GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Vormen van Publiek Private Samenwerking in het aardbevingsgebied Groningen Presentatie Onderzoeksdagen Schiermonnikoog Vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde 15 & 16 juni 2016 Dennis Schuldink Promovendus Governance en vormen van publiek private samenwerking in het aardbevingsgebied Groningen

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Tweet van afgelopen week:

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Onderwerpen: Context & het onderzoek Bestuurlijk akkoord en pakket van maatregelen - Multi-level governance - Horizontalisering 3. Publiek Private Samenwerking - Een definitie - Mogelijke redenen en meerwaarde PPS - Vormen 4. EBG als PPS - Bestuurlijk juridische aandachtspunten Klik op de afbeelding voor een animatie over de aardbevingen Groningen

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Context 1959: geen reguleringskader voor de situatie Nota De Pous (Nota inzake aardgas) & (Tijdelijke) Mijnbouwwet (1810) Eeuwigdurende concessie NAM Gas op 3 kilometer diepte Grondbewegingen: geïnduceerde bevingen Totaal meer dan 1000, in 2015 een 110-tal (magnitude 0.1 – 3.1) Tot dusver 5x magnitude 3.0 of meer (Huizinge 2012: 3.6) Verrassing? - Kamervragen Jan Terlouw in 1971 - Onderzoek NAM 1963: 1,5 meter bodemdaling Aanname causaal verband expliciet sinds cie. Meijer: Pakket v. maatregelen

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Het onderzoek - Kwalitatief bestuurlijk-juridisch onderzoek - Deskresearch - Cross case studies: - Geselecteerde cases en ‘snowball sampling’ - Documentenanalyse - Interviews

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Bestuurlijk akkoord en pakket van maatregelen “Vertrouwen op herstel, Herstel van vertrouwen”

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Beleidsaccumulatie Bestuurlijk akkoord 2013 met 3 sporen: veiligheid en toekomstzekerheid voor individuele inwoners en ondernemers; kwaliteit van de woon- en leefomgeving, en een duurzaam economisch; perspectief voor de regio. Pakket van maatregelen 2014 met 4 sporen: vergroting van de veiligheid en preventief versterken van huizen en gebouwen; verbetering van de schadeafhandeling en waardevermeerdering; verbetering van de leefbaarheid; verbetering van het economisch perspectief. Meerjarenplan NCG is vele malen omvangrijker Op decentraal niveau worden de pakketten verder uitgewerkt en vormgegeven.

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Multi-level governance en Horizontalisering

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking “Min of meer duurzame samenwerking tussen publieke en private actoren waarin gemeenschappelijke producten en/of diensten worden ontwikkeld en waarin risico’s, kosten en/of opbrengsten worden gedeeld.” Klijn & Teisman, 2000.

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking Panacea of placebo? Niet nieuw… PPS vooral nu in de aandacht, maar niet nieuw: VOC, WOII, 70-er en 90-er jaren.

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking Redenen voor het aangaan van een PPS: Noodzaak Asymmetrie Reciprociteit Efficiëntie Stabiliteit Bestaansrecht Kwaliteit Tijdsbesparing Kostenbesparing Risicospreiding

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking Meerwaarde kortom: - Draagvlak - Efficiëntie - Financiële slagkracht

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking Vanuit New Public Management en vanuit een Bestuurskundige benadering 2 bekende vormen van PPS: - Markt-PPS / contractuele PPS / DBMF-contracten - Netwerk-PPS / relationele PPS / institutionele PPS Meer recent een 3e vorm: gezags-PPS

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking Sanders en Heldeweg: 2011

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Publiek-private samenwerking: Praktische toepassing: - Infrastructurele projecten - Gebiedsontwikkeling - Werk, zorg e.a.  Netwerk/Relationele-PPS Markt/Contract-PPS

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER EBG doelen en bomen: een reconstructie

Doelboom Spoor 4

Doelboom programma EBG (gedeelte)

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER EBG en Good governance Democratisch Doeltreffend & Doelmatig Integer Rechtmatig Governance Buitengrenzen: (Eur.) Mededingingsrecht

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Vorming EGB: Aanbestedingsplichtig? Opdracht vanuit Bestuurlijk akkoord: overheidsopdracht? Opdracht afkomstig van aanbestedende dienst(en)? Boven de drempelwaarde? Uitzondering? - Alleenrecht of uitsluitend recht - Quasi-inbesteding / ‘in house’ opdracht (Teckal-criteria)

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Gedeelde waarden bestuurskundige en juridische benadering EGB Bestuurskundig (Zijlstra: 2009, Sanders & Heldeweg: 2011 e.a.) - Beslissingsmacht vereist een democratische selectie - Bestuurlijke organisatie is collegiaal, openbaar en kritiseerbaar - Rechtsvorm is bij voorkeur niet privaatrechtelijk, vanwege doorzichtigheid Juridisch (Hebly :2008, Robbe: 2013, Saanen: 2013 e.a.): - Functionele invulling vereist overwegende invloed overheid - Toezicht en controle - Transparantie

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Enkele voorlopige conclusies en voorzichtige kritische noten €97,5 mln., waarvan €32,5 mln. van de provincie Groningen Doelen: begrippen eenduidig? Doelen: meetbaar? Doelen: spoorvervuiling Buitengrenzen: aanbestedingsplichtigheid Stichting EBG: publiekrechtelijk primaat? PPS kans(loos)?

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER Van remmende werking naar kansen & De paradox van PPS in het Groningenveld PPS het ultieme beleidsinstrument? Tafel van Alders: Schiphol Succes vanwege goede actorenanalyse en het feit dat de burgers zelf met de mededeling kwamen dat Schiphol kon groeien. Verder kwamen ze met alternatieven (landen met motor uit). Is het dan overal toe te passen? PPS heeft voor- en nadelen: Draagvlak Financiën delen MAAR In een mult-level governance setting uiterst complex Aanbestedingsregels (Europa) Handhaving erg lastig

GOVERNANCE OP DE SCHAAL VAN RICHTER DANK VOOR UW AANDACHT!