Design Charles & Ray Eames - Hang it all © Vitra “Goede praktijken” in het gebruik van de subsidie ter bestrijding van de kinderarmoede Provinciale meetings 2011 POD Maatschappelijk integratie

2 ONDERZOEK

•K.U.Leuven + ULB •Voor: POD Maatschappelijke integratie •Van 15/08 tot 15/11 •Onderzoekers: •Anneloes Vandenbroucke: •Lode Vermeersch: •Laurence Noël:

ONDERZOEKSVRAGEN 1.Welke evoluties (sinds 2008) in de besteding van de subsidie voor sociale en culturele participatie (SCP)? 2.In welke mate draagt de subsidie SCP bij tot het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing (art. 23 Belgische grondwet)? 3.Hoe wenden OCMW’s de subsidie ter bestrijding van de kinderarmoede aan? 4.Welke goede praktijken zijn er ter bestrijding van de kinderarmoede?

ONDERZOEKSMETHODEN 1. Interviews OCMW’s “non/low users” subsidie kinderarmoede •+/- 20 interviews (1 interview per OCMW/CPAS) 2. Interviews “good practices” subsidie kinderarmoede 3. Interviews over maatregel sociale en culturele participatie (SCP) •Koepelorganisaties: 3 interviews(1 interview per koepel) •OCMW’s: 30 interviews (1 interview per OCMW) 4. Kwantitatieve analyses over besteding SCP-subsidie en subsidie kinderarmoede

DE MAATREGELEN euro euro Subsidie SCP Subsidie Recup PC Subsidie tegen kinderarmoede euro euro euro Gestart in 2003: euro

7 VASTSTELLINGEN SUBSIDIE KINDERARMOEDE

KINDERARMOEDE: CIJFERS BELGIË •Proportie kinderen in armoede groter dan proportie mensen in armoede •Aantal leefloners in 2010: Vlaanderen: , Brussel: , Wallonië: •16,6% (in 2009) van alle kinderen in België lopen armoederisico (EU27= 19,9%) •11,8% kinderen (0-17 jaar) die leven in een huishouden zonder betaald werk (in 2009):

MAATREGEL KINDERARMOEDE POD MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE •Verdeling bedrag:  aantal begunstigden maatschappelijke integratie van maand januari voorgaande jaar  aantal rechthebbenden op financiële tussenkomst ziekenfonds •Doel: bevorderen maatschappelijke integratie van kansarme kinderen •Subsidie voor collectieve en individuele acties

MAATREGEL KINDERARMOEDE POD MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE  Deelname aan sociale programma’s (bv. cursus, speelpleinwerking, vakantiekamp)  Schoolondersteuning (bv. schoolmateriaal, schoolrekening, schoolboeken)  Psychologische ondersteuning kind/ouders (bv. psychotherapie, ontwikkelingsondersteuning)  Paramedische ondersteuning (bv. logopedie, orthodontie, …)  Steun bij aankopen pedagogische hulpmiddelen en spelen (bv. woordenboek, speelkoffer, plaswekker)

BUDGET KINDERARMOEDE: 5 GROEPEN OCMW’S OCMW’S IN BELGIË (100%) / OCMW’S IN Oost- Vlaanderen (100%)

KINDERARMOEDE (1) 12 • euro subsidie beschikbaar voor de bestrijding van kinderarmoede in 2010, maar slechts euro’s gebruikt (58,84%) •Meer dan 1 op 5 maakte geen gebruik van deze subsidie •Groot deel (14,6%) vraagt ‘te veel’ aan •Meer gebruik subsidie in Vlaanderen dan in Wallonië hoewel gemiddeld percentage leefloners daar hoger ligt

KINDERARMOEDE (2) 13 •Oververtegenwoordiging niet-aanvragende OCMW’s vooral in Henegouwen en Luik •Aanvragers 100% en meer vooral in Antwerpen, Brussel, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen •Er is geen tendens dat vooral de grote steden met veel inwoners het subsidiebedrag “maximaal” gebruiken •Er is geen tendens dat vooral de gemeenten met veel leefloners het subsidiebedrag “maximaal” gebruiken •OCMW’s die algemene SCP-subsidie gebruiken zijn meer geneigd om ook de subsidie ter bestrijding van kinderarmoede aan te vragen

•Attitudes:  Verticaal doorverwijzen naar wie hïerarchisch hoger of lager staat  Horizontaal doorverwijzen naar andere diensten of mogelijkheden •Raisons:  « Geen informatie»  « Communicatie over de maatregel» (intern / extern)  « Inhoud van de maatregel »  « Gebrek aan personeel »  « Work in progress… we maken werk van bestrijding kinderarmoede »  « Andere projecten krijgen voorrang »  … ANALYSE “NIET-GEBRUIKERS” SUBSIDIE

INTERVIEWS « GOOD PRACTICES » -Eigen aan OCMW’s met good practices is dat ze de inhoud van de maatregel / het Koninklijk Besluit goed kennen en de verschillende mogelijkheden kennen (individuele en collectieve activiteiten) -Good practices hebben kennis van de behoeften/verhouding aantal kinderen in verhouding tot aantal begunstigden (zelden: identificatie van specifieke leeftijdsgroepen,...) -Het meest gebruikt voor: schoolse en paramedische ondersteuning -Andere originele voorbeelden: aanmaak van een bepaald product (bv. boek), inrichten van een plek (met bv. psycho-motorisch materiaal ter beschikking), organisatie evenement (bv. excursie, kinderfeest, bijeenkomst), ateliers (opvoedingsondersteuning, jonge moeders), gebruikersgroepen (beslissen over activiteiten), etc.…

SUCCESFACTOREN (1) •Communicatie intern/extern •Tijdsbudget + mogelijkheid tot coördinatie  Het ontwikkelen van nieuw aanbod voor sociale actie •Diverse types van samenwerkingen:  Samenwerkingsverbanden met andere OCMW’s  Samenwerkingsverbanden met andere verenigingen  Samenwerkingsverbanden met andere gemeenten  Combinatie!

… “GOOD PRACTICES”: SAMENWERKINGEN OCMWVereniging Ander OCMW Lokale overheid … … Veren iging Gewest/ Gemeen schap … ……

SUCCESFACTOREN (2): VOORBEELDEN OCMW A: speciale acties voor kinderen + financiële ondersteuning participatie (paramedisch, schoolkosten, bril, boeken, …) + psycho-motorische materialen + evenementen (educatieve workshops, opvoedingsondersteuning, enz.) OCMW A (stedelijke omgeving, samenwerkingen, ook betrokken in andere acties)

OCMW B: groot evenement (met jonge moeders en kinderen) + financiële ondersteuning participatie + aankoop materiaal OCMW B (kleinstedelijke omgeving, een OCMW-werknemer specifiek bezig met SCP-maatregelen) SUCCESFACTOREN (3): VOORBEELDEN

OCMW C: financiële ondersteuning participatie (individueel schoolmateriaal, wat paramedische ondersteuning en aankoop educatieve spelen) OCMW C (klein OCMW, geen personeel specifiek inzetbaar op de SCP-maatregelen, focus op individuele ondersteuning) SUCCESFACTOREN (4): VOORBEELDEN