Een nieuw woningkwaliteitsdecreet in de steigers Studiedag: Focus op woningkwaliteit in onderzoek en beleid 22 maart 2019 Krist Windels

Optimalisatie - decreet - besluit Studiedag 22/03/2019

“In de steigers” Wijziging Vlaamse Wooncode (Optimalisatiedecreet): Vlaams Parlement 20/3/2019 Besluit van de Vlaamse Regering Woningkwaliteitsbewaking Definitieve goedkeuring mei 2019 Inwerkingtreding 1/1/2021 Oplossing energievereisten vervroegd naar 1/1/2020

Optimalisatiedecreet – 3 pijlers 1. Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare rondslag Opschortingen heffing

Overzicht 1. Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare rondslag Opschortingen heffing

Administratieve procedure ongeschiktheid/onbewoonbaarheid - Art. 15 e.v. Vlaamse Wooncode - Verzoek burger of initiatief burgemeester - Conformiteitsonderzoek door woningcontroleur - Technisch verslag - Advies gewestelijk ambtenaar tenzij vrijstelling - Besluit ongeschiktheid/onbewoonbaarheid burgemeester - Beroepsprocedure bij de minister

Strafrechtelijke procedure - Art. 20 e.v. Vlaamse Wooncode - Verhuren in ruime zin van een woning… - …die niet voldoet aan de normen van art. 5 VWC - Technische verslag - Wooninspecteur verbaliseert - Herstelvordering - Parket vervolgt - Rechtbank veroordeelt

Afstemmen procedures - tegenstellingen Procedures hebben zich afzonderlijk ontwikkeld administratieve procedure Vier categorieën gebreken met 1, 3, 9 of 15 strafpunten Ongeschiktheid op basis van weging: 15 strafpunten Conformiteitsattest: 14 strafpunten of minder Strafrechtelijke procedure Verhuren woning die niet voldoet aan de normen Norm = 1 gebrek, geen weging met strafpunten Herstel tot 0 strafpunten Het verhuren van een conforme woning KAN strafbaar zijn Procedures afstemmen door criteria gelijk te schakelen

Afstemmen procedures - nieuwe categorieën van gebreken Gebreken van categorie I: kleine gebreken die de levensomstandigheden van de bewoners negatief beïnvloeden of die potentieel kunnen uitgroeien tot ernstige gebreken; Gebreken van categorie II: ernstige gebreken die de levensomstandigheden van de bewoners negatief beïnvloeden maar die geen direct gevaar vormen voor hun veiligheid of gezondheid, waardoor de woning niet in aanmerking zou komen voor bewoning; Gebreken van categorie III: ernstige gebreken die mensonwaardige levensomstandigheden veroorzaken of die een direct gevaar vormen voor de veiligheid of de gezondheid van de bewoners, waardoor de woning niet in aanmerking komt voor bewoning.”;

Afstemmen procedures – duidelijke relatie tussen gebreken en instrumenten - Geen of beperkt aantal gebreken categorie I: Conformiteitsattest Stimulerend en coachend beleid (o.a. waarschuwing, kortere geldigheidsduur conformiteitsattest + stok achter de deur) - Vanaf één gebrek van categorie II of III Ongeschiktheid + strafbaar bij verhuur - Vanaf één gebrek van categorie III: Onbewoonbaarheid + strafbaar bij verhuur Automatisch ook ongeschiktheid Relatie tot snelherstel en herhuisvesting

Afstemmen procedures - meetinstrument - Evaluatie Steunpunt Wonen: kan iedere ongeschiktheid nog wel als een onaanvaardbare inbreuk op het recht op behoorlijke huisvesting beschouwd worden? - Aanpassing modellen technische verslagen Drie categorieën van gebreken ipv vier Afschaffen van de weging met strafpunten Sommige gebreken kunnen in meerdere categorieën gequoteerd worden Ernst van gebrek geeft doorslag (niet kleine gebreken) Huidige gebreken van 9 strafpunten Verzameling kleine gebreken

Afstemming procedures – Wat verandert er voor de woningcontroleur? - We vertrekken van de bestaande lijst van gebreken zoals we die al sinds jaren kennen - - Ondersteuning voor quotering in verschillende categorieën door een aangepast technisch handboek - Beschrijving veiligheids- en gezondheidsrisico’s in modellen van technische verslagen ipv omstandig verslag - Decretaal kader voor opleiding en erkenning woningcontroleurs - Overgangsmaatregel quoteren dubbel glas en dakisolatie - Uitbreiding bevoegdheden (identiteitscontrole, inlichtingen, stukken, kopies)

