een leerling met diabetes Teambrede Voorlichting voor schoolpersoneel in het basisonderwijs Hartelijk welkom aan alle aanwezigen. Inventarisatie wie er aanwezig zijn, welke rol ze op school vervullen, Verhouding tot de leerling, hoe oud de leerling is en of ze weten of de leerling een pen, pomp met/zonder sensor gebruikt. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School 8/11/16

Aan het einde van deze voorlichting Begrijp je wat het voor jullie leerling betekent om diabetes te hebben op school en wat het nodig heeft om zoveel mogelijk gewoon kind te kunnen zijn Begrijpen jullie hoe jullie als team deze leerling het beste kunnen ondersteunen Kunnen jullie als team deze verantwoording goed op je nemen en elkaar daarbij ontlasten door er schoolbreed mee aan de slag te gaan Vraag of deze doelen duidelijk zijn voor iedereen. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Waar willen jullie mee naar huis gaan? Vraag aan alle deelnemers wat hun verwachtingen van de bijeenkomst zijn: Waar zien ze het meest tegen op? Waar zitten de twijfels? Wat hebben ze nodig? Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Waar of niet waar? Alle kinderen met diabetes hebben dagelijks insuline nodig Sporten is goed voor kinderen met diabetes Kinderen met diabetes hebben een speciaal dieet diabetes heeft effect op leren, presteren of gedrag Kinderen met diabetes kunnen zomaar bewusteloos neervallen Bij diabetes gebruik je de hele dag door naalden Vraag per stelling: - wie het ermee eens is (hand op steken) Vraag wie toe wie lichten waarom hij/zij het er (niet) mee eens is Faciliteer discussie Rond discussie rondom de stelling af met samenvatting hoe het zit of leg uit dat je er nog op terugkomt in de verdere voorlichting Herhaal deze procedure per stelling en zorg daarbij dat er zoveel mogelijk verschillende mensen aan bod komen. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Diabetes is… Levenslange aandoening: nog niet te genezen wel te behandelen Lichaam maakt geen/ te weinig insuline aan om cellen van brandstof te voorzien Schommelende Bloedglucosewaarden door: eten, drinken, bewegen, stress, ziekte Hou de uitleg zo praktisch mogelijk. Een goede balans vinden tussen wel de ernst van de aandoening duidelijk te maken zonder dat de angst voor de zorg voor een kind met diabetes in de klas vergroot wordt. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Verschil tussen type 1 en type 2 diabetes wie weet het? Korte brainstorm waarbij je de antwoorden op een flap schrijft. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School 8/11/16

Verschil tussen type 1 en type 2 diabetes Meestal krijg je het op jonge leeftijd Niet leefstijl gerelateerd Lichaam maakt helemaal geen insuline meer aan Behandeling bestaat altijd uit kunstmatig toedienen van insuline Meestal krijg je het op oudere leeftijd Wel leefstijl gerelateerd Lichaam maakt onvoldoende insuline aan Meestal te verhelpen meer bewegen, uitgebalanceerd eten of pillen Loop hier door heen en geef een aanvullende korte uitleg van de elementen die nog niet in de brainstorm genoemd zijn. Vraag waarom het belangrijk is dit verschil te begrijpen (een oma met diabetes type 2 die af en toe een pilletje neemt is niet te vergelijken met een leerling met diabetes type 1 in de klas) Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Eten/drinken & koolhydraten tellen Koolhydraten zijn niet hetzelfde als calorieën Koolhydraten zitten in bijna al ons eten en drinken Relatie tussen koolhydraten en insuline Tips en tricks voor koolhydraten tellen (app ’mijn eetmeter’ of ‘koolhydraatkenner’) Als leerkracht van leerlingen die zelf nog geen koolhydraten kunnen tellen, vraag aan ouders om elke dag op eten en drinken de koolhydraten op te schrijven. Traktaties zijn ook een uitdaging. Belangrijk is om dit met ouders te overleggen. Op sommige scholen is ervoor gekozen om traktaties standaard aan het einde van de dag uit te delen om mee naar huis te nemen bijvoorbeeld. Vraag wie er nog andere tips wil delen om met koolhydraten tellen en traktaties om te gaan Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Bloedglucose meten Hoe Meter Sensor Wanneer Niet lekker voelen Voor eten/drinken/bewegen (gymmen, buitenspelen) of/stress toetsen, examens, spreekbeurt) Laat verschillende bloedglucose meters en pomp met sensor rond gaan. Vraag een vrijwilliger en laat zien hoe je de bloedglucose meet. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Bloedglucose (BG)waarden Goed/hoog/laag Veranderen hele dag door onder invloed van eten, drinken, sport en spel, stress, ziekte BG waarden kunnen heel snel veranderen BG waarden = info voor handelen, GEEN rapportcijfer Hoge/lage BG waarden beïnvloeden: concentreren, leren presteren, coördinatie, welzijn, gedrag, Wat leerling zelf herkent, voelt en kan doen is leeftijdsafhankelijk en persoonsgebonden. In het algemeen: Onderbouw: diabeteszorg nog niet door leerling zelf Middenbouw: leerling steeds meer zelf met supervisie Bovenbouw: leerling kan het meeste zelf doen, wel regelmatig helpen herinneren Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Insuline toedienen HOE Met insuline pomp (>60% kinderen op de basisschool) Met insuline pen WAAROM/ WANNEER Eten/drinken/stress hoge bloedglucose waarden Laat verschillende pompen en pennen rond gaan, zodat iedereen kan zien en voelen hoe ze eruit zien hoe groot en zwaar ze zijn. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Wat doen kinderen met diabetes anders? Insuline toedienen met pomp of pen Regelmatig bloedglucose meten, en corrigeren Koolhydraten tellen en berekenen van eten en drinken Continue monitoren, thuis. op school en ziekenhuis Kortom gedurende de schooldag regelmatig plannen, rustpunten zoeken om te meten, rekenen, insuline toedienen en spullen meenemen Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Wat is voor kinderen met diabetes hetzelfde? Kinderen met diabetes gaan naar het regulier onderwijs Ze kunnen aan alle onderdelen van het schoolcurriculum mee doen: Sport en spel Traktaties Schoolreis, schoolkamp en overige buitenschoolse activiteiten Toetsen en examens Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Waarom is de zorg op school van groot belang? Optimaal leren en presteren Zoveel mogelijk gewoon kind kunnen zijn Fysiek, sociaal en emotioneel welzijn op korte termijn …. en op lange termijn voorkomen van complicaties. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Wat maakt het zorgeloos? Goede afstemming, samenwerking en communicatie tussen school, ouder en leerling Hoe korter de lijnen hoe beter Duidelijke afspraken, goed vastleggen groeiend vertrouwen in jezelf en in elkaar Open dialoog over vragen, twijfels en angsten Doe het niet alleen, maar met steun en back-up van ouders, directie, collega’s en diabeteszorgteam school ouder leerling Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

