Ontwerp van een leeromgeving op de grens van school en praktijk Video-interview Dit video-interview is bedoeld om inzicht te krijgen in het ontwerp van bestaande leeromgevingen op de grens tussen school en de praktijk/buitenwereld. Leeromgevingen die verregaand samenwerken en waar een nieuwe tussenpraktijk is ontstaan tussen leren en werken in, noemen we ook wel ‘hybride leeromgevingen’ (Bouw, Zitter & De Bruijn, 2019). Met een aantal korte vragen nodigen we leeromgevingen die sterk samenwerken met de praktijk/buitenwereld uit om in pakweg 10 minuten te vertellen over hun eigen grenspraktijk en de ontwerpkeuzes die zij hebben gemaakt in de vormgeving hiervan. Het is belangrijk antwoorden kort en concreet te houden. We starten met wat ‘personalia’, dus naam, startdatum en initiatiefnemers. Daarna gaan we het ontwerp proberen uiteen te rafelen. Dit bevragen we aan de hand van ontwerpbare elementen (Carvalho & Goodyear, 2018 gecombineerd met Zitter et al., 2016).

Naam: ………………………………………… Geboortedatum: ………………………… Personalia van deze leeromgeving op de grens: Naam: ………………………………………… Geboortedatum: ………………………… Initiatiefnemer(s):………………………..

WAAROM? DE DRIJVENDE KRACHT Waarom is de leeromgeving opgestart? WAAROM? DE DRIJVENDE KRACHT Wat was de trigger voor deze leeromgeving? Wat zijn de drijfveren? Wat is de achterliggende gedachte? Wat is het hogere doel? Wat is de hogere agenda? Dit is de openingsvraag. Niet alles meteen bij deze vraag willen vertellen, er komen nog meer vragen!

Aan welk beroep of vraagstuk wordt geleerd en gewerkt? WAT? DE INHOUD Let op: dit is pas de tweede vraag! In de slides hierna volgen meer specifieke vragen. De tip is om hier een beeld te geven van context en het inhoudelijke domein van de leeromgeving.

SOCIALE ONTWERP MATERIËLE ONTWERP TEMPORELE ONTWERP ROLLEN RUIMTES TOOLS TEMPORELE ONTWERP TIJD Vanaf hier gaan we het ontwerp proberen uiteen te rafelen. Dit bevragen we aan de hand van ontwerpbare elementen (Carvalho & Goodyear, 2018 gecombineerd met Zitter et al., 2016). Gerichte vragen staan in de volgende slides. Materiële ontwerp: Ruimtes: WAAR? is niet alleen de fysieke locatie, ook de digitale ontmoetingsplekken. Tools: WAARMEE? ook wel artefacten, instrumenten, materialen of middelen genoemd, dit gaat over alle onderwijs-en werkmiddelen die worden ingezet om leren en werken mogelijk te maken. Sociale ontwerp: Rollen: WIE? gaat over alle actoren en stakeholders van de leeromgeving en de rollen (taken & verantwoordelijkheden) die zij vervullen en de vormen waarin ze met elkaar leren en werken (interactievormen). Temporele ontwerp: Tijd: WANNEER? gaat over het temporele ontwerp. Wie doet wat wanneer? Het gaat dan om volgordelijkheid, om hoe vast of los met tijd wordt omgegaan, deadlines, tijdsduur van werkprocessen, versnelling/vertraging van het leerwerkproces etc. Het idee is dat je in een leeromgeving op de grens deze verschillende ontwerpen tegelijkertijd op elkaar inwerken. Ontwerpen betekent dat je uiteenlopende keuzes maakt ofwel ontwerpbesluiten neemt, die een bepaalde ‘rationale’ hebben, een achterliggende gedachte. Vaak zijn er impliciete ontwerpbesluiten genomen, we willen deze graag boven water krijgen. In dit video-interview is het ontwerp + rationale steeds de hoofdinteresse. We willen inzicht krijgen in het design, de vormgeving van leeromgevingen op de grens en het waarom hiervan.

