The sociology of organizations 1. BUREAUCRACY AND LEGITIMATE AUTHORITY Max Weber Sarah Moonen

3 Types gezag 1.Rationele gronden  Wettelijke autoriteit - Rechten en wetten - Onpersoonlijk 2.Traditionele gronden  Traditionele autoriteit - Tradities - Chef 3.Charismatische gronden  Charismatische autoriteit - Leiderschap - Leider

Rationele wettelijke autoriteit  kenmerken •Houding volgens bepaalde regels •Bevoegdheid: - Opsplitsing van werk, ieder ambtenaar afgebakende taak  TAYLOR - Ambt, positie  macht - Duidelijke voorwaarden omtrent gebruik van dwang •Hiërarchie: - Controle van hoger op lager

Vervolg •Normen en technische regels - Gespecialiseerde training - Ambtenaren •Duidelijke scheiding organisatie en privé-leven •Elke ambt bepaalde omschreven rechten en plichten  Objectief en onafhankelijk karakter •Alles wordt schriftelijk bijgehouden : Archief •Verschillende toepassingen  bureaucratie

Bureaucratie ? = Welbepaalde organisatievorm die veel doeltreffender en efficiënter is dan andere organisatievormen.  Max Weber schrijft ook over bureaucratie (  bürokratischen herrschaft = gebureaucratiseerd gezag) in zijn werk: ‘Wirtschaft und Gesellschaft’

Bureaucratische administratieve staf •‘Dominante’ chef •Aantal criteria: - Persoonlijk vrij - Onderworpen aan de autoriteit - Duidelijke hiërarchie - Duidelijke sfeer van bevoegdheid - Vrije contractuele relatie - Kandidaten geselecteerd (niet verkozen!) o.b.v. technische kwaliteiten of diploma’s - Ambt = 1ste bezorgdheid van de ambtenaar

Vervolg - Salaris is concrete geldsom (+ eventueel) pensioen en wordt bepaald a.d.h.v.: * Rank in de hiërarchie * Verantwoordelijkheid * Verbonden sociale status - Ambtenaar is vrij ontslag te nemen - Carrière maken: * Promotie * Aantal jaren in dienst - Onderworpen aan discipline en controle

Waar bureaucratie te vinden? OVERAL! •VB: - (Moderne) legers - Politieke partijen - Zowel profit als non-profit org. - Private hospitalen, religieuze,… - … •VOORWAARDEN: •Altijd principe van aanstelling en selectie a.d.h.v. technische kwaliteiten •Vrij ! •MAAR! Top is NIET bureaucratisch  Monarch

De niet-bureaucratische leider •Vb.: President of minister •Gespecialiseerde kennis ontwikkeld  Ervaring •Is niet onderworpen aan controle •Positie + macht

Bureaucratie •Gezag door kennis •Moderne organisaties worden als maar meer bureaucratisch. •Technische kennis (+ ervaring) is onmisbaar geworden.

Gevolgen van Bureaucratie •Meer en meer kennis en technische bekwaamheid wordt vereist •Er wordt langer gestudeerd •Onpersoonlijkheid: zonder persoonlijke aandacht

Bureaucratie: voordelen maar ook nadelen? •Technische superioriteit t.o.v. andere organisatievormen  Waarom? •Precisie, snelheid, kennis van zaken, ondubbelzinnig, discretie,… •Goedkoper •Specifieke individuele taken zijn toegewezen aan ambtenaren met gespecialiseerde voorafgaande opleiding en ervaring

Vervolg  Maar… •Zonder aandacht voor het individu •‘Sine ira ac studio’  De heersende dominante geest van formele onpersoonlijkheid, zonder passie, haat, enthousiasme of affectie. •Alles volgens berekenbare regels  Taylors Scientific Management: - Geen persoonlijke aandacht - Specifieke taken - Snelheid, precisie, … zijn belangrijk

Sociale Verschillen •Massademocratie •Gelijke rechten voor de wet •Opletten voor: •Te grote groei van gesloten statusgroep ambtenaren »Universele toegankelijkheid van ambten •Gezag ambtenarij »Invloedsfeer ‘publieke opinie’ vergroten

BESLUIT : Bureaucratie?  Onpersoonlijk  Gespecialiseerde opleiding  Normen en technische regels  Technische kwaliteiten en kennis belangrijker  Snelheid en efficiëntie  Opsplitsing werk  Taak - Positie - rechten en plichten  Scheiding tussen privé en organisatie  Archief  Duidelijke hiërarchie  Discipline en controle