Inspiratiedag VVSG 2 april 2015 Zorginspectie Inspiratiedag VVSG 2 april 2015

Inhoud Zorginspectie Wie zijn we? Wat doen we? Wat doen we niet? Kwaliteitsbewaking binnen Zorginspectie Enkele cijfers Inspecties in de kinderopvang sinds 1 april 2014 door het team Kinderopvang Organisaties inspecties kinderopvang baby’s en peuters Organisatie inspecties kinderopvang buitenschoolse

Inhoud Inspectie in de kinderopvang door het team Financieel Vragen? Organisatie inspecties in de kinderopvang algemeen (inspectiebezoek, inspectieverslag, reactiemogelijkheid) Hoe voorbereiden op een inspectie? Situatie op 2 april 2015 baby’s en peuters Inspectie in de kinderopvang door het team Financieel Vragen? Bijlagen

Wie zijn we? Zorginspectie www.zorginspectie.be behoort tot het Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (o.l.v. minister Jo Vandeurzen) oorsprong: Beter Bestuurlijk Beleid (BBB)- 1999 vernieuwingsproject binnen de Vlaamse overheid samenvoegen van verschillende inspectiediensten een apart agentschap van 1/04/2006 tot 31/12/2014 sinds 01/01/2015 fusie met het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (zie bijlage 1 - organogram van het beleidsdomein (zie bijlage 2))

Wat doen we? Missie : inspecteren met focus op kwaliteit van zorg Visie : via slagvaardige, transparante, risico-gestuurde inspecties een bijdrage leveren aan de verbetering van de zorgpraktijk – de gebruiker staat centraal de rechtmatige besteding van overheidsmiddelen beleidsevaluatie en-voorbereiding en dit met betrouwbare, professionele en integere medewerkers

Wat doen we? Inspecteren regelgeving met focus op kwaliteit van zorg Waar? voorzieningen die zorg aanbieden kinderopvang jongerenvoorzieningen, vertrouwenscentra woonzorgcentra voorzieningen voor personen met een handicap ziekenhuizen centra algemeen welzijnswerk….. personen met een tegemoetkoming bv. persoonlijk assistentiebudget (PAB)

Wat doen we? Inspecteren Output? inspectieverslag per inspectie naar geïnspecteerde met mogelijkheid om te reageren na reactietermijn beschikbaar voor het agentschap dat subsidies geeft en/of de vergunning/erkenning geeft Beschikbaarheid van inspectieverslagen voor de burger nu ‘passieve openbaarheid’= burger kan verslagen opvragen toekomst ‘actieve openbaarheid’= verslagen beschikbaar stellen via de website van ZI

Wat doen we? Rapporteren beleidsrapporten= bundeling van inspectieresultaten en aanbevelingen per sector/over sectoren heen naar aanleiding van een inspectieronde of inspecties binnen een bepaalde periode (bv. jaarlijks, proefinspecties) Waarom? via rapporten onze kennis en terreinexpertise ter beschikking stellen aan de minister, het parlement, de agentschappen, de sector en de burger kan gebruikt worden bij beleidsvoorbereiding en – evaluatie

Wat doen we niet? Functiescheiding Opmaken van regelgeving Kind en Gezin maakt ontwerp van regelgeving ZI maakt inspectietoets op ontwerp de minister, de Vlaamse Regering en het Vlaams Parlement beslissen over de regelgeving Zorginspectie is niet verantwoordelijk voor de ‘handhaving’, dus beslist niet over de gevolgen van een inspectie = verantwoordelijkheid van de agentschappen die erkennen/vergunnen en subsidiëren (Kind en Gezin, Zorg en Gezondheid, VAPH, Jongerenwelzijn…..)

