden, behalve bij: opzet tot misleiding oorlogsmolest transport (zeven dagen) Bij wijziging voorwaarden ten nadele van verzekeringnemer, mag deze opzeggen.

Redenen om tussentijds op te zeggen (7:940-3) Polis moet daartoe mogelijkheid bieden Pas mogelijk als er geen andere maatregelen meer mogelijk zijn (vb. eigen risico, waarschuwing, condities). NIEUW Bij opzegging: motiveringsplicht verzekeraar.

Meldingsplicht schade (7:941) Polisvoorwaarden: bij late melding vervalt recht op schadevergoeding. Geldig? Melding aan verzekeraar zo spoedig als redelijk mogelijk is; Verz.n./uitk.gerechtigde: binnen redelijke termijn alle informatie verschaffen; Sanctie: verzekeraar kan uitkering met schade die hij door verzuim lijdt verminderen en verzekeraar daardoor in redelijk belang is geschaad; Bij opzet tot misleiding verzekeraar: geheel geen uitkering!

Gedeeltelijke fraude / majoreren bij schade Belangrijk arrest: HR 3 december 2004, NJ 2005, 160 - Ook bij kleine fraude ten opzichte van de schade, vervalt geheel recht op uitkering! - Uitwerking vertrouwensbeginsel

Verjaring (7:942) Nieuw! Verjaring: 3 jaar na bekend worden; Stuiting: door “schriftelijke mededeling” waarbij verz.n. op uitkering aanspraak maakt; Nieuw termijn begint te lopen na reactie verzekeraar; Indien verzekeraar bij “aangetekende brief” afwijst, geldt verjaringstermijn van 6 maanden

PAUZE!

AFDELING 2: Schadeverzekering (7:944) = verzekering die er toe dient om vermogensschade (op geld waardeerbaar) te vergoeden. Verzekerde (7:945) = degene die recht heeft op schadevergoeding Verzekerde belangen (7:946) = van verzekeringnemer, tenzij anders overeengekomen Derde (7:947) = bij aanvaarding, geen herroeping mogelijk.

Verzekering bij verandering eigendom (7:948) Verzekering loopt tot 1 maand na overdracht door Nieuwe eigenaar kan verklaren overeenkomst voort te zetten; Verzekeraar kan dan binnen 2 maanden opzeggen, termijn 1 maand Regelend recht; zie artikel 14 NBZB2006

Eigendomsovergang bij overlijden (7:950) Nieuw! Bij overlijden verzekeringnemer kunnen erfgenamen en verzekeraar binnen 9 maanden met termijn van 1 maand opzeggen.

eigen gebrek (7:951) Geen dekking bestaat voor schade door: Eigen gebrek (ongunstige eigenschap) Aard van de zaak (normale eigenschap) Regelend recht - Artikel 16.1 NBGP2006 sluit dit uit

Opzet / bewuste roekeloosheid (7:952) Nieuw! 276 WvK; lichte schuld voldoende om dekking te weigeren NU: geen uitkering aan verzekerde die met OPZET of ROEKELOOSHEID schade veroorzaakt OPZET = expres ROEKELOOSHEID = (bewuste / onbewuste) grove schuld - Regelend recht - vaak afwijking

Uitwerken: roekeloosheid Arrest Hoge Raad 4 april 2003, N.J. 2004,536 Merkelijke schuld: gedraging die objectief aanmerkelijke kans op schade meebrengt, zodanig dat verzekerde zich van gevaar bewust had dienen te zijn en de handeling niet had dienen te verrichten

Roekeloosheid / opzet: verzekerde getrouwd Nieuw! Vroeger: geen uitkering aan beiden. Nu: alleen geen uitkering aan verzekerde, wel aan andere verzekerde

Aansprakelijkheidsverzekering: erkenning (7:953) Nieuw! Erkenning van feiten is toegestaan zonder polisgevolgen Idem voor wat betreft TERECHTE erkenning van aansprakelijkheid

Aansprakelijkheidsverzekering: directe actie benadeelde (7:954) Nieuw! Bij dood of letsel kan benadeelde aansprakelijkheidsverzekeraar om uitkering verzoeken Verzekerde moet voorval gemeld hebben Verzekeraar kan alle weren tegen benadeelde in brengen (dekking, premie) Bescherming slachtoffer Dwingend recht

Verzekerde som (7:955) Functies: Maximum verplichting verzekeraar. Uitzondering: bereddingskosten (7:957) Onderverzekering (evenredigheidsbeginsel (7:958 lid 2)

Bereddingskosten (7:957) Verz.n. / verze. is verplicht alle maatregelen te nemen ter voorkoming of vermindering schade Verzekeraar vergoedt de kosten van de maatregelen en de schade aan ingezette zaken. Indien verplichting niet is nagekomen, kan verzekeraar uitkering verminderen met de schade die daardoor ontstaat.

