Nascholing VCLB Koepel oktober 2009 Kleuterparticipatie als kansenbevordering Een overzicht van de maatregelen Luc Driesmans

kleuterparticipatie Omschrijving KP Een gelijke kansenoffensief Veldspelers Een goedgevulde CLB-korf Toekomstplannen

Omschrijving KP Waarom aandacht aan KP: KA leerlingen starten met een achterstand Cumuleren onderwijsachterstand Niet bereikt door voorschoolse opvangdiensten Latere of niet deelname aan kleuteronderwijs Onregelmatige deelname aan kleuteronderwijs

Omschrijving KP Elk kind zo vroeg, zo regelmatig mogelijk en op tijd naar de kleuterklas Pedagogische stimulansen Intensieve begeleiding Georganiseerde structuur risico op achterstand en achterstand neemt af Aanvulling VCLB: aanwezige kleuters optimaal laten participeren

Een gelijke kansenoffensief Gegevensverzameling Verbeterde instaplestijden Inschrijvingsrecht Extra zorguren ifv kleuterparticipatie GOK-ondersteuning en GOK + Focus op taal via tweede lijnsondersteuning Engagementsverklaring ouders-school Toelatingsvoorwaarden eerste leerjaar Anderstalige nieuwkomers Wegwerken financiële drempels

Gegevensverzameling inschatting ernst problematiek en doelgerichte acties ondernemen Opsporen niet ingeschreven kleuters Vergelijk rijksregister en inschrijvingen onderwijs Tweemaal per jaar namen aan Kind en Gezin K & G onderneemt acties en geeft feedback aan LOP of gemeente

Niet ingeschreven kleuters 2007-2008 Cijfergegevens 2007-2008 Niet ingeschreven kleuters 2007-2008 Geboortejaar 2002 2003 2004 2005 Totaal Overzicht 945 1,51% 1047 1,67% 1599 2,47% 754 7,23% 4345 2,17% Antwerpen 299 361 496 140 1296 Dendermonde 1 2 10 7 20 St-Niklaas 6 13 27 11 57 Menen 8 4 23 Turnhout 26 Halle Diest 3 Leuven 46 16 108

Gegevensverzameling Zendingen aanvang 2008-2009 geven nog 2258 niet ingeschreven kdn van schooljaar 2007-2008 Antwerpen: 934 Limburg: 192 O-Vl: 265 Vl-Brabant: 648 W-Vl: 219 Cijfers overschatting? Ontbreken van inschrijvingen joodse, Franstalige of internationale scholen?

Extra zorguren: 2007-2008 zorg+ uren op SG niveau Opdracht: uitwerken beleid Suggesties tot opdrachtinvulling Alertheid afwezige kleuters Contacten leggen ouders Acties om ouderbetrokkenheid te vergroten en kleuterparticipatie te bevorderen Info verzamelen over doelgroep Contacten met CLB, K&G, LOP,…

Extra zorguren: 2008-2009 Geïntegreerde zorgenveloppe SG Doel: geïntegreerd beleid uitwerken en aanspreekpunt voor externen inzake kleuterparticipatie Praktijk: heel divers maar vaak zijn uren gewoon verdeeld over scholen zonder expliciete aandacht aan kleuterparticipatie?

GOK-ondersteuning en GOK+ Derde GOK-cyclus Drie jaren cyclus School met min 10 % Gok-kinderen Aanmaken van een actieplan 2009-2010: tussentijdse evaluatie en bijsturing 2010-2011: inspectie GOK+ Kleuterscholen vanaf 40% GOK-kinderen Ondersteuning en begeleiding onderwijskansarme kleuters Ambt van kleuterleidster Vrij aan te wenden in kleuterschool maar ifv gelijke onderwijskansen en kleuterparticipatie