Wat doen we niet? Functiescheiding Zorginspectie geeft geen advies of ondersteuning niet onze opdracht wel geven we verduidelijking over de inhoud, het doel van regelgeving en verwijzen we door naar instanties, hulpmiddelen die beschikbaar zijn om invulling te geven aan de dagdagelijkse praktijk huidige situatie in de kinderopvang: veel aandacht gaat tijdens de inspecties naar het informeren, duiden en doorverwijzen

Kwaliteitsbewaking binnen Zorginspectie Klantenbevraging resultaten op www.zorginspectie.be metingen tot eind 2012: +/- 85% van de voorzieningen is tevreden tot zeer tevreden over de inspectiebezoeken in de kinderopvang recente bevragingen n.a.v. specifieke inspecties (flitsinspecties en proefinspecties): resultaten tussen 90 % en 98 % als globale appreciatie http://www4wvg.vlaanderen.be/wvg/zorginspectie/p ublicaties/Pages/Proefinspecties-in-de- kinderopvang.aspx

Kwaliteitsbewaking binnen Zorginspectie Interne kwaliteitsbewaking binnen het team Kinderopvang zie bijlage 3 Klachtenprocedure klachten van voorzieningen over het verloop van de inspectie/gedrag van inspecteurs opgenomen door de klachtenbehandelaar van Zorginspectie klachtenbehandelaar is onafhankelijk van de inspectieteams beroep mogelijk bij de Vlaamse Ombudsdienst

Enkele cijfers 2013 -2014 2013: 4710 inspecties waarvan 2 321 in de kinderopvang 2014: 4356 inspecties waarvan 1 697 in de kinderopvang 2014: 5 teams van inspecteurs (totaal een 77 – tal inspecteurs) die in alle sectoren inspecteren ondersteund door secretariaatsmedewerkers, stafmedewerker en leidinggevenden jaarverslagen op de website: www.Zorginspectie.be voorstelling en werking van het team Kinderopvang (zie bijlage 3)

Inspecties in de kinderopvang Wanneer? sinds 1/04/2014 (grotendeels) op eigen initiatief van Zorginspectie op vraag van Kind en Gezin (bv. klachten, handhaving, binnen het jaar na vergunning) op vraag van een organisator in het kader van infrastructuur groepsopvang (zie verder) Waar? in alle opvanglocaties erkend/geattesteerd of vergund door Kind en Gezin +/- 11 000 inspectiepunten – Vlaanderen en Brussel

Inspecties in de kinderopvang Welke voorzieningen? kinderopvang voor baby’s en peuters groepsopvang gezinsopvang buitenschoolse kinderopvang initiatieven voor buitenschoolse opvang BO- KDV zelfstandige buitenschoolse opvang inspecties buitenschoolse : in 2015 beperkt in principe enkel in opdracht van K&G

Inspecties in de kinderopvang Toezicht op het financiële luik van de regelgeving Team Financiële inspectie van ZI (werkwijze zie verder en bijlage 4) Naast Kinderopvang inspecteert het team Kinderopvang ook de PGO- sectoren en Adoptie Naast het toezicht door ZI is er ook nog toezicht door Brandweer Voedselveiligheid (FAVV) Sociale inspectie Inspectie arbeidswetgeving …..

Organisatie inspecties kinderopvang baby’s en peuters In het verleden voorschoolse opvang toezicht verschillend o.w.v. het verschil in de regelgeving (voorheen erkende en zelfstandige sector) geen bezoeken bij aangesloten onthaalouders Nu de regelgeving voor de kinderopvang van baby’s en peuters is gelijk vergunning op het niveau van de opvanglocatie, dus ook inspectie bij aangesloten onthaalouders eenzelfde toezicht voor eenzelfde soort opvang groepsopvang gezinsopvang

Organisatie inspecties in de kinderopvang baby’s en peuters Uitgangspunten van het inspectieconcept in de kinderopvang voor baby’s en peuters inspectie van alle vergunde opvanglocaties (+/- 11 000) ZI maakt een keuze van aspecten van regelgeving die we inspecteren (risico- gestuurd) – belang van het kind staat centraal basistoezicht = binnen een periode van 3 jaar meerdere korte bezoeken op verschillende momenten van de dag (met uitzondering van de aangesloten onthaalouders- daar 1 bezoek over een (langere) periode van 5 jaar)

Organisatie inspecties in de kinderopvang baby’s en peuters Wat is de basis voor het toezicht? Volgende regelgeving http://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-babys-en- peuters/regelgeving-en-juridisch/regelgeving/ Decreet van 20/04/2012 over de organisatie van kinderopvang van baby’s en peuters Vergunningsvoorwaarden (BVR van 22/11/2013 + MB van 27/02/2014) Subsidiëringsvoorwaarden (BVR van 22/11/2013 + MB van 23/04/2014)

Organisatie inspecties in de kinderopvang baby’s en peuters Procedure (BVR van 9 mei 2014) Buitenschoolse opvang (2 BVR van 16/05/2014 (subsidie en erkenning/attest) + 2 MB van 23/05/2014) Sommige besluiten moeten nog uitgewerkt worden zoals Handhaving Ondersteunende diensten, ….

