ONTDEK UW CONTRACTUELE MOGELIJKHEDEN EMC Event 2019 Remko Roosjen • Advocaat contractenrecht | handelsgeschillen ☎ 020 210 31 38 ✉ remko.roosjen@maakadvocaten.nl W: www.maakadvocaten.nl Advocaten voor de maakindustrie.

Agenda Korte intro | MAAK Wat komt (doorgaans) bij de advocaat? Case : roltrap-arrest Case: de rondslijpinstallatie (botsende) algemene voorwaarden Aansprakelijkheidsclausules in overeenkomsten Tips voor de praktijk! Vragen?

Over MAAK Advocaten Mijn achtergrond: Advocaat contractenrecht, handelsgeschillen. Geen techneut. Focus: Kantoor focust op spelers binnen de (producerende) keten in de maakindustrie. Specialisaties: innovatieve technologie; commerciële contracten (ook internationaal), handelszaken Productregelgeving: CE- vraagstukken, aansprakelijkheid; intellectueel eigendomsrecht; privacy en databescherming.

Wat komt bij de advocaat? voorbeelden: er is niet (tijdig) geleverd, waardoor schade ontstaat (vertraging bij CE) er is gebrekkig geleverd (bijv. geen CE-markering = gebrek) geen (geldige) CE: actieve houding concurrenten in de markt (nieuwe tool) kwalificatievraagstukken: wie is fabrikant, ontwerper, CE verplicht?

Wat komt bij de advocaat? Andere voorbeelden: welke algemene (in- en verkoop)voorwaarden zijn van toepassing? uitlegvraagstukken: hoe moet een afspraak in contract worden uitgelegd? wat kan ik allemaal regelen in een overeenkomst? hoe kan ik mijn aansprakelijkheid beperken / uitsluiten?

Roltrap-arrest Voldoen aan geharmoniseerde norm = nooit aansprakelijk? Gerechtshof Amsterdam 24 november 2009

Roltrap-arrest Jongetje raakt bekneld in roltrap in schoenen- en kledingzaak (voor kinderen) Ouders stellen eigenaar aansprakelijk Grondslag: roltrap is gebrekkig Eigenaar: Roltrap niet gebrekkig NEN-EN 115 toegepast risicoanalyse keuring door notified body

Roltrap-arrest | normen en aansprakelijkheid Beslissend is of de roltrap voldeed aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen. Een roltrap bestaat uit mechanisch beweegbare delen en bergt een risico van naar binnen trekken, klemraken en verbrijzelen in zich. Deze risico's blijken in algemene zin uit de lijst met gevaren (bijlage C) behorend bij de Europese norm NEN-EN 115. Ter voorkoming van de verwezenlijking van deze gevaren dient een roltrap aan specifieke normen te voldoen. Uit het ongevalsrapport van de Arbeidsinspectie valt evenwel af te leiden dat bij het opstellen van de veiligheidsnormen niet is voorzien dat een kind liggend onder de bewegende roltrapleuning en de vloer beklemd kan raken, ook als de lengte van het uitstekende deel van de leuningband en de afstand van de leuningband tot de vloer voldoen aan de voorgeschreven normen.

Roltrap-arrest | normen en aansprakelijkheid Gebruik op abnormale wijze? “De roltrap zal zodanig moeten zijn ingericht en vormgegeven dat bezoekers van de winkel - volwassenen en kleine kinderen – daarvan veilig gebruik kunnen maken. Dit is dus niet het geval gebleken. De conclusie is dan ook dat de roltrap niet voldeed aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mocht stellen.” Voorzienbaarheid? “…..(het is een) kwalitatieve aansprakelijkheid voor de gevallen waarin een opstal niet voldoet aan de eisen die men - kort gezegd - vanuit het oogpunt van veiligheid daaraan mag stellen. Het enkele feit dat de bezitter dergelijke gebreken aan de opstal niet kende of kon kennen, staat aan aansprakelijkheid niet in de weg”

Roltrap-arrest | normen en aansprakelijkheid Het hof is van oordeel dat: op grond van de onbestreden bevindingen van de Arbeidsinspectie is komen vast te staan dat de roltrap het risico op het ontstaan van zeer ernstig letsel bij kinderen in zich bergde. Dit risico heeft zich ook verwezenlijkt. Het letsel van Bastian is - bij gebreke van feiten en omstandigheden die tot een ander oordeel moeten leiden - ontstaan bij een normaal te achten gebruik van de roltrap. De winkel van [Y] is in beginsel voor iedereen toegankelijk en bestemd daarin winkelend publiek te ontvangen, zodat aan de veiligheid van de roltrap hoge eisen mogen worden gesteld. Moraal hier: het voldoen aan NEN-EN 115 sluit dus geen aansprakelijkheid uit.