Focus op taal: tweede lijnsondersteuning LOP-gemeenten met 25 % GOK-leerlingen Vergelijkbaar met Rand en taalgrensgemeente en brede rand rond Brussel Brussel heeft VBB Extra onderwijsbegeleiders Begeleiden van kleuteronderwijzers ifv pedagogisch didactisch handelen Taalgericht: TV, omgaan met taaldiversiteit, differentiëren op klasniveau, positief waarderen van eigen taal kleuters, taalbeleid Ook aandacht aan ouderparticipatie

Engagementsverklaring ouders-school Vanaf 2010-2011 In schoolreglement Wederzijdse afspraken rond 4 thema’s: inzake oudercontact Inzake individuele begeleiding Inzake voldoende aanwezigheid, ook kleuters Positief staan tav onderwijstaal school Ouderkoepels werken ideeën uit

Toelatingsvoorwaarden eerste leerjaar 6 jaar voor 1 januari van lopend schooljaar Vanaf 2010-2011: 220 halve dagen aanwezigheid in kleuteronderwijs Of slagen in taalproef afname CLB

Wegwerken financiële drempels Schooltoelage voor kleuters Forfaitair bedrag: 82,16 euro Gekoppeld aan aanwezigheid Geen recht indien 2 jaar op rij niet voldaan aan aanwezigheid => terugvordering Jongste kleuters

Schooltoelage kleuters Aanwezigheidsvereisten 2,5 tijdens het jaar waarin schooljaar begint: 100 halve schooldagen 3 tijdens het jaar waarin schooljaar begint: 150 halve schooldagen 4 tijdens het jaar waarin schooljaar begint: 185 halve schooldagen 5 tijdens het jaar waarin schooljaar begint: 220 halve schooldagen 6 of meer tijdens het jaar waarin schooljaar begint: max 29 halve dagen ongewettigd afwezig.

Wegwerken financiële drempels Kostenbeheersend onderwijs: Gratis voor ontwikkelingsdoelen Scherpe maximumfactuur voor verlevendiging onderwijs: 20 euro per jaar Maximumfactuur voor meerdaagse uitstappen: o euro Wel bijdrageregeling voor bvb diensten zoals opvang, drankjes ed Basiskosten voor ouders zoals bvb boekentasje

Wegwerken financiële drempels Llnkenmerken als financieringsindicator in gewoon onderwijs Culturele bagage: moeder geen diploma sec.ond Financiële draagkracht: schooltoelage Sociaal kapitaal: lln uit kansarme buurt Cultureel en thuiskapitaal: thuistaal niet Ned. BaO nu 14 % van werkingstoelage en in 2017 15,5%

Anderstalige nieuwkomer Alle voorwaarden voldoen: 5 jaar of ouder Niet Nederlands als thuis- of moedertaal hebben Onvoldoende onderwijstaal beheersen Max 9 maanden ingeschreven zijn in S met Ned ondtaal Max 1 jaar ononderbroken in B verblijven Ook kinderen uit open asielcentra (enkel leeftijdsvoorwaarde)

Mogelijke veldspelers Kind & Gezin SG via geïntegreerde zorgenveloppe Reguliere onderwijsbegeleiders en GOK-begeleiders Tweede lijnsbegeleiders, rand, VBB LOP en/of gemeente CLB Gemeente: flankerende projecten, onderwijsdiensten Ouderkoepels Zelforganisaties – federaties allochtonen- SOW-…

Kind en Gezin kindleeftijd 15 maanden: Kindleeftijd 24 maanden: Informeren over belang kleuteronderwijs Bereik 75 % van gezinnen Kleuterparticipatie in 35 % contacten aan bod Kindleeftijd 24 maanden: Informeren en sensibiliseren ifv instap en besluitvorming Bereik 51 % van gezinnen Kleuterparticipatie in 60 % van contacten Kindleeftijd 30 maanden: Informeren en sensibiliseren instap en voorbereiding kleuterschool Bereik 31 % van gezinnen Geen registratie ivm % kleuterparticipatie in contacten

