Hoe leren werkt Samen naar een toekomstproof opleiding & scholingsprogramma Opleiding Revalidatiegeneeskunde Barbara Ponsteen & Marieke Bolk Opleidersvergadering 6 februari 2019

Wat gaan we doen? kom! Wat gaan we doen? 12.30 – Opening 12.45 – Bouwstenen nieuwe opleiding Revalidatie 13.00 - Cursorisch onderwijs lokaal en regionaal: wat gaat goed en wat kan beter? 13.15 - Hoe werkt leren? 13.30 - Wat betekent dit voor het ontwerpen van onderwijs? 13.40 - Samen een opleidingsactiviteit ontwerpen. 14.10 - Plenaire presentatie ontwerp opleidingsactiviteit 14.25 – Afsluiting

Wanneer leerde jij voor het laatst? voor het laatst? Wanneer heb jij voor het laatst geleerd? Wat heb je geleerd? Hoe heb je geleerd? En van wie? Wat is je conclusie

Hoe vindt leren plaats? voor het laatst?

Kern revisie opleiding: aanleiding kom! Wat gaan we doen? Betere aanknopingspunten individualisering Betere aansluiting bij werkvloer Logische opbouw en fasering Beter toets- en beoordeelbaar maken Van competentie/themagericht naar activiteitgericht Eindniveau op niveau ‘beginnend specialist’ Betere aansluiting scholingsprogramma bij praktijkleren

Fasering opleiding Sub-specialistisch therapeutisch en/of profilering 4 jaar Verdieping Sub-specialistisch therapeutisch en/of profilering 3 jaar Breed diagnostisch & basis therapeutisch handelen 2 jaar Verbreding 1 jaar Fundament revalidatiezorg en ICF Basis

Kennis-beschrijving: positionering Bouwsteen: EPA’s

Bouwsteen: Generieke activiteiten Vakoverstijgende ‘generieke activiteiten’, die elke (revalidatie)arts op basis niveau moet beheersen: Onderwijs en supervisie verzorgen Leiding geven en organiseren Actief bijdragen aan de wetenschap De aios kan zich ook verder verdiepen in deze ‘generieke activiteiten’ tijdens de verdiepingsfase.

Bouwsteen: Kennisbeschrijving Wat is het? Medisch inhoudelijke kennis revalidatie vakgebied, gesorteerd op ziektebeeld: ‘body of knowledge verzameld via inhoudelijke werkgroepen Deze kennis opdoen: kan ook via zelfstudie, scholing, EPA’s Hoe? Ontstaan: analyse themakaarten -> wat naar EPA’s, wat is thema-overstijgend (= lijnleren)? overlap tussen thema’s, volledigheid en actualiteit. Thema-overstijgende kennis +

Kennisbeschrijving = basis scholingsprogramma Verdieping en profilering Thema-overstijgende kennis NAH Myelum- en perifeer zenuw- letsel Progres- sieve neuro- logische aandoe- ningen Amputatie en prothe- siologie Aandoe- ningen van het spier- skelet systeem Chronische pijn en orgaanaan-doeningen Aandoening- en bij kinderen, jeugdigen en adolescenten EPA’s: kernactiviteiten in het werk van de Revalidatiearts

Generieke activiteiten 4 jaar Kennis- (ontwikkeling) Verdiepings EPA’s Verdieping 3 jaar Verbredings EPA’s 2 jaar Verbreding Generieke activiteiten 1 jaar Basis EPA’s Basis

Hoe verder? Vervolgafspraken Anders omgaan met kennis: Erik-Jan Vlieger Hoe verder? Vervolgafspraken

Lokale/regionale scholing: wat gaat goed, wat kan beter? Groep: [namen, instituten] Wat gaat goed? Wat kan beter? Wat heb je nodig?

Hoe werkt leren? https://www.youtube.com/watch?v=wlaG99awCD8

Leren = …. Leervoorkeuren Oefenen Ruimte om iets uit te proberen Kunst afkijken Leren hoeft niet altijd in een veilige omgeving Participeren Samen sterk Kennis verwerven Willen weten wat er bekend is Oefenen Ruimte om iets uit te proberen Ontdekken In het diepe springen staan - zitten om te inventariseren welke leervorm jij vaak gebruikt/welke goed bij jou past

Hoe faciliteer je leren - didactische driehoek Leervoorkeuren Docent/expert/trainer Interactie in de didactische driehoek Lesstof/thema/materie In het onderwijs wordt de didactische driehoek veel gebruikt. Bij het verzorgen van onderwijs gaat het om 3 elementen en de interactie daartussen: leerling, leerkracht en leerstof. Lerende: wie, welke functie, hoeveel? welke behoeftes of interesses? Behoefte aan kennis, vaardigheid, andere houding? welke leerstijl? motivatie? welke voorkennis, welke eerdere ervaringen? wat vinden ze lastig, moeilijk? overige kenmerken? Docent/trainer: wat is jouw stijl van lesgeven? beschik je over voldoende didactische kennis en ervaring? zelfkennis: heb je goed zicht op wat je sterke en zwakke punten zijn en jouw voorkeuren? hoe kijk je naar mensen mbt tot leren? Thema/lesstof: was is de aard van het thema: vooral theoretische kennis, vaardigheden of houdingsaspecten? is het thema complex? Omvangrijk? Laagdrempelig? is het thema aansprekend? Risicovol? Onderhevig aan veranderingen? Student/AIOS/lerende

