Buurtgerichte zorg De actief zorgzame buurt als toekomstmodel voor Vlaanderen en Brussel Herwig Teugels – Dominique Verté

Ageing and care challenges Ageing society Workforce shortage Chronic conditions Financial unsustainability HLY vs LE Health inequalities

Ageing – global challenge Age dependency ratio Age-related total spending in % of GDP 27,8 23,2 2010 2050 16,7 16,6 13,7 EU27 11,1 US Japan Number of working age population for one older person (+65) Source: Ageing Report 2009, OECD *data for 2000 and 2050

New paradigm of ageing Empowerment Dependency Ratio New Care Models from to societal challenge major opportunity burden asset passive care pro-active care curing diseases improved functioning Dependency Ratio From 1:4 to 1:2 80+ doubles by 2025 Cost of Care Up by 4-8 % of GDP by 2025 Human Resources Shrinking work force Lacking 20 mio carers by 2020 Empowerment Active Ageing Health literacy New Care Models Integrated & Community care Large efficiency gains Growth and Markets 3000 B€ Wealth 85 Million Consumers

Immense differences: Expenditure in the base scenario, EU27, % of GDP Source: Commission Services , EPC 5

Aanleiding visietekst Ouderen willen in hun vertrouwde omgeving blijven wonen Waar juiste ondersteuning vinden? Over de bomen en het bos 27% van de ouderen vindt weg niet naar hulpverlening Overheid stoot op limieten (groeiende vraag financiën) Vermaatschappelijking van de zorg roept iedereen op tot participatie Samenwerking professionele hulpverleners loopt niet zoals het hoort Informele zorgverstrekkers voelen zich niet erkend Naar een nieuw organisatiemodel: buurtzorg

Elke buurt is anders Soms is een buurt een paar straten groot, soms is het een gehucht, een stadsdeel, een wijk, een deelgemeente Bevolkingssamenstelling en -dichtheid Grote verschillen Sociaal weefsel en voorzieningen Bereikbaarheid, mobiliteit Groep zorgbehoevenden: ouderen, PmH, langdurig zieken, psychisch zieken, multi-probleemsituaties Voor elke bewoner in Vlaanderen/Brussel: territoriumdekkend Vrijheid van keuze: je kan ook in een andere buurt aankloppen als dat beter uitkomt (owv voorgeschiedenis, sociaal netwerk…) Blijvend monitoren, want buurten veranderen

Nieuw organisatiemodel Keuze voor het model actief zorgzame buurt Bundeling van krachten en deskundigheid op lokaal niveau Focus op preventie en interventie, op detectie en toeleiding Nadenken over later stimuleren Passende hulp en zorg voor elke bewoner (24/7) Vergt een waaier aan voorzieningen Passende woningen in een toegankelijke buurt Bereikbare woonkernen, goede voetpaden … In dialoog met architecten, stadsplanners, overheid

Nieuwe manier van werken Alle betrokkenen in de buurt moeten actief samenwerken Betrokkenen: gebruiker, familie, buur, vereniging, apotheker, postbode, professionele hulpverstrekker … Over grenzen van organisaties, sectoren en zuilen heen Dit doorbreekt de gangbare organisatielogica van de sector en vraagt: Andere manier van kijken Extra expertise Exploratie van nieuwe paden/methodieken Nieuwe vormen van communicatie Doorgedreven strategie voor verandering Cliënt: aandacht voor wie nu niet wordt bereikt

Centrale plek voor mantelzorgers Eerste partners in buurtzorg zijn cliënt en informele zorgverstrekkers Mantelzorgers verlenen basiszorg (kort- of langdurend) Buren helpen elkaar Vrijwilligers engageren zich (wanneer het hen past) Willen gezien, gehoord worden Wederkerigheid Georganiseerd? Activiteiten, ziekenbezoek … Draagkracht in het oog houden kennis, fysiek, tijd, financies Ondersteuning door professionele hulp informatie, coaching, begeleiding professional als buffer

Professionele zorgverlener Komt in actie als informele zorgverstrekker niet over voldoende kennis, kunde, tijd of draagkracht beschikt of als zorg te complex is of specifieke expertise vereist Gevarieerd aanbod; sterk gereguleerd Leren samenwerken … Vanuit coachende basishouding … Welzijn (ontmoeting, activiteiten …) met informele hulp luisterend oor zijn voor gebruiker over eigen organisatie heen Zorg-basisdiensten: thuiszorg, maaltijden… naar informele zorgverstrekker over sectoren heen Residentieel woon- en zorgaanbod met concurrentie meestappen in integraal en geïntegreerd lokaal model is ruggengraat van buurtzorg Bovenlokale voorzieningen

Buurtzorgregie/-regisseur Werkt outreachend, detecteert leemtes, zoekt oplossingen voor knelpunten, initieert vernieuwing Krijgt mandaat van overheid of buurtpartners Stimuleert woningaanpassing of woonvormen Buurtzorgregisseur is spilfiguur in het lokale netwerk en procesbegeleider en facilitator van de samenwerking Maakt omgevings- & SWOT-analyse van buurt Organiseert infopunt Heeft standplaats in buurtaccommodatie Brengt juiste partners rond de tafel Investeert in onderlinge lokale communicatie Maakt werkafspraken

Buurtzorgregie/-regisseur Buurtzorgregisseur detecteert onbeantwoorde hulpvragen Buurtzorgregisseur zorgt voor de juiste toeleiding Buurtzorgregisseur zoekt ‘steun en toeverlaat’ Mensen met zorgnoden actief opsporen Zoeken wie best geplaatst is om zorgnood te lenigen Rol van individuele zorgcoach Staat in voor praktische organisatie van dienstverlening Daartoe systemen en methodieken uitwerken Vraagt: Goede diagnose Betrokkenheid Kennis netwerk Kennis aanbod Warme overdracht Welke noden? Wie kan helpen? Afspraken informele-formele Wat in de toekomst? Via ontmoetingsplek, wijkagent, apotheek .. Systematische huisbezoeken

Financiering Kostenbesparend model Eerder preventief dan curatief Uitstel naar WZC Scharniermoment thuiszorg-residentieel Persoonsvolgende financiering cliënt Vergoedingssysteem vrijwilligers Waardering, onkosten, zorguren sparen … Variabele financiering IT, tele-monitoring, vervoer, klus…: cliëntbijdrage of lokale overheid Sokkelfinanciering (608 + 15) * 2VTE * 60000 = €74.760.000 Kostprijs per buurt: 122.960 euro

Met de steun van Lakensestraat 76/2 1000 Brussel 02 211 02 40 herwig.teugels@woonzorgbrussel.be Met de steun van