Basis schadevergoeding (7:956) Gebouw = herbouwwaarde Andere zaken = vervangingswaarde. Definitie: het bedrag nodig voor het verkrijgen van naar soort, kwaliteit, hoeveelheid, staat en ouderdom gelijkwaardige zaken. Regelend recht

Schade (7:958) – totaal verlies Nieuw! Totaal verlies: wanneer zaak is tenietgegaan; zo is beschadigd dat zij opgehouden heeft een zaak van de verzekerde soort te zijn buiten de macht van verzekerde is geraakt en terug krijgen niet te verwachten is.

Vergoeding bij totaal verlies - Verzekeraar vergoedt de waarde van de zaak - Indien de zaak terug komt bij de eigenaar: Heeft hij keuze: Of terugbetaling van de uitkering Of eigendomsoverdracht Reden?

Regelend recht - schadevergoeding In polisvoorwaarden wordt vaak wettelijke regeling afgeweken: - Artikel 11-2 NBGP2006 (onbeschadigde bruto marktwaarde ter bestemming minus beschadigde waarde); - Artikel 6 NBZB 2006: gebouwen: herbouw-, verkoop-, sloopwaarde; inventaris: nieuwwwaarde-, vervangingswaarde. N.b. geen 40% meer genoemd in beurspolis! Reden?

Uitstapje: NMA In Beursvoorwaarden is het op grond van Mededingingswet niet meer toegestaan om percentages en cijfers te noemen. Vanaf 2006: worden de percentage + cijfers in polisblad genoemd O.a.: verzekerde som locaties elders, bereddingskosten, opruimingskosten, huurderving, tuinaanleg etc.

Partiele Schade (7:958-4) Keuze van verzekeraar: Kosten van herstel en waardevermindering naar verkoopwaarde ondanks herstel Of - De verzekerde waarde van de onbeschadigde zaak min verkoopwaarde restanten

Indemniteitsbeginsel (7:960) De verzekerde zal door de verzekeringsuitkering niet in een duidelijk voordeliger positie geraken, dan waarin hij zonder het voorval zou komen te verkeren. Uitzondering?

Deskundigentaxatie (7:960) Bij deskundigentaxatie is Indemniteitsprincipe niet van toepassing.

Uitzondering: artikel 7.5 NBZB 2006 - Geen vergoeding op basis van taxatie indien niet tot herinvestering wordt overgegaan.

Samenloop (7:961) Nieuw! Verzekerde kan elk van de verzekeraars aanspreken Verzekeraar kan verplichting opschorten totdat naam andere verzekeraars bekend is. Verzekeraars hebben onderling verhaal voor ieder deel waarvoor zij naar evenredigheid kunnen worden aangesproken. Schade + expertisekosten + juridische kosten. “Na-u”- discussie blijft! Art. 13 NBZB2006: speciale regeling gaat voor

Subrogatie (7:962) Na uitkering kan verzekeraar verhalen op aansprakelijke partij. Geldt ook bij onverplichte uitkeringen NIEUW! Voor verzekeraar geen verhaal mogelijk op: (mede-)verzekerde(n) niet-gescheiden echtgenoot / partner familie in eerste graad werkgever / werknemer

Zeker onthouden: belangrijkste vernieuwingen! acceptatie Mededelingsplicht: aanvraagformulier nog belangrijker bij constatering actie Eerlijke consument / verzekerde wordt beschermd Opzegtermijn: 2 maanden Verzekeraar en verzekeringnemer hebben zelfde recht tot tussentijdse opzegging Niet betalen vervolgpremie: pas polisconsequenties na waarschuwing Meer mogelijkheid tot verrekening premie / schade Eigen wettelijk recht incassorisico premie beursmakelaar

Zeker onthouden: belangrijkste vernieuwingen! schade Schending mededelingsplicht; leidt niet automatisch tot verval dekking bij constatering: actie. Eerlijke consument / verzekerde wordt beschermd Speciale verjaringsregeling Geen dekking bij roekeloosheid of opzet Aansprakelijkheidserkenning geen gevolgen Rechtstreeks recht op aansprakelijkheidsverzekeraar bij letsel Samenloop: verzekeraars dragen naar evenredigheid bij Subrogatie: op personen die in directe relatie staan met verzekerde geen verhaal

Vragen en opmerkingen vast

Bedankt voor uw aandacht vast