Organisatie inspecties in de kinderopvang baby’s en peuters Zorginspectie gebruikt voor haar inspecties het Referentiekader als kapstok voor de invulling van de regelgeving http://www.kindengezin.be/kinderopvang/secto r-babys-en- peuters/vergunningsvoorwaarden/referentiekad er/ Samenhang van elementen van de Vergunningsvoorwaarden geordend in clusters cluster aanwezige kinderen en inzet van medewerkers cluster beheer en organisatie cluster infrastructuur cluster kwaliteitszorg

Organisatie inspecties in de kinderopvang baby’s en peuters cluster ouderparticipatie cluster pedagogisch beleid cluster preventie, veiligheid, toezicht, gezondheid en hygiëne cluster samenwerking in het referentiekader wordt volgende geduid doel van het specifieke aspect van de regelgeving (waarom? wat wordt er verwacht?) een voorbeeld van mogelijke invulling ( = goede praktijk)!!! linken met instrumenten, website met info waar je mee aan de slag kan om invulling te geven aan de regelgeving bv. leermodules voor het opmaken van procedures voorbeeld van instrument voor risico- analyse

Organisatie inspecties in de kinderopvang buitenschoolse In het verleden buitenschoolse opvang toezicht verschillend o.w.v. het verschil in de regelgeving (voorheen erkende (IBO, BO- KDV); de zelfstandige sector (ZBO) en de vakantieopvang) Nu nieuwe regelgeving sinds 1 april 2014 http://www.kindengezin.be/kinderopvang/secto r-schoolkinderen/regelgeving/ afstemming tussen erkende en zelfstandige sector regelgeving is afgestemd op de vergunningsvoorwaarden attest van toezicht/erkenning van onbepaalde duur gelinkt aan de opvanglocatie

Organisatie inspecties in de kinderopvang buitenschoolse inhoudelijk afgestemd op de vergunningsvoorwaarden maar met eigen accenten voor de erkende sector, de zelfstandige sector en de vakantie-opvang terminologie afgestemd op vergunningen inspecties beperkt in 2015 d.w.z. enkel in opdracht van K&G n.a.v. een klacht, gevaarsprocedure nieuwe locatie verhuis bestaande locatie wijziging capaciteit

Organisatie inspecties in de kinderopvang algemeen Hoe verloopt een inspectie in het algemeen? onaangekondigd de opvang moet op ieder moment aan de voorwaarden voldoen inspecteur probeert de werking zo weinig mogelijk te (ver)hinderen momentopname inspecteur gaat na of de werking overeenstemt met de regelgeving aan de hand van standaarddocumenten – in functie van de afstemming tussen de inspecteurs

Organisatie inspecties in de kinderopvang algemeen Inspectieverloop introductie (doel van bezoek, verloop) tijdens het bezoek gesprekken met verantwoordelijke, kinderbegeleiders observatie van de werking bezoeken van lokalen van de kinderopvang documenten inkijken (bv. aanwezigheidsregister, ….) bespreken van de vaststellingen – positieve en negatieve vaststellingen afronding (globale terugkoppeling vaststellingen en verder verloop na inspectie toelichten)

Organisatie inspecties in de kinderopvang algemeen Inspectieverslagen (voorbeeld) gegevens over de organisator/opvanglocatie en het bezoek inleiding – leeswijzer van het verslag overzicht van de vaststellingen (= nieuw) per cluster de vaststellingen over de elementen die aan bod gekomen zijn tijdens het bezoek opdeling van vaststellingen in tekorten- moeten weggewerkt worden, praktijk wijkt af van regelgeving aandachtspunten- niet verplicht om weg te werken- gebaseerd op aanbevelingen van K&G (wetenschappelijke basis) en ZI en goede praktijk uit het referentiekader beschrijving (= nieuw, tijdens overgangstermijn) – voorlopig maken we bij een aantal aspecten van de werking geen afweging