Case: de rondslijpinstallatie

Case: de rondslijpinstallatie In opdracht van Square Wheels BV moet installateursbedrijf All Circles BV ergens in een bedrijfshal in NL een zogeheten ‘rondslijpinstallatie’ installeren. De rondslijpinstallatie bestaat onder meer uit: rangeervoertuig Deuren Luchtbalgen Videocamera’s en Rondslijpmachine (draaibank)

Voorbeeld uit de praktijk: de rondslijpinstallatie

de rondslijpinstallatie Square Wheels en All Circles sluiten een aannemingsoverenkomst met betrekking tot de installatie van de rondslijpmachine. Enkele afspraken komen op papier: Rondslijpmachine moet uiterlijk op 1 april 2019 worden opgeleverd en operationeel zijn Wanneer Square Wheels schade lijdt door te late oplevering, dan is All Circles daarvoor aansprakelijk Partijen verklaren over en weer elkaar eigen algemene voorwaarden van toepassing

de rondslijpinstallatie Fabrikant rondslijpmachine: Fins Fabrikant rangeervoertuig: Spaans Leverancier overheaddeuren: Nederlands Leverancier blaasbalgen: Duits Leverancier PLC’s: Nederlands Leverancier videocamera’s: Duits Geen van de onderdelen van de rondslijpinstallatie is door All Circles vervaardigd, noch door haar ingekocht. De onderdelen zijn door de opdrachtgever (=Square Wheels) dwingend voorgeschreven dan wel door hem ingekocht.

de rondslijpinstallatie Het project verloopt voorspoedig, maar dan op de dag van oplevering roept Square Wheels: Volgens Square Wheels moet er worden voldaan aan de “CE-wetgeving” en is All Circles BV daarvoor verantwoordelijk. In de aannemingsovereenkomst is daarover echter niets afgesproken. Partijen komen lijnrecht tegenover elkaar te staan en er ontstaat een onzekere situatie / vertraging (en dus: schade)

Zomaar wat vragen… Vragen die dan opleven wanneer er niets geregeld is: Wie is verantwoordelijk voor de CE-markering? Moet de rondslijpinstallatie als geheel op basis van EMC regelgeving van CE-markering worden voorzien? Zo ja, waarom? Wie is daarvoor verantwoordelijk? En wie draagt de kosten? Zo nee, waarom niet? Moeten de onderdelen van de rondslijpinstallatie (afzonderlijk) op basis van de EMC-regelgeving CE-gemarkeerd zijn? Zo ja, waarom? Wie is daarvoor verantwoordelijk?

EMC Richtlijn Kwalificeren: Welke regelgeving geldt: EMC Richtlijn 2014/30 EU? Centrale begrip bij EMC = uitrusting (= apparaten en installaties) Vaste installatie = samengesteld, geïnstalleerd en bestemd voor bepaald gebruik op een vooraf vastgestelde locatie. (geen circulatie door EU, zoals grote machines), conformiteitsbeoordeling kan complex zijn. Apart regime vaste installaties: geen conformiteitsbeoordeling, geen EG verklaring van overeenstemming, geen CE-markering. Centrale vraag: Is het een apparaat of vaste installatie? Vaste installaties wel voldoen aan essentiële eisen uit EMC-richtlijn

de rondslijpinstallatie Belangrijk: goede aannemingsovereenkomst. Leg duidelijk de rolverdeling tussen partijen vast en voorkom dat er op het laatste moment discussie komt over ’wie, welke pet op heeft’ (en wie al dan niet voor de CE moet zorgdragen).

Schade vooraf beperken? Denk ook aan: (botsende) algemene voorwaarden het ‘hebben’ van algemene voorwaarden = onvoldoende In Nederland: ‘first shot-rule’ Internationaal ook wel: ‘last shot-rule’ of ‘knock out-rule’ Bij internationale koop (B2B): Weens Koopverdrag (gaat ook over toepasselijkheid algemene voorwaarden) Advies: zorg dat uw team/verantwoordelijke weet hoe het ’spel’ werkt en zorg dat u een set algemene voorwaarden hanteert die u genoeg bescherming bieden (= maatwerk)

Aansprakelijkheid In B2B-contracten kan veel uitgesloten worden, maar redelijkheid en billijkheid spelen altijd een belangrijke rol. Advies: gebruik het hele contract om (de gevolgen van) uw aansprakelijkheid te beperken. Nooit alleen vertrouwen op algemene voorwaarden. Advies: beperk zo goed mogelijk de aard en omvang van de verplichtingen die u aangaat. Advies: breng staffel aan – bijvoorbeeld tot bedrag waarvoor u verzekerd bent, of vast bedrag per gebeurtenis. Advies: laat het recht op schadevergoeding vervallen na verloop van tijd (bijvoorbeeld 1 jaar nadat men bekend is met de schade)

5 Tips voor de praktijk Inventariseer risico’s, formuleer vragen én maak deze bespreekbaar Leg uw belangrijkste intenties, werkwijze en aansprakelijkheidsbeperkingen vast in de (hoofd)overeenkomst Spreek actief over de rolverdeling van partijen: wie neemt welke verantwoordelijkheid, wie is aansprakelijk? Zorg dat u bekend bent met de geldende (EMC) wetgeving Zorg dat u een goede set algemene voorwaarden heeft (inkoop/verkoop) en weet hoe u ze van toepassing krijgt (branchevoorwaarden niet altijd maatwerk) Contracteert u internationaal? Let op toepasselijk recht en bevoegde rechter of arbitrage

Vragen?