Didactische vaardigheden Leervoorkeuren Formuleren van leerdoelen Overbrengen van de inhoud Begeleiden van het groepsproces Geven van feedback

Formuleren van leerdoelen Leervoorkeuren Wat wil je de lerende/AIOS leren? Valkuil = uitgaan van het vakgebied in plaats van de behoefte van de doelgroep Als je een lerende vraagt wat zijn doelen zijn, zal zij dit vaak niet weten. Je kunt er echter wel achter komen door gerichte vragen te stellen, bijvoorbeeld: - wat vind je lastig? Wat zijn lastige situaties? - Wat komt vaak voor? Welk effect is groot? - Welke situaties gaan jou moeilijk af? - Wat doe je precies in die situaties? - Wat voor effect heeft jouw gedrag in die situaties? TIP: Met een quiz of vraaggesprek kan je dit achterhalen Je hebt verschillende soorten doelen: kennisdoelen, vaardigheidsdoelen en doelen over houding (attitude). Meestal gaan trainingen over kennis en vaardigheid omdat dit relatief gemakkelijk is om aan te leren. Het aanleren van een andere houding gaat om gedrag. Gedragsverandering bereiken is een van de lastigste dingen. Je moet wel erg gemotiveerd zijn om ander gedrag te willen vertonen. Dit slaagt alleen wanneer je het echt graag wilt en plezier beleeft aan het nieuwe gedrag of pijn ervaart bij het oude gedrag. Uiteraard spelen andere factoren ook hierbij een rol zoals een stimulerende omgeving en andere bevorderende factoren. Je kunt doelen stellen voor een lange periode (bijvoorbeeld doelen in een jaarplan) en korte termijn doelen zoals doelen in een lesplan. TIP: http://www.leerwiki.nl/Voorbeelden_van_SMART-doelen Plaatjes uit: Karin de Galan: Didactiek voor trainers

Overbrengen van de inhoud Leervoorkeuren Start met de grootste pijn Start elk onderdeel met een glijbaan Gebruik stap voor stap oefeningen Bij deze didactische vaardigheid gaat het om uitleg van theorie en het uitleggen en begeleiden van oefeningen. Zorg voor een goede opbouw in oefeningen van weten, naar snappen en kunnen. En van eenvoudig naar complex. Bespreek ook altijd de oefeningen na.

Begeleiden van het groepsproces Leervoorkeuren Bij deze vaardigheid gaat het om het bieden van structuur en houvast. Creëer een sfeer waarin de groep zich prettig en veilig voelt. Stimuleer uitwisseling tussen deelnemers.

Geven van feedback Leervoorkeuren https://www.ntvg.nl/artikelen/feedback-geven-een-cruciale-vaardigheid-de-medische-opleiding/volledig Feedback kan men definiëren als specifieke informatie over de vergelijking die men maakt tussen een geobserveerde prestatie van een leerling en een norm. Feedback geeft men om de prestatie van een leerling te behouden of te verbeteren. Feedback, mits goed gebracht, is effectief gebleken om het klinisch handelen en de klinische competentie van artsen blijvend te verbeteren. Als men effectief feedback wil geven, doet men dat op een respectvolle, constructieve manier; daarbij is het doel duidelijk, is er inbreng van zowel leerling als opleider, en richt men zich op gedrag en niet op de persoon. Onder andere met behulp van de regels van Pendleton kan men effectieve en goede feedback geven: eerst vertelt de leerling wat er goedging, daarna vullen de opleiders dit aan; vervolgens vertelt de leerling water beter kan en hoe, waarna ook dit wordt aangevuld door de opleiders. Tenslotte worden de goede punten en de verbeterpunten samengevat. Feedback geven is een cruciale vaardigheid in de medische opleiding, die met enige training goed is aan te leren. https://www.ntvg.nl/artikelen/feedback-geven-een-cruciale-vaardigheid-de-medische-opleiding/volledig

Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat! Wat betekent dit voor ontwerpen van onderwijs? Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat! Bouwplan voor ontwerp opleidingsactiviteit Relatie met bouwstenen opleidingsplan Kenmerken doelgroep Leerdoelen activiteit (kennis, vaardigheden, houding/gedrag) Didactische route: 1: Voorbereiding 2: Uitvoering: A) inleiding, B) kern en C) afsluiting 3: Toepassing en/of beoordeling

Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat! Bouwplan voor ontwerp opleidingsactiviteit Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat!

Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat! Aan de slag: Maak ontwerp opleidingsactiviteit Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat! Vorm een groep van 4/5 personen Kies het onderwerp/thema waarvoor jullie een opleidingsactiviteit gaan ontwerpen Ontwerp de activiteit m.b.v. het format

Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat! Presentatie ontwerpen en bevindingen Ideaal & toekomstproof scholingsprogramma: zo zien wij dat!

Hoe verder? Vervolgafspraken Tot slot Hoe verder? Vervolgafspraken Pas toe: Gebruik het format Deel formats met elkaar Voer ontwerp uit in de praktijk Vertel ons over je bevindingen, geef feedback over format