Organisatie inspecties in de kinderopvang algemeen Inspectieverslagen de inspecteur weegt af op basis van vaststellingen/verklaringen of de kwaliteit voldoende gegarandeerd is belang van het kind staat steeds centraal bij twijfel intern overleg binnen het team indien nodig wordt een advies gegeven aan Kind en Gezin – het advies wordt opgenomen in het verslag (in beperkt aantal van de situaties wordt nu een advies gegeven) ontwerpverslag- wordt digitaal bezorgd 14 kalenderdagen om te reageren onjuistheden in het verslag: fout e- mailadres, onduidelijk omschreven vaststelling, … niet om te reageren op de vaststelling of de regelgeving

Organisatie inspecties in de kinderopvang algemeen Inspectieverslagen geen reactie: na 14 kalenderdagen wordt het verslag definitief wel reactie: inspecteur heeft 14 kalenderdagen de tijd om de reactie te verwerken- dan definitief definitieve verslag + reactie bezorgt ZI aan Kind en Gezin Vervolg na definitief verslag (zie ook functiescheiding) Kind en Gezin spreekt zich uit over mogelijke gevolgen verbeterplannen n.a.v. het inspectiebezoek moet de voorziening voorleggen aan Kind en Gezin

Hoe voorbereiden op een inspectiebezoek? Inspectie maakt deel uit van de voorwaarden voor een erkenning, attest of vergunning = must Goede voorbereiding= kennis van regelgeving bv. via referentiekader- aftoetsen of de werking aan de voorwaarden van de regelgeving voldoet en aan de slag gaan indien niet medewerkers voorbereiden (aanspreekpersoon) inspectie zien als een externe toets van de werking, een mogelijkheid om de werking te verbeteren, signaalfunctie regelgeving verandert; zorgen dat je op de hoogte blijft bv. via inschrijven nieuwsbrief van Kind en Gezin http://www.kindengezin.be/nieuwsbrieven/over- kinderopvang/inschrijven/

Concreet op 2 april 2015 baby’s en peuters Nieuwe inspectieconcept baby’s en peuters getoetst via proefinspecties 2014 http://www4wvg.vlaanderen.be/wvg/zorginspectie/publicaties/Pages/ Proefinspecties-in-de-kinderopvang.aspx werkwijze is positief onthaald bij de deelnemers eerste inspecties bij aangesloten onthaalouders gevolg bijsturingen afspraken/ werkwijze (aangesloten onthaalouders) ontwikkelen van formulier in Modular (informaticaplatform voor verslagen) Na proefinspecties inspecties in de sector vergund op 1/04/2014 selectie van elementen van regelgeving (niet alles wordt geïnspecteerd) evolutie in regelgeving

Concreet op 2 april 2015 baby’s en peuters Accent: inspecteren maar daarnaast ook informeren, duiden en doorverwijzen Binnenkort (mei 2015) opvolging van nieuwe vergunningen sinds 1/04/2014 start met bezoeken bij aangesloten onthaalouders na communicatie naar organisatoren via de diensten met vraag om de communicatie ook kenbaar te maken aan aangesloten onthaalouders korte, onaangekondigde bezoeken focus op aspecten die belangrijk zijn vanuit de opvanglocatie

Concreet op 2 april 2015 baby’s en peuters Opdrachten infrastructuur - groepsopvang Wanneer? bij uitbreiding/verhuis/overname/opstart http://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-babys-en- peuters/infrastructuur/ ZI komt op afspraak nadat de aanvraag volledig is en de infrastructuur gebruiksklaar http://www.kindengezin.be/img/aanvraag-verslag- infrastructuur.pdf http://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-babys-en- peuters/procedures-formulieren-software/procedures-en- formulieren/#Infrastructuur TIP: vooraf advies vragen aan de deskundigen infrastructuur van Kind en Gezin http://www.kindengezin.be/formulieren/planadvies.jsp