Materiële ontwerp

Ruimtes: fysiek & digitaal Waar ben je & hoe leer en werk je daar? WAAR? DE RUIMTES Denk hierbij aan: Waar is de leeromgeving specifiek gesitueerd? Op school? Op een werkplek? Wat kenmerkt de fysieke ruimte? Welke digitale ontmoetingsruimten faciliteren samen leren en werken? Wat doe je in die ruimtes? Hoe leer en werk je in die ruimtes samen? Het gaat hier nadrukkelijk niét om een saaie detail beschrijving van alle ruimtes, maar juist om inzicht in dat wat echt kenmerkend/essentieel is voor het ruimtelijke ontwerp van deze leeromgeving.

WAARMEE? DE TOOLS Tools: Waarmee ben je aan het werken en leren & waarvoor gebruik je die middelen? WAARMEE? DE TOOLS Denk bij tools (ook wel artefacten of instrumenten genoemd) aan: Apparatuur, gereedschap, tools om mee te werken Onderwijsmateriaal, studiegidsen etc. Checklists, formats, online documenten, handboeken Specifieke tools die worden ingezet als brug (ook wel: ‘boundary object’ genoemd) tussen school & praktijk. Het gaat hier nadrukkelijk niét om een uitputtend overzicht, maar juist om inzicht in dat wat echt kenmerkend/essentieel is voor het instrumentele ontwerp van deze leeromgeving.

Sociale ontwerp

MET WIE? ROLLEN & INTERACTIEVORMEN Met wie werk en leer je & wat doet iedereen? MET WIE? ROLLEN & INTERACTIEVORMEN Denk hierbij aan: Welke actoren zijn er allemaal betrokken? Wat doen studenten? Wat doen docenten/coaches/personeel van de betrokken onderwijsinstelling(en)? Wat doet werkveld? Wat voor rollen vervullen ze? Wat doen onderzoekers? Hoe zijn burgers betrokken, in rol van klanten, cliënten, patiënten, consumenten, wijkbewoners e.d.? (en als dat van toepassing is: overige stakeholders?) Zijn er specifieke rollen belegd/beschreven? Deze vraag moet een indruk geven van essentiële rollen/verantwoordelijkheden in de leeromgeving, die écht een indruk geven van hoe betrokkenen leren en werken in deze leeromgeving.

Temporele ontwerp

Tijd: Wanneer werk en leer je? WANNEER? DE TIJD Denk bij tijd aan: Geplande momenten voor ontmoetingen. Werkdagen/dagdelen in de leeromgeving. Specifieke roosterkeuzes Het verloop van een werkproces. Kan een werkproces worden stil gelegd voor (gezamenlijke) reflectie? Is er tijd voor just-in-time kennisintermezzo’s Is er tijd voor (gezamenlijk) systematisch probleem oplossen? Deadlines, tijdsdruk of juist rustige periodes Is er tijd voor on-the-job coaching? Hoe vast of flexibel zijn tijden Duur van de leer-werkervaring: hoe lang werken studenten, coaches, professionals, onderzoekers en burgers (samen) aan vraagstukken? Eventuele ruimte voor versnellen/vertragen. Hoeveel tijd is wie aanwezig? Wanneer zijn studenten er? Zijn docenten/begeleiders er altijd? Wanneer zijn er professionals uit het werkveld? Wanneer onderzoekers? Wanneer zijn er burgers (klanten, cliënten, patiënten, consumenten, wijkbewoners e.d.) Focus op wat echt essentieel/kenmerkend is wat betreft aspecten die met tijd te maken hebben.

Wat had je zelf wel willen weten bij de opstart van deze leeromgeving… Welke ontwerpervaring wil je delen met collega’s die vergelijkbare leeromgevingen aan het vormgeven zijn? Er zijn van die dingen, ervaringen, inzichten, die had je graag gehad aan begin van dit proces. In de opstartfase. Helaas heb jij/hebben jullie dit geleerd door vallen en opstaan. De afrondende vraag is daarom welk inzicht, welke ontwerpervaring je graag wilt delen met collega’s die met een vergelijkbare leeromgevingen aan het ontwerpen zijn.