Afstemming procedures - resultaat - Conformiteit en strafbaarheid op één lijn Geen CA meer mogelijk bij strafbaarheid Geen strafbaarheid meer mogelijk bij conformiteit - Kleine gebreken niet meer strafbaar + meer aangepast aanpak in de administratieve procedure - Kleine overschrijding bezettingsnorm niet meer strafbaar - In sommige gevallen afgifte CA door wooninspecteur - Duidelijkheid over inzet van instrumenten - Gebreken van 9 strafpunten kunnen administratief beter gehandhaafd worden indien voldoende ernstig - Correctie ivm aanpak overschrijding bezettingsnorm door bijsturing begrippen onaangepastheid en overbewoning

Overzicht 1. Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare rondslag Opschortingen heffing

Waarschuwingsprocedure - aanleiding - Bestaande werkwijze sommige steden en gemeenten - Voordelen: snelle oplossingen zonder procedures - Nadelen: bewoner soms langer slachtoffer risico voor gemeente - Nood aan decretaal kader - Evaluatie instrumentarium Steunpunt Wonen

Waarschuwingsprocedure - principes - Geen beperkingen voor opstart: loutere melding volstaat - Ontvangstbewijs + informatie - Geen verplichting: de gemeente KAN… - Keuze gemeente voor procedure doorslaggevend - Criterium bij keuze voorlopig: kans op succes - Geen bijkomende administratieve verplichtingen - Onderzoek met model technisch verslag - Gemeente geeft hersteltermijn - Tweede conformiteitsonderzoek - Bij gunstig resultaat: afgifte conformiteitsattest

Waarschuwingsprocedure - duur - Concept gericht op vermijden tijdsverlies door automatische terug te vallen op de procedure O/O bij Niet tijdig onderzoeken (14d) Niet tijdig hersteltermijn geven (1 maand) Geen herstel binnen toegekende termijn (max 3 maanden)

Overzicht 1. Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare rondslag Opschortingen heffing

Inventaris - Reeds eerdere integratie van het Kamerdecreet in VWC - Regels over inventarisatie nu ook in VWC Title III, Hoofdstuk IIIbis, artikel 16quinquies tot 16novies VWC - Geen fundamentele inhoudelijke wijzigingen - Enkel regels inzake heffing op andere plaats: Vlaamse codex Fiscaliteit

Overzicht 1. Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare grondslag

Belastbaar voorwerp Belastbaar voorwerp = de geïnventariseerd woning Problematiek: wijziging aantal woningen in een pand Regeling artikel 16ter (wijzigingen moeten vergund zijn) vóór schrapping uit inventaris werd omzeild Rechtspraak: belastbaar voorwerp is verdwenen Nu: weerlegbaar vermoeden van voortbestaan belastbaar voorwerp

Overzicht 1. Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare grondslag Opschorting van de heffing

Belastbare grondslag Wordt momenteel berekend aan de hand van het kadastraal inkomen, aantal jaren inventaris en minimum 990€ Levert problemen op bij panden waar niet alle woningen kunnen onderzocht worden: deel-KI kan niet vastgesteld worden Weigering heffing omdat belastbaar voorwerp niet gekend is Invoering forfaitair bedrag 1.100€ + indexering Geldt enkel voor GEWESTELIJKE heffing

Overzicht Optimalisatie instrumenten Afstemmen administratieve en strafrechtelijke procedure Decretaal kader voor bemiddelende rol gemeenten Conformiteitsattest centraal stellen 2. Bepalingen inzake inventaris naar de Vlaamse Wooncode Eén vindplaats voor alle regelgeving wonen 3. Wijzigingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Belastbaar voorwerp Belastbare grondslag Opschorting van de heffing

Opschorting bij sloop met vernieuwbouw Vernieuwbouw is geen voorwaarde meer Inschatting noodzaak vernieuwbouw wordt aan gemeenten overgelaten Termijn van 4 jaar naar 2 jaar (volstaat voor enkel sloop)

Opschorting renovatiewerken - verplichting voorleggen omgevingsvergunning valt weg - gedetailleerd renovatieschema volstaat - verband tussen renovatieschema en gebreken moet aangetoond zijn - Termijn van 4 jaar naar 2 jaar - Termijn blijft 4 jaar bij uitgebreide werken of bij noodzaak omgevingsvergunning

Enkele andere wijzigingen Mogelijkheid tot herhuisvesting uitgebreid tot “constructies niet bestemd voor wonen” en tot “mensonwaardige levensomstandigheden” (bij overbewoning) Hersteltermijnen van artikel 18 VWC (herstelverplichting) geschrapt. Zorgden voor verwarring. De termijnen volgen uit de andere instrumenten. Procedure verzegeling Beboeting bij zegelverbreking Herstelvordering: gericht op conformiteit of beëindigen overbewoning

Einde