Concreet op 2 april 2015 baby’s en peuters Deelname door ZI aan het onderzoek MEMOQ meten van pedagogische kwaliteit –onderzoek loopt van 2013 – 2016 ontwikkelen van pedagogische raamwerk - http://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-babys-en- peuters/pedagogische-aanpak/pedagogische-raamwerk/ meten van de pedagogische kwaliteit in Vlaanderen/Brussel http://www.kindengezin.be/kinderopvang/sector-babys-en- peuters/pedagogische-aanpak/pedagogische- meetinstrument/ ontwikkelen van een inspectie-instrument voor de monitoring van de pedagogische kwaliteit (zie art. 31 §3 van de vergunningen) ontwikkelen van een zelfevaluatie-instrument voor de voorziening Belangrijk om evolutie te volgen DE maatstaf voor het nagaan van het pedagogisch beleid/pedagogische aanpak

Financiële inspecties door team Financieel Team Financieel doet inspecties in alle WVG- voorzieningen die gericht zijn op: toepassing van de financiële bepalingen van de regelgeving besteding van de overheidsmiddelen financiële gezondheid in het kader van de continuïteit van de dienstverlening Inspecties in de kinderopvang voornamelijk gericht op de toepassing van de financiële bepalingen: rapportering i.k.v. subsidiëring (aan- en afwezigheden) minimale bepalingen huishoudelijk reglement aangerekende inkomenstarieven en bijkomende kosten diverse andere financiële bepalingen (facturatie, waarborg, gerapporteerde gegevens personen werkzaam in de opvang, etc.)

Financiële inspecties door team Financieel Inspectieverslag: gegevens over de organisator en bezoek inleiding – leeswijzer (financiële) regelgeving en vaststellingen samenvatting Procedure inspectieverslagen identiek aan inspecties team Kinderopvang (reactiemogelijkheid, reactie en definitief verslag naar Kind en Gezin)

Financiële inspecties door team Financieel onaangekondigd aan de hand van standaarddocumenten in functie van de afstemming tussen inspecteurs toelichting van de relevante regelgeving en beantwoorden vragen voorziening Verloop van een inspectiebezoek introductie (bespreking doel en verloop inspectie) opvragen documenten (facturen, aanwezigheidsregisters, huishoudelijk reglement,…) administratief gedeelte (inspecteur kijkt documenten in, verantwoordelijke kan normale taken verder zetten) gesprek met verantwoordelijke: vaststellingen bespreken en relevante regelgeving toelichten vragen beantwoorden afronding (samenvatting vaststellingen en verder verloop na inspectie toelichten)

Vragen?

Bijlage 1:Departement Welzijn Volksgezondheid Gezin

Bijlage 2 Organogram Beleidsdomein

Bijlage 3: het inspectieteam Kinderopvang 32 inspecteurs + 1 teamverantwoordelijke 2 inspecteurs functie van coach eigen regio maar regelmatig uitwisseling van opdrachten inspecteurs: diploma hoger onderwijs/bachelor (verpleging, maatschappelijk werk, kleuterleider, regent, psychologisch assistent …) teamverantwoordelijke is pedagoge Veel praktijkervaring vanuit dagdagelijkse, jarenlange inspectie- ervaring

Bijlage 3: het inspectieteam Kinderopvang driewekelijks overleg met alle inspecteurs supervisie i.f.v. afstemming tussen inspecteurs vragen/problemen rond bezoeken/vaststellingen worden voorgelegd aan coachen/ teamverantwoordelijke jaarlijkse evaluatie- en planningsgesprekken systematisch aanbod van opleiding/vorming werkgroepen bereiden concrete werkwijze voor veel aandacht voor de afstemming tussen inspecteurs, maar blijft mensenwerk

Bijlage 4: team Financieel 10 inspecteurs + 1 teamverantwoordelijke eigen regio maar regelmatig uitwisseling van opdrachten inspecteurs hebben diploma hoger onderwijs : economische bachelors en masters periodiek overleg met alle inspecteurs vragen/problemen rond bezoeken/vaststellingen worden voorgelegd teamverantwoordelijke jaarlijkse evaluatie- en planningsgesprekken systematisch aanbod van opleiding/vorming veel aandacht voor de afstemming tussen inspecteurs, maar blijft mensenwerk