Kind & Gezin Niet ingeschreven kleuters Actie vanaf 36 maanden Gekende kleuters (contact na 15 mnd): huisbezoek Gekende kleuters (contact voor 15 mnd): een kaart van K & G ouders kunnen zelf HB vragen Niet gekende ouders: kaart van departement onderwijs Ouderbijeenkomsten: ‘De kleuterschool, komt jouw kleuter ook?’ oa inloopteams, in samenwerking met partners zoals CLB

Kind & Gezin Materialen: ABC boekje (katern kleuteronderwijs) Schoolkieswijzer Kaartje K & G Bronnenboek: ‘De kleuterschool, komt jouw kleuter ook?’ Startersboekje (departement)

LOP Afspraken maken inzake kleuterparticipatie Sensibiliseren van ouders en school Gegevensverzameling Informatiedoorstroming Ontwikkelen van materiaal Afspraken met K&G, feedback Afspraken met SOW Bijkomende engagementen inzake taal

Gemeente Decreet flankerend onderwijsbeleid: “lokale besturen werken mee aan maatregelen die leiden tot een veralgemeende deelname van kleuters aan onderwijs”. Indien geen LOP Terugkoppeling van info K & G Regiefunctie

Een goed gevulde CLB-korf GOK-ondersteuningsbeleid De school betrekt in het ontwikkelen en realiseren van haar doelstellingen het CLB waardoor zij wordt begeleid en de voorziene pedagogische begeleiding (cfr GOK-decreet en omzendbrieven GOK) Het beleidsplan (BB) omvat de afspraken omtrent het gelijke kansenbeleid bedoeld in het decreet van 28 juni 2002 betreffende GOK-I, voor zover het centrum en de school extra OE kregen (cfr CLB-decreet)

Een goed gevulde CLB-korf Kleuterparticipatie: Sensibiliseren mbt belang kleuteronderwijs Afspraken maken ivm opvolging en begeleiding van onregelmatige schoolbezoekers Opvolging en begeleiding onregelmatige schoolbezoekers Samen met school zoeken naar goede afwezigheidsregistratie, signaaldetectie, opvolging Aanklampend en motiverend werken naar deze doelgroep Draaischijf tussen onderwijs, welzijnsveld en gezondheidssector Doorverwijzen individuele dossiers Netwerkvorming Opzetten van structurele samenwerkingsvormen Taaltoetsafname

Een goed gevulde CLB-korf CLB BVR: Leerlinggebonden aanbod Anderstalige nieuwkomers: Actief aanbieden van onthaal, vraagverheldering, informatie en advies met het oog op de instap in het onderwijs en studiekeuze Aanvullend op de inspanningen van de school start het centrum een traject op voor leerlingen in het kleuteronderwijs van wie de ontwikkeling en het leerproces ernstig bedreigd worden door hun beperkte aanwezigheid

Een goed gevulde CLB-korf CLB BVR: Schoolondersteuning Participatie aan projecten op school gericht op het beleid rond prioritaire doelgroepen Het centrum ondersteunt de school bij projecten, geïnitieerd door de school of het centrum, die als doel hebben groepen van lln die leerbedreigd zijn door hun sociale achtergrond of hun leefsituatie, maximaal kansen te bieden binnen het onderwijs. Daarvoor werkt het centrum samen met de ouders, de leerlingen en hun maatschappelijke omgeving;

Toekomstplannen KP: beleidsnota onderwijs? Schoolteam en CLB het best geplaatst om ouders aan te spreken over het belang van geregelde aanwezigheid kleuters. Starterspakket kan hen hierbij helpen. In samenwerking met LOP en gemeenten ouders sensibiliseren. Ook inschakelen K& G om te signaleren en te sensibiliseren. Om de kleine groep niet ingeschrevene te bereiken samenwerking K & G versterken via protocol. Koppeling schooltoelage en aanwezigheid. Toelatingsvoorwaarde eerste leerjaar en taalproef via CLB. Omkadering kleuteronderwijs uitbreiden. Meer aandacht aan zorg bij allerkleinsten. Ook kwaliteit en locatie voor- en naschoolse opvang bespreken.