afspraken Schriftelijk vastleggen Deel een kopie van het persoonlijk diabeteszorgplan en/of diabetespas voor iedereen uit leg uit waarom het belangrijk is om afspraken schriftelijk vast te leggen. Loop door de inhoud heen, leg uit hoe deze gebruikt worden op school. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School 8/11/16

Teambreed maatwerk praktijkvoorbeelden Kijk en luister naar een aantal praktijk voorbeelden. Hierin komen zowel ouders, schooldirecties als leerkrachten aan het woord: http://www.zorgeloosmetdiabetesnaarschool.nl/best-practices Elke school is maatwerk, welke teambrede aanpak past het best op deze school? Er staan verschillende filmpjes van een minuut of drie op de site. Omdat hier leerkrachten en directies zelf hun ervaring delen van een kind met diabetes op school en in de klas is dit een heel krachtige methode om te laten zien dat het goed te regelen is. En dat het met elkaar op verschillende manieren geregeld kan worden. Vraag na het kijken naar reacties. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Teambreed school leerling ouder Hoe worden de rollen en taken verdeeld: Vaste leerkrachten van de leerling Gymleerkracht Rol van directie Rol van het team Denk daarbij aan: Speelkwartier, overblijf Speciale dagen Back-up voor als de vaste leerkracht afwezig is school Vraag of de taak en rolverdeling op school al duidelijk is. Luister of er goed is nagedacht over gym, lunchpauze, speciale dagen en afwezigheid van de leerkracht. ouder leerling Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Nog eens nalezen? Website zorgeloos met diabetes naar school http://www.zorgeloosmetdiabetesnaarschool.nl/ Advies op maat door ambassadeurs Gids PO en VO gratis te bestellen en te downloaden, waar al deze informatie en meer staat uitgelegd met persoonlijk diabeteszorgplan en diabetespas Meer filmpjes van zorgeloos met diabetes naar school Beste is om de site aan te klikken en even de home pagina te laten zien en daarna door te klikken naar de sectie voor scholen en daar even door heen te lopen. Het mooiste is dat je voor alle leerkrachten een (af)gedrukt exemplaar van de gids voor PO of VO uit kunt delen. Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School

Dank jullie voor jullie aandacht en inzet Reageer op alle vragen, twijfels die er nog zijn. Afhankelijk hoe je de voorlichting hebt georganiseerd kun je nu de leerkrachten die dat willen leren bloedglucose te meten, insuline toe te dienen via pomp of pen of tips en tricks uit te wisselen over koolhydraten tellen. Dank jullie voor jullie aandacht en inzet Zijn er nog vragen? Stichting Zorgeloos met Diabetes naar School