Ervaringen uit Dilbeek, een verhaal in volle ontwikkeling Schepen en OCMW –voorzitter Lies Vereecke Hoofdmaatschappelijk werkster Ilse Baeck OCMW Dilbeek OCMW Dilbeek

Situering van Dilbeek 41.005 inwoners (situatie 01.01.2014) -> 3de grootste gemeente of stad in Vlaams – Brabant gemeente in de Vlaamse Rand combinatie van verstedelijking en platteland afhankelijk van de deelgemeente gemeente met hoge kinderarmoedecijfers OCMW Dilbeek

Hoge kinderarmoedecijfers in Dilbeek Situering van Dilbeek in de kinderarmoedebarometer van Vlaanderen op basis van 7 indicatoren: voorkeursregeling ziekteverzekering 0-4 jaar: P 83% eenoudergezinnen met kinderen 0-3 jaar: P 96% kansarmoede-index Kind en Gezin: P 77% onderwijs kansarmoede-indicator kleuteronderwijs: P 80% (equivalent) leefloon – categorie met gezinslast: P 75% huishoudens zonder werk 0-2 jaar: P 77 % huishoudens niet EU –nationaliteit 0-3 jaar: P 88% Conclusie: op elke indicator scoort Dilbeek hoger dan percentiel 75 Bron: http://aps.vlaanderen.be/lokaal/kinderarmoede/kinderarmoede.html OCMW Dilbeek

Terugblik op armoedestrijding in Dilbeek Lokaal Sociaal Beleidsplan 2008-2013 fundamenten voor huidig armoedebeleid insteek van sociale grondrechten zorgde voor sector- en dienst overschrijdend overleg en acties o.a.: jaarlijkse sensibiliseringsactie in het kader van 17 oktober oprichting van een welzijnsloket (nauwe samenwerking gemeente en OCMW) als Dilbeeks concept van het Sociaal Huis oprichting van een lokaal netwerk vrijetijdsparticipatie Welzijnsschakel Dilbeek als vaste partner Lokaal kinderarmoedeproject als impuls Selectie door Vlaamse Overheid in 2012 OCMW Dilbeek

Inzoomen op lokaal kinderarmoedeproject Waarom kinderarmoede bestrijden? Kinderen die opgroeien in armoede hebben een grotere kans om zelf een leven in armoede door te brengen. Geboren worden en opgroeien in armoede heeft nefaste gevolgen voor de ontwikkeling van kinderen (intellectueel, emotioneel en sociaal). Kinderen in armoede krijgen niet de kansen waar alle kinderen recht op hebben. Kinderarmoede kan niet los gezien worden van armoede bij ouders. Armoede = complex probleem van uitsluiting op verschillende domeinen. OCMW Dilbeek

Arbeid en tewerkstelling Onderwijs Cultuur gezin Huisvesting Arbeid en tewerkstelling Gezondheid Sociale contacten Inkomen en schulden Justitie Welzijn OCMW Dilbeek

Definitie van armoede (Vranken – jaarboek armoede en sociale uitsluiting) ‘Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. Deze kloof kunnen ze niet op eigen kracht overbruggen.’ -> Deze definitie doet appel aan de inzet van de samenleving, lokale besturen, organisaties, het middenveld, vrijwilligers,… om samen met mensen in armoede over de sectoren en levensdomeinen heen de strijd tegen armoede aan te gaan. OCMW Dilbeek

Organisaties die in Dilbeek de handen in elkaar slaan om kinderarmoede te bestrijden: OCMW Dilbeek Gemeente Dilbeek Kind & Gezin CKG Sloebernest CAW Halle-Vilvoorde Welzijnsschakel Dilbeek Vzw Gemeentelijke kinderopvang Kinderdagverblijf Savio Lokaal Overleg Kinderopvang -> samen vormen ze VONK, een Vrijblijvend OndersteuningsNetwerk voor Gezinnen met jonge Kinderen OCMW Dilbeek

Lokaal kinderarmoedeproject VONK bestaat uit: begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar (start maart 2013) ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede (start november 2013) bouwen aan toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang in dialoog met mensen in armoede (start maart 2013) OCMW Dilbeek

Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar nauwe en structurele samenwerking: Kind en Gezin, OCMW Dilbeek, CKG Sloebernest en CAW Halle-Vilvoorde, Welzijnsschakel Dilbeek doel: laagdrempelige en integrale gezinsbegeleidingen op maat met aandacht voor: het versterken van de positieve krachten in elk gezin het verhogen van de kleuterparticipatie het verhogen van de toegankelijkheid van dienst- en hulpverlening het uitputten van de sociale grondrechten van elk gezin OCMW Dilbeek

Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar formuleren van gedeelde kernuitgangspunten door alle partners: vraaggestuurd werken empowerend werken positieve benadering participatief werken laagdrempelig multidimensioneel en integraal werken op maat vrijwilligheid respect voor autonomie van het gezin OCMW Dilbeek

Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar afbakening en afstemming van taken en thema’s algemeen principe: elke dienst of organisatie blijft dicht bij eigen kerntaken en kernthema’s bij overlappingen: afspraken over wie, wat, wanneer bijkomende specifieke taken voor het OCMW op het vlak van hulpverlening: mini-rechtenonderzoek als hulpmiddel voor het uitputten van sociale grondrechten: 63 sociale voordelen, premies, subsidies,… praktische hulp bij inschrijving in kleuterscholen (Kind en Gezin en CKG staan in voor motiverende gesprekken en infosessies) OCMW Dilbeek

Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar elk gezin duidt een vertrouwenspersoon of casuscoördinator aan driemaandelijks inhoudelijk overleg met betrokken hulpverleners ontwikkeling van baby en peuters stimuleren door aankoop van educatief materiaal: per gezin 30 euro gezin kiest samen met begeleider uit de brochure OCMW koopt materiaal aan Kind en Gezin of CKG staan in voor de verdeling en introductie in het gezin OCMW Dilbeek

Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar toelatingsvoorwaarden: inwoner van Dilbeek kind(eren) tussen 0-3 jaar of aanstaande ouders risicofactoren armoede (minstens 3) inkomen opleiding arbeidssituatie stimulatieniveau kinderen huisvesting, gezondheid sociale isolatie etnisch-culturele achtergrond -> ruimer dan enkel doelgroep van OCMW OCMW Dilbeek

Begeleidingen aan huis bij gezinnen in armoede met kinderen tussen nul en drie jaar enkele resultaten na 1 jaar: 24 gezinnen in een Vonk-begeleidingstraject 16 gezinnen hebben 3 of meer kinderen in gezinnen groeien samen 72 kinderen op 10 alleenstaande moeders en 14 koppels instroom gezinnen: 1/3 via Kind en Gezin 1/3 via OCMW 1/3 via welzijnsloket (Sociaal Huis) toekomst: inschakelen externe consultancy om meerwaarde van project voor gezinnen en samenwerkende partners in kaart te brengen OCMW Dilbeek

Ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede doel: opstarten van een groepsproces om ouders samen te brengen, ervaringen te laten uitwisselen, te versterken in opvoedingsvaardigheden,… in dialoog met en op maat van ouders toeleiding naar ouderbijeenkomsten via begeleidingstrajecten organisatie en omkadering afgestemd op behoeften van de gezinnen: peilen naar interesse welk tijdstip past/past niet aftoetsen voorstellen locaties kinderopvang nodig, aan huis, ter plaatste, welke leeftijd,… vervoer OCMW Dilbeek

Ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede 2013 vier bijeenkomsten in samenwerking met CEDES vzw bouwstenen voor een goede kindertijd sterk empowerende methodiek die vertrekt vanuit de kracht van mensen omkadering: 2 begeleiders van CEDES 1 vrijwilliger van Welzijnsschakel en 1 persoon van de doelgroep voor informele babbel en toeleiding naar Welzijnsschakel 1 medewerker van CKG om inhoudelijk ouderbijeenkomsten in te vullen vanaf 2014 1 medewerker OCMW voor algemene coördinatie OCMW Dilbeek

Ouderbijeenkomsten voor en door gezinnen in armoede 2014 Zeswekelijkse ouderbijeenkomsten op basis van de input van de sessies met CEDES (grenzen stellen, straffen en belonen) i.s.m. CKG Sloebernest. eerste resultaten: aantal deelnemers per sessie varieert: 6 à 10 ouders kinderen in de opvang: 9 à 15 kinderen Toekomst: op basis van de noden en behoeften van ouders krijgen bijeenkomsten, uitstappen,… verder vorm OCMW Dilbeek

Bouwen aan toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang in dialoog met mensen in armoede doel: het verhogen van de toegankelijkheid van de kinderopvang door een betere toepassing van de voorrangsregels van de Vlaamse overheid voor kwetsbare gezinnen het verbeteren van de kwaliteit van de kinderopvang door betere kennis van de leefwereld, bieden van voldoende stimuli, verbetering van de communicatie en dialoog met ouders in armoede en etnisch-culturele minderheden het vormen van een netwerk tussen erkende en zelfstandige kinderopvangvoorzieningen OCMW Dilbeek

Bouwen aan toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang in dialoog met mensen in armoede werkgroep kinderopvang en armoede opgericht in de schoot van het Lokaal Overleg Kinderopvang vormingsreeks ‘Kansrijke kinderopvang’ voor alle medewerkers van zelfstandige en erkende kinderopvangvoorzieningen (periode 2013-2015) dialoog met mensen in armoede door samenwerking met TaO Armoede: tandem van opgeleide ervaringsdeskundige in de armoede en een vormingsmedewerker OCMW Dilbeek

Enkele andere concrete acties en toekomstplannen bouw welzijnscampus te Groot-Bijgaarden (2015) met ondermeer het op te richten Huis van het Kind blijvend inzetten op sensibilisering van verschillende doelgroepen verdere uitbouw van huiswerkbegeleiding voor lagere schoolkinderen die opgroeien in een omgeving met weinig leerkansen voorlezen in taalarme gezinnen door de vrijwilligers van de Boekenbende aan Huis taalrugzakjes voor taalarme kinderen … OCMW Dilbeek

Tot slot: enkele minimale ingrediënten om armoede te bestrijden gedeelde visie ontwikkelen over armoede en sociale uitsluiting (! armoede is meer dan enkel een tekort aan financiële middelen) verwerven van kennis en inzicht in de effecten van het leven in armoede (belang van sensibiliserende acties) mensen in armoede betrekken (cliënten, ervaringsdeskundigen, Welzijnsschakel, Vereniging waar armen het woord nemen,…) bewuste keuze van het lokaal bestuur (OCMW en/of gemeente) om de regierol op te nemen werken over verschillende levensdomeinen en sectoren heen armoede bestrijden doe je niet alleen, het is een verhaal van samenwerking met lokale en regionale partners, het middenveld, vrijwilligers,…! OCMW Dilbeek